Jeruzal (powiat miński)
wieś w województwie mazowieckim, powiecie mińskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jeruzal – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Mrozy[4][6]. Dawniej miasto.
| wieś | |
![Ilustracja](#/media/Plik:Jeruzal,_sklep_z_serialu_"RANCZO"_-_panoramio_(1).jpg) Rynek | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
25 |
| Kod pocztowy |
05-317[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WM |
| SIMC |
0682790[4] |
Położenie na mapie gminy Mrozy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu mińskiego  | |
 52°03′57″N 21°50′54″E[5] | |
Jeruzal uzyskał lokację miejską w 1533 roku, zdegradowany około 1820 roku[7]. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Jeruzal.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jeruzal. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Miejscowość jest siedzibą parafii św. Wojciecha należącej do dekanatu siennickiego diecezji warszawsko-praskiej[8].
Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w 1426 pod nazwą Żeliszew. Od XVI do XVIII wieku własność różnych rodzin szlacheckich: Oborskich, Głogowskich, Rudzińskich, Cieszkowskich. W 1533 Oborscy otrzymali przywilej na założenie tu miasta prywatnego; erygowano także parafię. Początkowo miasto funkcjonowało pod nazwami Żeliszew oraz Łukowiec. Pozbawiona podstaw gospodarczego rozwoju lokacja, położona w odległości zaledwie kilku kilometrów od 4 innych miast – Latowicza, Kuflewa, Seroczyna i Wodyń – nigdy się nie rozwinęła. W XVII w. miasto liczyło zaledwie 150 mieszkańców. Sytuacji nie zmieniło nadanie miejscowości nazwy Jeruzalem, która ostatecznie przekształciła się w dzisiejszą formę. W okresie kontrreformacji i po potopie szwedzkim miasto stanowiło lokalny ośrodek pielgrzymkowy. W 1810 Jeruzalem liczył jednak wciąż tylko 198 mieszkańców i około 1820 utracił ostatecznie prawa miejskie.
23 marca 1948 roku oddział Narodowych Sił Zbrojnych dowodzony przez porucznika Zygmunta Jezierskiego przeprowadził napad na miejscowy posterunek Milicji Obywatelskiej[9].
W Jeruzalu kręcone były zdjęcia do serialu telewizyjnego Ranczo[10] oraz do filmu Ranczo Wilkowyje.
Kościół
Wraz z założeniem parafii w XVI wieku wybudowano pierwszy kościół drewniany, który uległ zniszczeniu. Na jego miejscu, w latach 1757–1758 wzniesiono nowy drewniany kościół na planie krzyża z dobudowaną zakrystią. Dach dwuspadowy, kryty gontem. Między nawą a prezbiterium znajduje się charakterystyczny dla tego typu budownictwa łuk tęczowy a na nim krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej i św. Jana z XVI wieku. Całe wnętrze bogato zdobione w stylu barokowym, choć zawiera też elementy rokokowe (np. chrzcielnica). Przebudowany w niewielkim stopniu w XIX w.[11].
Pozostałe
- drewniana dzwonnica z XVIII wieku
- klasycystyczny łuk triumfalny – mauzoleum Floriana Cieszkowskiego zbudowane ok. 1798
- budynek z ok. 1920 mieści się obecnie filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Mrozach. Dawniej był siedzibą urzędu gminy
- relikt miejskiego układu przestrzennego w postaci prostokątnego rynku z zachowanym do dziś średniowiecznym, prostokątnym układzie o wymiarach 100 na 120 m, usytuowanym na przecięciu głównych dróg
Kościół brama, fasada i dzwonnica
250-lecie kościoła (2008)
Plebania
Gminna Biblioteka Publiczna
Sklep Więcławskiej
Ławeczka przed sklepem
Przychodnia zdrowia
Dom Babki
Stary dom Więcławskich
Biuro Senatora Kozioła
_-_21.jpg)
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
