2 Szwadron Samochodów Pancernych

2 Szwadron Samochodów Pancernych^[a] (2 szw. sam. panc.^[2]) – pododdział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

2 Szwadron Samochodów Pancernych

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1925
Rozformowanie	1930
Tradycje
Kontynuacja	1 Dywizjon Samochodów Pancernych
Dowódcy
Pierwszy	rtm. Antoni II Szymański
Ostatni	rtm. Władysław Bielobradek
Działania zbrojne
przewrót majowy
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa (Okręg Korpusu Nr I)
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	2 DK (1924–1929)

2 Szwadron Samochodów Pancernych podczas defilady z okazji Święta Żołnierza, rok 1928

Historia szwadronu

Szwadron został sformowany w październiku 1925 roku, w garnizonie Warszawa, na bazie Kolumny Szkolnej Samochodów Pancernych 1 Dywizjonu Samochodowego. Pod względem wyszkolenia pododdział podlegał dowódcy 2 Dywizji Kawalerii, pod względem technicznym – dowódcy 1 Dywizjonu Samochodowego, a pod względem administracyjnym dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego^[3]. Szwadron stacjonował w koszarach przy ul. Bema 69^[1].

W maju 1926 roku, w czasie zamachu stanu, poszczególne plutony działały samodzielnie, na różnych odcinkach i po obu stronach konfliktu^[1]. 12 maja 1926 roku, w czasie bratobójczej walki poległa załoga dowódcy szwadronu w składzie: rotmistrz Antoni II Szymański, wachmistrz Władysław Woźniak i szwoleżer Władysław Offenberg. Rannych zostało 6 szwoleżerów oraz 4 członków załóg samochodów pancernych spoza szwadronu (st. sierż. Popławski, sierż. Boruta, szer. NN i kierowca cywilny Szrojt)^[4].

W 1928 roku szwadron został usamodzielniony pod względem administracyjnym i podporządkowany bezpośrednio dowódcy 2 DK^[5].

W połowie maja 1930 roku szwadron przestał być samodzielnym pododdziałem i został włączony w skład nowo powstałego 1 Dywizjonu Samochodów Pancernych^[6][7]. Na początku czerwca 1930 roku szwadron wyjechał na trzymiesięczne ćwiczenia letnie do Obozu Ćwiczebnego Leśna koło Baranowicz^[6][8].

Po zakończeniu poligonu szwadron powrócił do Warszawy, a w drugiej połowie września 1930 roku został dyslokowany do garnizonu Brześć i zakwaterowany w koszarach im. gen. Józefa Hallera^[7].

Kadra szwadronu

Dowódcy szwadronu:

• rtm. Antoni II Szymański (X 1925 † 12 V 1926^[9])
• rtm. Józef Trepto (V – VI 1926^[10])
• por. kaw. Edward Karkoz (p.o. do 15 VIII 1926^[11])
• mjr kaw. Józef Taube (VIII 1926^[12] – XI 1928^[13][14] → kwatermistrz 1 pszwol)
• rtm. Władysław Bielobradek (XI 1928^[15][16] – 20 VI 1930^[17] → 1 d.sam. panc.)

Oficerowie młodsi szwadronu:

• por. kaw. Edward Karkoz (od X 1925 i od VIII 1926^[12], był w 1928^[13])
• por. kaw. Ludwik Kocięcki (X 1925^[13][16] – 1930^[18] → 1 d.sam. panc.)
• por. kaw. Leonard Żyrkiewicz (X 1925^[13][16] – 1930^[19] → Dtwo Br. Panc. MSWojsk.)
• por. kaw. Stanisław Gliński (1928^[13])
• por. kaw. Marian Żebrowski (VI^[19] – IX 1930^[18] → 1 d.sam. panc.)

Samochody pancerne szwadronu

• Peerless nr rej. 545 (1925-1928)
• Erhardt M 1917 nr rej. 825 (XI 1925-1928?)
• sześć Peugeotów nr rej. 817, 819, 823, 829, 1114, 1120 (1925-1930)
• Iżorski-Fiat nr rej. 4433 (X 1925-1930)
• Austin Kegresse nr rej. 4993 (1926-1928)
• Ford FT-B nr rej. 5021 (1925-1930?)
• wz. 1928 nr rej. ? (1929-1930)

Barwy

Osobny artykuł: Barwy broni i służb Wojska Polskiego II RP.

4 sierpnia 1927 roku generał dywizji Daniel Konarzewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych ustalił, że oficerowie liniowi i szeregowi szwadronów samochodów pancernych będą nosić na kołnierzach kurtek i płaszczy proporczyk czarno-pomarańczowy, a na naramiennikach „numer porządkowy”^[20].

24 lutego 1928 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił, że oficerowie i szeregowi szwadronów samochodów pancernych będą nosić na czapkach czarne otoki^[21].

Uwagi

1. Dowódca szwadronu w 1926 roku posługiwał się pieczęcią nagłówkową o treści „2-gi Szwadron SAMOCHODÓW PANCERNYCH L. dz. ___ ul. Bema 69. Telefon 162-01.”^[1].

Przypisy

1. Karkoz 1926 ↓, s. 643.
2. Skrót nazwy jednostki używany w latach 20. i 30. XX wieku.
3. Magnuski 1993 ↓, s. 20-22.
4. Karkoz 1926 ↓, s. 646.
5. Magnuski 1993 ↓, s. 22.
6. Magnuski 1993 ↓, s. 24.
7. Szubański 1996 ↓, s. 5.
8. Szubański 1996 ↓, s. 5 wg autora koncentracja miała miejsce w Obozie Ćwiczebnym Biedrusko.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926 roku, s. 257.
10. Karkoz 1926 ↓, s. 651.
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 5 czerwca 1926 roku, s. 178.
12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926 roku, s. 248.
13. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 287.
14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 373.
15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 352.
16. Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 54.
17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 311.
18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 298.
19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 209.
20. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927 roku, poz. 268.
21. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 24 lutego 1928 roku, poz. 66.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
• EdwardE. Karkoz EdwardE., Sprawozdanie z działalności 2-go Szwadronu Samochodów Pancernych między 10–20 maja 1926 roku, 701/4/8 Sprawozdanie z działalności 2. Dywizji Kawalerii podczas przewrotu majowego, Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1926 [dostęp 2019-07-31].
• Janusz Magnuski: Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993. ISBN 83-86028-00-9.
• Rajmund Szubański: 4 Batalion Pancerny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1996, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-87103-04-7.
• Przewrót wojskowy w Polsce w 1926 r. Wybór dokumentów, zakończenie, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (90), Warszawa 1979