Aglomeracja kalisko-ostrowska

Aglomeracja kalisko-ostrowska – aglomeracja bicentryczna w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego, na Wysoczyźnie Kaliskiej.

W zależności od koncepcji i przyjętych kryteriów delimitacji obszarów, liczba ludności zamieszkującej aglomerację wynosi od 318,4 tys. do 409,3 tys. osób.

Miastami centralnymi aglomeracji są Kalisz i Ostrów Wielkopolski, które posiadają charakter ośrodków usługowo-przemysłowych z funkcjami wyższego rzędu w zakresie kultury, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia oraz pełniących funkcje gospodarcze^[1]. Pozostałymi miastami aglomeracji są Koźminek, Nowe Skalmierzyce, Odolanów, Opatówek, Pleszew i Raszków.

W aglomeracji dominuje przemysł spożywczy oraz włókienniczy i odzieżowy^[2].

Miasta centralne aglomeracji są też głównymi ośrodkami przemysłowymi Kaliskiego Okręgu Przemysłowego.

Koncepcje aglomeracji kalisko-ostrowskiej

Koncepcja WBPP w Poznaniu

Aglomeracja według WBPP w Poznaniu na mapie administracyjnej Polski

W 2010 Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu przedstawiło w planie zagospodarowania przestrzennego województwa koncepcję aglomeracji kalisko-ostrowskiej obejmującej 15 gmin z głównymi ośrodkami w Kaliszu i Ostrowie Wielkopolskim.

Aglomerację o powierzchni 1873 km² zamieszkiwało 318 tys. osób^[1].

Gminy aglomeracji według WBPP w Poznaniu (2010)^[1]

Gmina	Liczba ludności (31 grudnia 2013)[3] [osób]	Powierzchnia (1 stycznia 2014)[4] [km²]	Gęstość zaludnienia [osób/km²]
Kalisz	103 997	69,42	1498,1
Ostrów Wielkopolski	72 890	41,90	1739,6
Blizanów (gmina)	9734	157,52	61,8
Brzeziny (gmina)	5822	126,95	45,9
Ceków-Kolonia (gmina)	4792	88,31	54,3
Godziesze Wielkie (gmina)	9150	105,40	86,8
Gołuchów (gmina)	10 418	135,88	76,7
Odolanów (gmina)	14 393	136,09	105,8
Opatówek (gmina)	10 501	104,27	100,7
Ostrów Wielkopolski (gmina wiejska)	18 782	207,86	90,4
Nowe Skalmierzyce (gmina)	15 140	125,42	120,7
Przygodzice (gmina)	11 950	163,39	73,1
Raszków (gmina)	11 833	134,57	87,9
Sieroszewice (gmina)	9650	163,17	59,1
Żelazków (gmina)	9348	113,67	82,2
Razem (aglomeracja)	318 400	1873,82	169,9

Inne koncepcje

Inne koncepcje aglomeracji, obszaru funkcjonalnego, zespołu miejskiego Kalisza i Ostrowa Wlkp.:

• według programu ESPON obszar funkcjonalny Kalisza (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 zamieszkiwało 134 tys. osób^[5].
• według programu ESPON obszar funkcjonalny Ostrowa Wlkp. (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 zamieszkiwało 127 tys. osób^[5].
• według Eurostat w 2001 (LUZ Kalisz, ang. Larger Urban Zone) – 409 544 mieszkańców i obszar 3 102,35 km²^[6][7].
• według Eurostat w 2004 (LUZ Kalisz, ang. Larger Urban Zone) – 409 307 mieszkańców i obszar 3 102,35 km²^[7][6].

Historia

Polska, gęstość zaludnienia (1930)

Już w latach 30. XX wieku obszar ciążenia Kalisza cechował się wysoką gęstością zaludnienia; mimo zburzenia Kalisza w 1914 następował szybki wzrost liczby ludności miasta. W 1926 gęstość zaludnienia wynosiła 7746 os./km², co plasowało Kalisz na trzeciej pozycji w kraju, po Warszawie i Łodzi^[8].

Zespół miejski Kalisza zaczął się kształtować pod koniec lat 70. XX w., kiedy po utworzeniu województwa kaliskiego (1975) nastąpił szybki rozwój pobliskiego Ostrowa Wlkp. Określono wówczas główne pasmo urbanizacyjne aglomeracji (Kalisz–Nowe Skalmierzyce–Ostrów Wlkp.; tzw. KOS), a w systemie osadniczym kraju aglomeracja stanowiła ośrodek wzrostu o znaczeniu krajowym^[9].

Współpraca samorządów

19 lutego 2008 w Sali Recepcyjnej ratusza w Kaliszu 22 przedstawicieli samorządów lokalnych zawarło oficjalne Porozumienie o współpracy pomiędzy samorządami aglomeracji kalisko-ostrowskiej^[10].

Porozumienie obejmuje obszar 20 gmin: Kalisz, 11 gmin powiatu kaliskiego i 8 gmin powiatu ostrowskiego^[11].

1 stycznia 2022 do Stowarzyszenia Aglomeracja Kalisko-Ostrowska przystąpiło Miasto i Gmina Pleszew^[12][13].

Zobacz też

• Kaliskie
• kalisko-mazowiecki okręg przemysłowy

Przypisy

1. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego. wbpp.poznan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-24)].. s. 85, 91 (Uchwała Nr XLVI/690/10 Sejmiku Woj. Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r., Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2010 r. Nr 155, poz. 2953)
2. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007–2013. infoeu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-28)]., Poznań 2006, Wielkopolski Urząd Marszałkowski w Poznaniu, s. 26. [dostęp 2012-03-30]
3. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2013 r. (Stan w dniu 31 XII 2013 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-06-05. ISSN 1734-6118. Brak numerów stron w książce
4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507. Brak numerów stron w książce
5. ESPON project 1.4.3 Study on Urban Functions (Final Report). Luxembourg: The ESPON Monitoring Committee, 2007-03, s. 94. ISBN 2-9600467-2-2.
6. Urban Audit: Data that can be accessed: LUZ Kalisz. Eurostat. [dostęp 2012-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-06)].
7. Urban Audit: City Profiles: Kalisz. Eurostat. [dostęp 2012-03-29].
8. Bonusiak W., Odbudowa, rozwój przestrzenny i ludnościowy miasta w latach 1918–1939, [w:] Dzieje Kalisza, red. Rusiński W., Poznań 1977, s. 550.
9. Dolata J., Maik W., Aglomeracja kalisko-ostrowska, [w:] Województwo kaliskie, red. Zajchowska S., Poznań 1979, s. 160–165.
10. Serwis samorządowy Polskiej Agencji Prasowej, Aglomeracja kalisko-ostrowska. [dostęp 06.03.2008]
11. Porozumienie o Współpracy pomiędzy samorządami aglomeracji kalisko-ostrowskiej. um.kalisz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-22)].. Urząd Miasta Kalisza [dostęp 2014-10-17]
12. Pleszew: Jest decyzja. MiG Pleszew w aglomeracji. samorzad.pap.pl, 21 grudnia 2022. [dostęp 2022-02-03].
13. Janusz Jaros: Aglomeracja kalisko-ostrowska poszerzyła się o Pleszew. Będą konkurować z Poznaniem. kalisz.wyborcza.pl, 21 grudnia 2021. [dostęp 2022-02-03].