Loading AI tools
czeski fotograf i malarz, prekursor czeskiej modernistycznej fotografii Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
František Drtikol (ur. 3 marca 1883 w Przybramie, zm. 13 stycznia 1961 w Pradze) – czeski fotograf i malarz, prekursor czeskiej modernistycznej fotografii[1].
Urodził się 3 marca 1883 roku w Przybramie[2], gdzie także się wychował[3]. Pobożność miasta z wielowiekową tradycją pielgrzymek wywarła wpływ na jego zainteresowanie duchowością i filozofią[3]. Drtikol chciał zostać malarzem[2], lecz po naleganiu ojca wybrał fotografię, której zaczął przyuczać się w rodzinnym mieście[1][2]. Przez trzy lata praktyki w atelier fotograficznym nauczył się tworzenia kopii, retuszu, czy tonowania, lecz nie miał możliwości rozwoju własnej fotografii[1]. W latach 1901–1903[4][5] studiował fotografię w Monachium na Lehr- und Versuchsanstalt für Photographie[2], w której dominował piktorializm[4]. Studia ukończył z wyróżnieniem, po czym kontynuował naukę w pracowniach fotograficznych w Karlsruhe, Chur i w Pradze[2].
W 1907 roku, po odbyciu służby wojskowej, otworzył własne studio fotograficzne w Przybramie[3]. Ze względu na brak powodzenia w rodzinnym mieście, w 1910 roku przeniósł się do Pragi[2] i otworzył nowe atelier w partnerstwie z Augustinem Skardą[5], które specjalizowało się w fotografii portretowej[2] utrzymanej w duchu secesji[1]. Do klienteli należeli politycy i ważne postaci lokalnego świata kultury[2]. W tym samym czasie Drtikol tworzył liryczne pejzaże, eksperymentując przy tym z technikami popularnymi w piktorializmie, takimi jak druk olejny i gumodruk[1], które m.in. znalazły się w zbiorze Z dvorků a dvorečků staré Prahy (1911)[2]. Z kolei jego akty, które zaczął tworzyć już w Przybramie[3], należą do pierwszych aktów artystycznych w Czechach[1][3].
To właśnie akty przyniosły mu uznanie[2] i stały się głównym tematem jego twórczości[1]. Jego eksperymentalne akty z początku utrzymane były w duchu secesji, jednak z czasem, dzięki użyciu silnego kontrastu świetlnego i geometrycznych rekwizytów, fotografie nabrały wyraźnie modernistycznego charakteru przypominającego stylistykę Bauhausu[5]. W jego twórczości z lat 20. XX można zauważyć także wpływ kubizmu i elementów tańca ekspresjonistycznego[1]. Dzięki zmyślnemu zastosowaniu geometrycznej scenografii i układu cieni na ciałach modeli, cielesność w aktach Drtikola została sprowadzona do roli czysto estetycznego i erotycznego motywu, zamiast tradycyjnej funkcji metafory czy ilustracji[1]. Obłości modeli zaczęły być przez niego traktowane jako kolejny geometryczny element kompozycji[2]. W 1925 roku opatentował metodę uzyskania półtonów w fotolitografii[2], a cztery lata później opublikował w Paryżu album fotograficzny Les nus Drtikol[3].
W latach 1903–1936 wziął udział w około piętnastu znaczących wystawach międzynarodowych[2], takich jak Międzynarodowa Wystawa Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Paryżu, podczas której zdobył grand prix[3]. Choć został prawdopodobnie pierwszym czeskim fotografem, który zdobył światowy rozgłos, jego pierwsza wystawa indywidualna w Czechach odbyła się dopiero po jego śmierci[5].
Wraz z rosnącym zainteresowaniem mistyką, jego fotografie stawały się coraz bardziej wyszukane[2]. W 1935 roku Drtikol porzucił fotografię na rzecz malarstwa i teozoficznych poszukiwań[1] oraz przekazał przeszło 5000 prac Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Pradze[3]. W jego przesyconych symbolizmem i mistyką obrazach można znaleźć jednak echa wcześniejszych poszukiwań formalnych[2]. W latach 1945–1946 wykładał w Pradze na uczelni artystycznej[2], po czym zaczął żyć w odosobnieniu, poświęcając się tłumaczeniu literatury duchowej z niemieckiego, spisywaniu swoich wizji i myśli, a także praktykując jogę i buddyzm[3]. Jego twórczość fotograficzna na dekady popadła w zapomnienie, po czym została odkryta na nowo w latach 70. XX wieku[2].
Drtikol zmarł 13 stycznia 1961 roku w Pradze[2]. Został pochowany w Przybramie[3].
Jego imieniem nazwano galerię w Przybramie[3] oraz planetoidę (4671) Drtikol, którą odkrył Antonín Mrkos[6].
Wywodził się z rodziny kupieckiej, miał dwie starsze siostry Emę i Marię. Był dwukrotnie żonaty: w latach 1921–1926 z Ervíną Kupferovą, z którą miał córkę, a następnie w latach 1942–1959 (do jej śmierci) z Jarmilą Rambouskovą[7][8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
