Geniusze – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Sokółka[4][6].
Szybkie fakty Państwo, Województwo ...
Zamknij
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Nazwa wsi występowała w dwóch wariantach, które zmieniały się na przestrzeni wieków: Gieniusze oraz obecny wariant Geniusze:
- 1799 r.: Gieniusze – miejsce zamieszkania osób odwołujących się do Kamery wojny i domen w Białymstoku[7],
- okres zaboru rosyjskiego: Gieniusze – wg Polish localities in the Russian partition (...)[8],
- 1881 r.: Gieniusze – wieś w powiecie sokólskim w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – osada i okolica szlachecka, pow. sokólski, 6 wiorst od Sokółki[9],
- 1924 r.: Geniusze – kolonia w gminie Sokółka w Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowanym na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r.[10],
- 1933 r.: Geniusze – kolonia w gminie Sokółka w Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej (...)[11],
- 1968 r.: Gieniusze – wieś (gromada Janowszczyzna) w Spisie miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1968 r.[12],
- 1973 r.: Gieniusze – w Spisie kościołów i duchowieństwa Archdiecezji w Białymstoku z 1973 r.[13],
- 1980 r.: Geniusze – w Wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce[14],
- 2010 r.: Geniusze – w Wykazie urzędowych nazw miejscowości i ich części[15].
Nazwa wsi wzięła się prawdopodobnie od nazwiska Gieniusz, wywodzącego od jaćwieskiego słowa ginius, oznaczającego strażnika (od ginti – bronić) i pochodzi od bojarów litewskich, którzy przybyli z Gieniuszy koło Krynek (obecnie na terytorium Białorusi) w czasach kolonizacji Puszczy Knyszyńskiej[16][17].
Wieś posiada przystanek kolejowy[18].
Po 1989 r. podejmowane były, bez powodzenia, próby zmiany nazwy miejscowości na historyczną[19].
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sokółce[20].
Jonathan Shea: Polish localities in the Russian partition and their parish affiliations. Language and Lineage Press, 1992. ISBN 978-0-9631579-1-1. OCLC 32772851. (ang.). Brak numerów stron w książce
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2. Warszawa: Filip Sulimierskie i Władysław Walewski. Brak numerów stron w książce
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5: Województwo białostockie. 1924. Brak numerów stron w książce
Bystrzycki Tadeusz (oprac.): Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych. Wydawnictwo Książnicy Naukowej, 1933. Brak numerów stron w książce
Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Jodłowska J., Pypno W., Rączka E. (red.). Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1968. Brak numerów stron w książce
Spis Kościołów i Duchowieństwa Archidiecezji w Białymstoku (Stan z dnia 1 czerwca 1973 r.). Białystok: Kuria Arcybiskupia, 1973. Brak numerów stron w książce
Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, Główny Urząd Statystyczny: Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce. T. 1. Wydawnictwa Akcydensowe, 1980. Brak numerów stron w książce
Jarosław Janowicz: Likwidacja oficjalnego nazewnictwa Białostocczyzny pochodzenia białoruskiego przez administrację rządową w latach 1921–2004: dokumenty, komentarze. Scripta Manet, 2004. ISBN 83-919340-1-2. OCLC 1150411239. (pol.). Brak numerów stron w książce