Loading AI tools
polski satyryk i literat Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzysztof Wojciech Dzikowski, pseud. Krzysztof Borys[1] (ur. 25 stycznia 1938 w Warszawie) – polski autor tekstów piosenek, literat, scenarzysta filmowy, poeta, satyryk, dramaturg, autor programów kabaretowych i musicali.
Współpracował z kompozytorami, takimi jak Ryszard Poznakowski, Seweryn Krajewski czy Wojciech Młynarski. Utwory muzyczne z jego tekstem śpiewali m.in. Katarzyna Sobczyk, Stan Borys, Irena Jarocka, Niebiesko-Czarni, Maryla Rodowicz, Alibabki, Ewa Bem, Tadeusz Chyła, Anna German, Katarzyna Groniec, Jerzy Grunwald, Krystyna Janda, Anna Maria Jopek, Stenia Kozłowska, Jacek Lech, Czesław Niemen, Jerzy Połomski, Ludwik Sempoliński i Beata Wyrąbkiewicz.
Pomysłodawca i juror cyklicznego konkursu Studencka Piosenka Miesiąca. W latach 2002–2006 przewodniczący Stowarzyszenia Autorów – Twórców Utworów Medialnych „STOTUM"[2]. Członek Stowarzyszenia Autorów ZAIKS, Związku Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR, Forum Związków Zawodowych FZZ, Związku Zawodowego Twórców Kultury oraz Związku Literatów Polskich.
Urodził się i dorastał w Warszawie[3], ale w czasie wojny tymczasowo mieszkał w Rudnie k. Lublina i w Białogonie k. Kielc[4]. Jest jedynakiem[5], synem Eugenii z d. Lipko herbu Nałęcz i Jerzego Dzikowskiego[3]. Jego matka była Tatarką przesiedloną z Krymu[3]. Jego ojciec był inżynierem elektrykiem i pełnił stanowisko kierownika Działu Studiów w Biurze Projektów Elektryfikacji Kolei[3].
Ukończył naukę w żeńskiej Szkole Podstawowej im. Heleny Rzeszotarskiej oraz Liceum im. Króla Władysława IV w Warszawie[6]. Studiował na Wydziale Mechaniczno-Konstrukcyjnym Politechniki Warszawskiej, następnie przeniósł się na Wydział Samochodów i Ciągników tejże uczelni, z której po czterech semestrach został usunięty ze względu na jawne solidaryzowanie się z ofiarami rewolucji węgierskiej m.in. poprzez napisanie wiersza o dramatycznym przebiegu wydarzenia – wiersz „Węgierskim Bohaterom”, który cieszył się popularnością wśród studentów[7]. Potem zmieniał kilkakrotnie kierunki studiów[5], ostatecznie ukończył filologię polską w dwuletnim Studium Nauczycielskim w Warszawie[8] oraz – w latach 70. – scenopisarstwo na Wydziale Reżyserii PWSFTviT w Łodzi[9]. Uzyskał także dyplom Warszawskiej Szkoły Fotograficznej i ukończył studia podyplomowe w Warszawskiej Wyższej Szkole Humanistycznej.
Na początku lat 60. zaczął startować w konkursach literackich, m.in. zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Gaudeamus Warszawski w 1962, do którego zgłosił się z cyklem opowiadań pt. „Ulice i…”[10], a za wiersze „Ślepcy”, „Pożegnanie z miastem” i „Moja wędrówka” zdobył drugą nagrodę w Turnieju Trzech Wierszy[11]. Podczas nauki w Studium Nauczycielskim założył teatr studencki „Stawki 5”[8], z którym wystawił autorski spektakl Tragedia Wydrwigroszów, w którym również zagrał[11]. Jednocześnie przez dwa lata pracował jako nauczyciel w Szkole przy ul. Otwockiej 3 w Warszawie[8]. Także podczas studiów został aktorem Teatru Dramatycznego Politechniki Warszawskiej, w którym zagrał niewielką rolę w przedstawieniu Wesele Pani Du Barry[12]. Związał się także z kabaretem działającym przy klubie studenckim Stodoła, w którym zadebiutował parodią sztuki Ręce Eurydyki Steve’a Harrisa, a następnie wystąpił też m.in. jako Achilles w parodii Achillesa i panien[12]. W latach 1961–1963 współpracował ze Stodołą jako kierownik literacki oraz autor scenariuszy programów (np. Prowokacja i Świniobicie w Dzwonach) i spektakli (Wszystko może się zdarzyć i W tym szaleństwie jest metoda)[12]. Współpracował także w kabarecie Uniwersytetu Warszawskiego „Jamnik”.
