Loading AI tools
polski geolog Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Walery Goetel (ur. 14 kwietnia 1889 w Suchej, zm. 6 listopada 1972 w Krakowie) – polski geolog, ekolog i paleontolog, profesor, działacz społeczny.
 | |
| Pełne imię i nazwisko |
Walery Florian Goetel |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
14 kwietnia 1889 |
| Data i miejsce śmierci |
6 listopada 1972 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
Geolog |
| Tytuł naukowy |
Profesor |
| Stanowisko |
Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej (1939–1951) |
| Odznaczenia | |
           | |
| Strona internetowa | |
,_1983_design._Stefan_Dousa,_38_Kościuszki_street,_Kraków,_Poland.jpg)
Syn Walentego, pracownika kolei, i Julii z Köhlerów[1], brat Ferdynanda, literata. Po ukończeniu w 1907 Gimnazjum św. Anny w Krakowie podjął studia w zakresie geologii i paleontologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1910–1912 studiował geologię na Uniwersytecie Wiedeńskim. W 1912 uczestniczył w wyprawie geologicznej na Kaukaz. W 1913 doktoryzował się z dziedziny geologii i paleontologii na Uniwersytecie w Wiedniu, w 1916 habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Do roku 1920 pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim, później został profesorem zwyczajnym geologii ogólnej i paleontologii. Od 1929 pełnił obowiązki prodziekana, a od 1932 dziekana Wydziału Górniczego AGH. W 1935 został prorektorem, a cztery lata później rektorem uczelni (do 1951).
Naukowo zajmował się badaniem budowy geologicznej Tatr, był współtwórcą przygranicznych parków narodowych (Tatrzańskiego, Pienińskiego oraz Babiogórskiego). Był również pasjonatem geografii politycznej, czynnie włączył się w polsko-czechosłowacki spór o przebieg granicy w Tatrach, czemu dał wyraz w trzech publikacjach: O Jaworzynę (1922), Szkic przebiegu sprawy Jaworzyny (1925) i Spór o Jaworzynę a Park Narodowy Tatrzański (1925). Interesował się też kwestią mniejszości narodowych w Karpatach, szczególnie Łemków (O Łemkowszczyźnie, 1935).
Był twórcą nowej gałęzi nauki – sozologii, która łączy w sobie problematykę ochrony przyrody z racjonalnym użytkowaniem jej zasobów.
Odbył wiele podróży naukowych (po krajach europejskich, Kaukazie, Islandii, Afryce, Azji Zachodniej i Południowej). Wspomnienia Walerego Goetla z podróży po ZPA można przeczytać w książce: Ze wspomnień podróżników (1958).
Od 1940 pozostawał członkiem Stronnictwa Demokratycznego. Z jego ramienia znalazł się w 1945 w Krajowej Radzie Narodowej oraz w polskiej delegacji na konferencji poczdamskiej jako rzeczoznawca.
Doktor honoris causa AGH (1960)[2], Akademii Górniczej w Ostrawie (1950) i Politechniki Krakowskiej (1970)[3]. Członek korespondent od 1952 i członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk od 1964[4]. W 1983 został patronem powołanej przez SD Fundacji im. prof. Walerego Goetla, która zajmowała się badaniem i promocją ochrony środowiska[5].
10 czerwca 1913 ożenił się z Marią Martą Bronisławą Skłodowską (1892–1976), bratanicą Marii Skłodowskiej-Curie. Mieli córkę Wandę (1916–1991)[6].
Zmarł w Krakowie. Pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera LXVII-płn 1-1)[7][8].
.JPG)
Od 1903 był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego. Działał w Sekcji Turystycznej, Komisji do Robót w Tatrach, Komisji Przewodnickiej (w latach 1934–1935), a od 1913 w Sekcji Ochrony Tatr oraz Klubie Wysokogórskim. Od 1918 członek Zarządu Głównego PTT, wiceprzewodniczący (1919–1936 oraz 1947–1950) oraz prezes (1935–1947[9]) tej organizacji. Po połączeniu PTT i PTK w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze w latach 1950–1972 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK, był zarazem członkiem Plenum ZG PTTK. Poświęcał czas głównie zagadnieniom turystyki górskiej i ogólnie górom[10].
Na początku dwudziestolecia międzywojennego był kierownikiem sekcji wioślarskiej AZS Kraków, a na przełomie lat 20. i 30. prezesem całego AZS Kraków[11].
Redaktor naczelny rocznika poświęconego górom „Wierchy” w latach 1928–1934 oraz 1947–1949, potem wchodził w skład Komitetu Redakcyjnego[12].
17 grudnia 1950 podczas I Walnego Zjazdu PTTK otrzymał godność Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.
W 1973 roku schronisku na Hali Ornak położonemu na Małej Polance Ornaczańskiej w górnej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich nadano im. prof. Walerego Goetla. W 1973 został, także patronem Warszawskiego Klubu Górskiego PTTK (Warszawski Klub Górski im. prof. Walerego Goetla)
Walery Goetel był także członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Geologicznego[13].
Jego nazwiskiem zostały nazwane ulice m.in. w Krakowie w dzielnicy Krowodrza, na osiedlu Cichy Kącik[21] i w Bełchatowie.
Jest patronem Warszawskiego Klubu Górskiego[22], Zespołu Szkół im. Walerego Goetla w Suchej Beskidzkiej, Zespołu Szkół im. Walerego Goetla w Krakowie.[23]
Jego nazwiskiem został nazwany Lodowiec Goetla na Wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych[24].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
