Loading AI tools
architekt niemiecki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Erich Mendelsohn (wym. niem. MAF: [ˈeːʁɪç ˈmɛndl̩ˌzoːn], ⓘposłuchaj; ur. 21 marca 1887 w Allenstein, zm. 15 września 1953 w San Francisco) – niemiecki architekt pochodzenia żydowskiego; przedstawiciel modernizmu i art déco, a także jeden z prekursorów stylu streamline moderne[1]. Jego najbardziej znane dzieła powstały w stylu ekspresjonistycznym[2].
 Erich Mendelsohn w 1914 roku | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 marca 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 września 1953 |
| Narodowość | |
| Alma mater | |
| Wpłynął na |
streamline moderne, ekspresjonizm |
.JPG)
Erich Mendelsohn urodził się w 1887 roku w leżącym ówcześnie w Prusach Wschodnich Olsztynie (Allenstein) jako piąte z sześciorga dzieci żydowskiego kupca Davida Mendelsohna i modystki Emmy Ester z domu Jaruslawsky[3]. W latach 1893–1907 uczęszczał do szkoły podstawowej i gimnazjum humanistycznego w Olsztynie. Następnie podjął naukę na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium na wydziale ekonomii, gdzie uczył się zawodu kupieckiego[3]. W 1908 roku rozpoczął studia architektoniczne na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. Wtedy też zainteresował się syjonizmem i został członkiem Związku Syjonistycznego w Niemczech[3]. W 1910 roku przeniósł się na politechnikę w Monachium, gdzie jednym z jego wykładowców był wybitny architekt i urbanista Theodor Fischer. Jego prace odrzucające historyzm i secesję, uwzględniające jednocześnie miejscowe czynniki topograficzne i kulturowe, a także społeczny odbiór architektury, mocno zainspirowały młodego projektanta[4]. W 1912 roku Erich Mendelsohn otrzymał dyplom architekta[5].
Już jako student ekonomii Erich Mendelsohn zajmował się działalnością artystyczną. Uprawiał malarstwo olejne i grafikę, a także tworzył dekoracje wystaw sklepowych, malował plakaty oraz projektował stroje na bale karnawałowe[3][5]. W Monachium Mendelsohn zetknął się z członkami grup ekspresjonistycznych Błękitny Jeździec (Der Blaue Reiter) i Die Brücke[5]. W 1911 roku, w trakcie studiów na monachijskiej politechnice, olsztyńska gmina żydowska poprosiła go o zaprojektowanie domu przedpogrzebowego przy kirkucie[5]. Dwa lata później dom przedpogrzebowy „Bet Tahara”, będący pierwszym projektem Mendelsohna został ukończony[2]. W latach 1912–1914 prowadził własną pracownię architektoniczną w Monachium. W 1915 roku ożenił się z poznaną w trakcie studiów w Monachium Luise Maas, z zawodu wiolonczelistką. Ze związku z nią miał córkę Marie Luise Esther[3]. Dzięki żonie Mendelsohn poznał astrofizyka Erwina Freundlicha oraz jego brata Herberta, wicedyrektora Instytutu Fritza Habera w Berlinie-Dahlem[5]. Erwin Freundlich pracował nad udowodnieniem teorii względności Einsteina, planując w tym celu wzniesienie specjalnego obserwatorium astronomicznego. Zaowocowało to zleceniem projektu Wieży Einsteina Mendelsohnowi[5]. W tamtym czasie Mendelsohn poznał również producentów kapeluszy z Luckenwalde, Salomona i Gustava Herrmannów, dla których zaprojektował budynek fabryki[5][1]. Podczas I wojny światowej, Mendelsohn został powołany do wojska. W trakcie wojny, w latach 1915–1918 walczył na frontach wschodnim i zachodnim[6]. W wolnym czasie sporządzał szkice architektoniczne[5].
