Śluza Opatowice

Śluza Opatowice – śluza wodna komorowa, zlokalizowana na rzece Odra, w 245,03 km biegu rzeki^[1], położona w przekopie wykonanym przy jej zakolu, nazwanym Kanałem Opatowickim, w 1,0 km tego kanału^[2]. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Wyspą Opatowicką a osiedlem Opatowice.

Śluza Opatowice

Komora śluzy Opatowice
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Droga wodna	Kanał Opatowicki
Lokalizacja	na 1 km
Dane techniczne
Długość	74,6 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	2 m
Wrota	wsporne, stalowe, nitowane
Rodzaj napędu	elektryczny i ręczny
Położenie na mapie Wrocławia Śluza Opatowice
Położenie na mapie Polski Śluza Opatowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Śluza Opatowice
51°05′44″N 17°07′30″E

Historia

Śluza została wybudowana w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki, prowadzonej w latach 1913–1917^[a][3][4] polegającej na budowie nowej drogi wodnej przeprowadzonej przez miasto w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, tzw. Wrocławskiego Szlaku Głównego, mimo że sama śluza leży poza tym szlakiem^{[b][3][5][6][7]}.

Charakterystyka

Śluza Opatowice stanowi jeden z elementów stopnia wodnego, w odniesieniu do którego stosuje się nazwę: Stopień Wodny Opatowice^[4][6], a także w szerszym kontekście funkcjonalnym obiektów hydrotechnicznych – Stopień Opatowicko-Bartoszowicki^[3][6] w Bartoszowicko–Opatowickim Węźle Wodnym. Ze względu na niewielkie wymiary tej śluzy i następnych na Wrocławskim Szlaku Miejskim (Śluza Szczytniki, Śluza Miejska), ta droga wodna nie ma większego znaczenia transportowego, towarowego. Obecnie jednak następuje aktywizacja turystyki i rekreacji wodnej także w obszarze otwartego dla żeglugi przez RZGW Wrocław Śródmiejskiego Węzła Wodnego^[5][6][8]. Alternatywnym, głównym szlakiem żeglugowym przez Wrocławski Węzeł Wodny, jest droga prowadząca przez Śluzę Bartoszowice, o znacznie lepszych parametrach żeglugowych. Przez Śluzę Opatowice prowadzi droga wodna, tzw. Miejska, oraz droga wodna przez Śródmiejski Węzeł Wodny^[9].

Śluza ma wymiary: długość – 74,6; szerokość – 9,6; piętrzenie wynosi 2,0 m^[c][5]. Zamknięcia komory śluzy, dolne i górne, to wrota wsporne, stalowe, wykonane z zastosowaniem połączeń nitowych. Napęd wrót elektryczny, choć istnieje także awaryjny, ręczny. Do napełniania i opróżniania komory śluzy zastosowano krótkie kanały obiegowe, z zamknięciami w postaci zasuw rolkowych z napędem elektrycznym^[6][7].

Odległości na drogach wodnych prowadzących przez śluzę^[5]:

• w dół rzeki, do następnej śluzy na Wrocławskim Szlaku Miejskim – Śluzy Szczytniki, wynosi 5,6 km,
• w dół rzeki, do następnej śluzy w Śródmiejskim Węźle Wodnym – Śluzy Piaskowej 9,2 km^[d],
• w górę rzeki, do poprzedniej na szlaku Śluz Janowice wynosi 8,4 km^[5]
• w górę kanału, a następnie w dół rzeki, możliwy jest również ruch do Śluzy Bartoszowice, na Wrocławskim Szlaku Głównym.

Prawy brzeg stanowi Wyspa Opatowicka^[e], natomiast lewy brzeg to teren osiedla Opatowice^[f]. Poziom wody dolnej kształtuje Śródmiejski Węzeł Wodny Górny, oraz Stopień Wodny Szczytniki. Natomiast poziom wody górnej kształtowany jest przez Jaz Opatowice i Stopień Wodny Bartoszowice.

Do 1945 roku istniał przy śluzie, na głową dolną, most stalowy w konstrukcji wysięgnikowo-klapowej – most podniesionych masztów, o niewielkim znaczeniu (lokalnym)^[4][7].

Zobacz też

• Wrocławski Węzeł Wodny
• Odrzańska Droga Wodna
• Drogi wodne we Wrocławiu
• Stopnie wodne we Wrocławiu
• Śluzy wodne we Wrocławiu

Uwagi

1. Tzw. II kanalizacja Odry, przeprowadzona w latach 1913–1917.
2. Położona jest na wcześniej wybudowanym szlaku Droga Wielkiej Żeglugi, gdzie pozostałe śluzy były mniejsze, w związku z czym nie zachodziła potrzeba budowania dłuższej komory.
3. Nieco inne dane podaje strona Wratislaviae Amici i Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (link w sekcji Zobacz też, oraz przypisy), mianowicie: komora o długości 74 m; spad 2,46 m.
4. Ruch w dół rzeki, od Śluzy Opatowice prowadzi przez Upust powodziowy Klary, przez Śluzę Piaskową ruch statków dopuszczalny jest w górę rzeki, w kierunku Śluzy Opatowice.
5. Na północ od śluzy; za wyspą przepływa główny nurt Odry, na którym zbudowany został drugi element tego stopnia wodnego – Jaz Opatowice.
6. Na południe od śluzy, za wałem przeciwpowodziowym, nazwanym Groblą Opatowicką Wschodnią, przebiega Ulica Opatowicka.