W latach 60. zaczął także karierę jako autor tekstów piosenek; w radiu zadebiutował piosenką „Nie rzucajcie kelnerki”, którą zaśpiewał Bogdan Czyżewski[13]. W tym czasie współpracował jako specjalista do nagrań piosenki młodzieżowej w Programie III Polskiego Radia, na którego antenie przygotowywał także audycje Dziewiątka i Podwieczorek przy mikrofonie[14]. Prowadził także własny program Piosenka faktu w Programie I PR[14]. W 1963 był inspicjentem podczas 1. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[14]. Związał się z kabaretem działającym przy klubie studenckim Hybrydy, dla którego w latach 1963–1965 wraz z Wojciechem Młynarskim napisał scenariusze programów: Radosna gęba stabilizacji i Ludzie to kupią[15]. Również w 1963 nawiązał współpracę z bigbitowym zespołem Czerwono-Czarni, w którym tworzył teksty do melodii Zbigniewa Bizonia i Ryszarda Poznakowskiego[16]. W 1965 współtworzony przez niego utwór „Nie wiem, czy to warto” w wykonaniu Katarzyna Sobczyk otrzymał pierwszą nagrodę w kategorii „Piosenka rozrywkowa” na 3. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[17]. Po sukcesie innej piosenki współtworzonej dla Sobczyk – „Mały Książę” – planował napisać musical pod tym samym tytułem, jednak ostatecznie nie doszło do realizacji projektu[18]. Zamiast tego w październiku 1965 w Praskim Teatrze Ludowym w Warszawie premierę miał musical bigbitowy Niedopasowani, czyli Goliath – Wielorybh…, do którego współtworzył piosenki wraz z Wojciechem Młynarskim[19].
Nawiązał współpracę z Jerzym Kosselą z zespołu Czerwone Gitary[20], dla którego wspólnie z innym członkiem grupy, kompozytorem Sewerynem Krajewskim, stworzył dlań wiele piosenek, m.in. przeboje „Dzień jeden w roku”, „Anna Maria”, „Dozwolone do lat osiemnastu”, „Słowo jedyne – ty” i „Ciągle pada”[21]. Przez pewien czas współtworzył teksty dla Czerwonych Gitar z Kazimierzem Winklerem[22]. Jako działacz Rady Naczelnej Zrzeszenia Studentów Polskich napisał wraz z Krajewskim nieoficjalny hymn Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej[23], a także zaczął organizować wymyślony przez siebie cykliczny konkurs Studencka Piosenka Miesiąca, którego był także jurorem[24]. W lipcu 1969 w Teatrze Polskim w Poznaniu premierę miał musical Gwałtu, co się dzieje wg Gwałtu, co się dzieje! Aleksandra Fredry, do którego wraz z Krajewskim napisał libretto[9]. W 1971 premierę miał film Jana Batorego Dancing w kwaterze Hitlera, przy którym trzy lata wcześniej pracował jako autor tekstów piosenek ze ścieżki dźwiękowej. W pracy nad tekstem piosenki nigdy nie skupiał się na nim samym, interesował się też tym, jak będzie brzmiała piosenka jako całość – z muzyką, rytmem, wykonaniem i interpretacją[25].
Na początku stanu wojennego do Zespołu Filmowego „X” trafiły dwa scenariusze filmowe, które napisał w czasie studiów na PWSTiF w Łodzi. W 1981 za film Krzycz głośniej otrzymał nagrodę za scenariusz w konkursie Młodzi i Film w Koszalinie[9]. W latach 80. pisał wyłącznie dla siebie. W tym czasie wyjechał na ponad dwa lata za granicę, gdzie dorabiał m.in. jako realizator światła podczas koncertów[26]. Po powrocie do Polski założył wielobranżową firmę, w której zajmował się sprzedażą jachtów, motorówek i silników zaburtowych oraz wydawaniem albumów muzycznych[27]. Zajmował się przekładami piosenek z języka francuskiego, głównie tekstów Georges'a Moustakiego[28].
W 1998 nakładem wytwórni Marmit wydał trzy albumy kompilacyjne z serii pt. Dzikowski The Best, na których znalazły się przeboje różnych wykonawców z tekstami autorstwa Dzikowskiego[29][30]. W maju 1999 z Sewerynem Krajewskim wydał limitowaną wersję singla z piosenką „Bądź wśród nas”; egzemplarz z numerem „1” wręczyli Janowi Pawłowi II podczas wizyty papieża w Polsce[31]. W 2002 wydał książkę Józup, którą współtworzył z Urszulą Dutkiewicz. W 2013 premierę miała piosenka „Syberiada” ze słowami Dzikowskiego, nagrana przez Annę Wyszkoni i Piotra Cugowskiego na potrzeby promocji filmu Janusza Zaorskiego Syberiada polska[32].
W 2014 powstała Fundacja im. Krzysztofa Dzikowskiego, wspierająca i promująca dorobek młodych wykonawców, którzy dopiero zaczynają karierę muzyczną[33].
18 maja 2016 nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego ukazała się książka autobiograficzna Tekściarz, opracowana przez Rafała Podrazę, opowiadająca o życiu i twórczości Dzikowskiego[34]. W 2018 wydał antologię swojej twórczości – Fruwam po ziemi.
Prawa do piosenki Ciągle pada wykupił Polkomtel i wykorzystał w reklamie taryfy telefonii komórkowej jako Ciągle gadam.
Jego drugą żoną była Krystyna Grochowska, wokalistka zespołu Alibabki, z którą doczekał się narodzin dwóch synów: Błażeja i Bartosza[37], który zmarł w grudniu 2014[38]. Kolejną żoną Dzikowskiego została Lidia, z wykształcenia filolog romanista[39]. Ma czterech wnuków[18].
Przeszedł operację wszczepienia stymulatora serca[40].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.