Burgrabice

Burgrabice (daw. Borkowice, niem. Borkendorf^[5]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy^[6][7]. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na ziemi nyskiej. Położona jest na terenie Przedgórza Paczkowskiego, będącego częścią Przedgórza Sudeckiego. Przepływa przez nią rzeka Mora.

Burgrabice

wieś
Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	nyski
Gmina	Głuchołazy
Wysokość	240–280[1] m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	690[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-355[3]
Tablice rejestracyjne	ONY
SIMC	0494663
Położenie na mapie gminy Głuchołazy Burgrabice
Położenie na mapie Polski Burgrabice
Położenie na mapie województwa opolskiego Burgrabice
Położenie na mapie powiatu nyskiego Burgrabice
50°21′12″N 17°16′27″E[4]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Do miejscowości był przypisany przysiółek Przesieki^[6][7], jego lokalizacja nie była znana, nazwa została zniesiona w 2023 r.^[8]).

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 690 osób^[2].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 2 km od granicy z Czechami, we wschodniej części Przedgórza Paczkowskiego. Należy do Euroregionu Pradziad^[9]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Mora.

Środowisko naturalne

W Burgrabicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,9 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Burgrabic wynoszą 602 mm. Dominują wiatry zachodnie^[10].

Nazwa

W 1284 r. miejscowość została wymieniona pod nazwą Burgravici^[5]. Dawna nazwa miejscowości to Borkowice, obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946^[11].

Historia

Pomnik Tysiąclecie Państwa Polskiego

Miejscowość lokowana przed 1300 rokiem^[1]. Jest przykładem kolonizacji w formie leśno-łanowej^[12].

W 1945 przez Burgrabice wiodła trasa marszu śmierci więźniów obozu Auschwitz-Birkenau; w miejscowości zamordowano 86 więźniów^[5].

Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 10 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Burgrabicach^[13].

W latach 1945–1950 Burgrabice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.

W latach 1945–1954 siedziba gminy Burgrabice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Burgrabice.

W Burgrabicach znajdowały się kamieniołomy marmuru. W okolicy przystanku PKS odsłonięto marmurowy pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego^[1].

Zabytki

Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są^[14]:

• kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, wzmiankowany w 1442 roku^[5], renesansowy z XVI wieku, przebudowany na barokowy ok. 1715 roku, rozbudowany w latach 1913–1914 przez dodanie w miejsce wieży neobarokowej części centralnej

Budynek składa się z trzech części: gotyckiego prezbiterium, krótkiej nawy oraz centralnej nawy w stylu bizantyjskim, z latarnią. W południowej kruchcie znajduje się późnogotycki portal z 1562 roku. Od zachodu w niszy znajduje się drewniana rzeźba apostoła Bartłomieja z XV albo XVI wieku. Rzeźbiony ołtarz pochodzi z XVIII wieku. Wewnątrz kościoła znajdują się, oprócz głównego ołtarza także dwa barokowe ołtarze boczne, cztery obrazy rokokowe oraz rzeźby^[1][5].

• spichrz z przełomu XVIII i XIX wieku.

Inne zabytki:

• dwór z przełomu XVI i XVII wieku, zbarokizowany w okresie późniejszym^[1] (być może nieistniejący),
• kaplica pogrzebowa z 1830 roku, wcześniej grobowiec rodzinny właścicieli Burgrabic; na ścianie, obok wejścia, znajdują się dwa kamienne epitafia ludzi świeckich, które prawdopodobnie znajdowały się w kościele a zdjęto je podczas przebudowy:
  • epitafium kobiety z rytą postacią zmarłej, z datą 1575,
  • epitafium mężczyzny z napisem Hauptmann von Jesenik, z datą 1562
• plebania z początku XIX wieku,
• jedna ze starych mis podpompowych znajduje się w Lapidarium UAM w Poznaniu (marmur ze Sławniowic).

• 
  Kościół od strony ulicy
• 
  Kaplica pogrzebowa

Turystyka

15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Burgrabice prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”^[15].

Ludzie urodzeni w Burgrabicach

Pomnik Josepha Krautwald w Burgrabicach

• Joseph Krautwald (1914–2003), rzeźbiarz