Po powrocie z wojny pod koniec 1918 roku Erich Mendelsohn otworzył pracownię architektoniczną w Berlinie, która bardzo szybko ugruntowała swoją pozycję na rynku za sprawą sławy jaką przyniosły Mendelsohnowi jego poprzednie realizacje. Duża ilość zleceń oraz ciągły rozwój firmy sprawił, że w pewnym okresie w biurze pracowało nawet czterdziestu pracowników, wśród których byli między innymi Richard Neutra i Julius Posener[4]. W tamtym czasie powstały projekty słynnych domów towarowych, między innymi w Norymberdze, Stuttgarcie i Wrocławiu[4]. W 1923 roku została przeprowadzona zaprojektowana przez biuro Mendelsohna przebudowa i rozbudowa siedziby wydawnictwa Rudolfa Mossego w Berlinie[6]. W latach 1927–1928 biuro opracowało projekt cmentarza żydowskiego w Królewcu[3].
W latach 1921–1922 Mendelsohn przeszedł poważną chorobę nowotworową, która zakończyła się utratą lewego oka. Rok później odbył podróż do Palestyny, a później jeszcze kilka do Związku Radzieckiego, na Korsykę, do Grecji oraz Norwegii[3]. W 1924 roku ukazał się poświęcony Mendelsohnowi zeszyt z serii Wasmuths Monatshefte für Baukunst. W tym samym roku wraz z Ludwigiem Miesem van der Rohe i Walterem Gropiusem Erich Mendelsohn założył grupę artystyczną Der Ring, skupiającą architektów tworzących w nowoczesnych stylach[6]. W czasie podróży po Ameryce poznał Franka Lloyda Wrighta, zainspirował się też transatlantykami i nowoczesnymi na owe czasy tramwajami[5]. Jeździł też z odczytami (m.in. do Holandii, Francji, Hiszpanii, Anglii, Szwajcarii) i projektował budynki mieszkalne i biurowe oraz obiekty przemysłowe na całym świecie[3].
Wraz z sukcesami zawodowymi Erich Mendelsohn zgromadził duży majątek, dzięki czemu w 1926 roku zakupił willę w Berlinie, zaś w latach 1928–1930 zbudował własny dom na działce o powierzchni niemalże 4000 m², który pomieścił także kolekcję dzieł Amédée Ozenfanta. Publikacja ze zdjęciami domu doprowadziła do nieporozumień między Mendelsohnem i berlińskim środowiskiem architektonicznym[5].
Wiosną 1933 roku Mendelsohn ze względu na swoje żydowskie pochodzenie najpierw wyemigrował do Holandii, by następnie udać się do Anglii, gdzie osiadł w Londynie[4][3]. Jego majątek został przejęty przez władze nazistowskie, ponadto Mendelsohna wykreślono z listy Związku Architektów Niemieckich i wydalono z Pruskiej Akademii Nauk[5].
W Anglii Erich Mendelsohn współpracował z brytyjskim architektem i projektantem przemysłowym Serge’em Chermayeffem, a także poznał Chaima Weizmana, późniejszego prezydenta Izraela[4]. Znajomość z Weizmanem zaowocowała wykonywaniem dla niego, poczynając od 1934 roku, serii projektów w Palestynie. W 1934 roku Mendelsohn otworzył biuro w Jerozolimie[5]. W 1937 roku otrzymał brytyjskie obywatelstwo i zmienił imię na zanglicyzowaną formę Eric, jednak niedługo po tym wyjechał do Jerozolimy, gdzie zamieszkał[3][5].
Na początku lat 40. XX wieku Mendelsohn rozpoczął podróż po Stanach Zjednoczonych. Kilka lat później podjął decyzję o zamieszkaniu w Nowym Jorku[3]. Do końca II wojny światowej jego działalność ograniczała się, ze względu na status imigranta, do dawania wykładów i wydawania publikacji. Był również doradcą amerykańskiego rządu[5]. W 1945 roku zamieszkał w San Francisco. Rok później otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Tam też zmarł na chorobę nowotworową 15 września 1953 roku. Do śmierci pracował aktywnie jako oficjalny architekt stanu Kalifornia[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
