Powiat kaliski

Powiat kaliski – powiat w Polsce, w Kaliskiem, od 1999 w województwie wielkopolskim, z siedzibą w Kaliszu.

Powiat kaliski

powiat
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
TERC	3007
Siedziba	Kalisz
Starosta	Jan Adam Kłysz
Powierzchnia	1159,99 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	83 026[1]
• gęstość	71,6 os./km²
Urbanizacja	6,17%
Tablice rejestracyjne	PKA
Adres urzędu: pl. św. Józefa 5 62-800 Kalisz
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 3 Liczba gmin wiejskich 8
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Powiat kaliski, mapa topograficzna, ok. 1911

Budynek Starostwa Powiatowego w Kaliszu

W skład powiatu wchodzi 8 gmin wiejskich i 3 miejsko-wiejskie. Miastami są Koźminek, Opatówek i Stawiszyn.

Przez powiat kaliski przebiegają drogi krajowe nr 12 i 25, drogi wojewódzkie nr 442, 449, 470 i 471 oraz linia kolejowa nr 14 (Łódź Kaliska – Forst).

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 83 026 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 83 035 osób^[3].

Historia

Powiat kaliski powstał w XIV wieku i wchodził do 1793 roku, a następnie w latach 1816–1837 w skład województwa kaliskiego. Mimo późniejszych zmian administracyjnych powiat istniał nieprzerwanie do 1975 roku, choć zmieniały się jego granice. Zlikwidowała go dopiero reforma administracyjna 1975 roku.

W 1870 miasta Chocz, Iwanowice, Koźminek, Opatówek, Staw i Stawiszyn utraciły prawa miejskie^[4].

W Iwanowicach urodził się Augustyn Kordecki (1603), w Kosmowie urodził się Stefan Garczyński (1805), w Russowie urodziła się Maria Dąbrowska (1889), w Opatówku został pochowany książę Józef Zajączek (1826).

Podział administracyjny

Herb	Gmina	Rodzaj gminy	Powierzchnia [km²]	Liczba ludności[5] (31 grudnia 2019)	Gęstość zaludnienia [osób/km²]
	Blizanów	wiejska	157,52	9940	63,1
	Brzeziny	wiejska	126,95	5817	45,8
	Ceków-Kolonia	wiejska	88,31	4746	53,7
	Godziesze Wielkie	wiejska	105,4	9591	91
	Koźminek	miejsko-wiejska	88,65	7547	85,1
	Lisków	wiejska	75,5	5213	69
	Mycielin	wiejska	110,89	4873	43,9
	Opatówek	miejsko-wiejska	104,27	10 808	103,7
	Stawiszyn	miejsko-wiejska	78,5	7133	90,9
	Szczytniki	wiejska	110,33	7812	70,8
	Żelazków	wiejska	113,67	9546	84

Struktura powierzchni

W 2005 obszar powiatu kaliskiego wynosił 1160,02 km² (ob. 1159,99 km²), w tym^[6]:

• użytki rolne: 834,71 km²
  • grunty orne: 703,38 km²
  • sady: 13,39 km²
  • łąki: 92,1 km²
  • pastwiska: 25,84 km²
• lasy: 232,6 km²
• pozostałe grunty (w tym nieużytki): 92,71 km²

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2019):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	83 026	100	42 175	50,80	40 851	49,20
Miasto	5123	6,17	2650	3,19	2473	2,98
Wieś	77 903	93,83	39 525	47,61	38 378	46,22

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Piramida wieku mieszkańców powiatu kaliskiego w 2014 roku^[7].

Powiat miał najwyższy udział procentowy ludności wiejskiej wśród powiatów województwa wielkopolskiego - 98% (2006)^[8].

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie kaliskim obejmowała ok. 700 mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 2,1%^[9].

Zabytki

Zaletą regionu są kościoły i drewniane kapliczki.

• skarb ze Słuszkowa

Turystyka

• mauzoleum księcia Józefa Zajączka w Opatówku
• Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku (w dawnej fabryce Adolfa Fiedlera)
• Kaliska Kolej Dojazdowa
• hipodrom w Jarantowie
• Jezioro Pokrzywnickie na Trojanówce (167 ha)
• zbiornik Murowaniec na Swędrni (70 ha)
• rezerwat przyrody w gminie Brzeziny
• Obszar chronionego krajobrazu Dolina Rzeki Swędrni
• zespoły pałacowe i dworskie, m.in. 9 parków na terenie gminy Blizanów

Sąsiednie powiaty

• Kalisz (miasto na prawach powiatu)
• ostrzeszowski
• ostrowski
• pleszewski
• koniński
• turecki
• sieradzki (łódzkie)

Przypisy

1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019. Brak numerów stron w książce
3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020. Brak numerów stron w książce
4. Postanowienie z 30 grudnia (11 stycznia) 1869/70, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 67–76).
5. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019). stat.gov.pl, 2020-04-30. [dostęp 2020-05-03].
6. Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-05-06].
7. Powiat kaliski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
8. Sławomir Kalinowski, Władysława Łuczka-Bakuła, Ubóstwo ludności wiejskiej województwa wielkopolskiego, Wydawnictwo AR w Poznaniu, Poznań, 2007, s.32, ISBN 978-83-7160-479-9
9. GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-12-20] (pol.).

Linki zewnętrzne

• Powiat kaliski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 692.