Antonín Mrkos

Antonín Mrkos (ur. 27 stycznia 1918 w Střemchoví k. Brna, zm. 29 maja 1996 w Pradze^[1]) – czeski astronom, meteorolog, polarnik, ratownik górski i taternik, odkrywca 274 planetoid^[2] oraz 13 komet^[3]. Do odkrytych przez niego komet należą: 18D/Perrine-Mrkos, 45P/Honda-Mrkos-Pajdušáková, 124P/Mrkos, 143P/Kowal-Mrkos oraz C/1957 P1 (Mrkos).

Antonín Mrkos

Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1918 Střemchoví k. Brna
Data i miejsce śmierci	29 maja 1996 Praga
Zawód, zajęcie	astronom

Odkryte planetoidy: 274
(2199) Kleť	6 czerwca 1978
(2304) Slavia	18 maja 1979
(2325) Chernykh	25 września 1979
(2367) Praha	8 stycznia 1981
(2403) Šumava	25 września 1979
(2404) Antarctica	1 października 1980
(2552) Remek	24 września 1978
(2559) Svoboda	23 października 1981
(2747) Český Krumlov	19 lutego 1980
(2811) Střemchoví	10 maja 1980
(2889) Brno	17 listopada 1981
(2936) Nechvíle	17 września 1979
(2971) Mohr	30 grudnia 1980
(3003) Konček	28 grudnia 1983
(3017) Petrovič	25 października 1981
(3130) Hillary	20 grudnia 1981
(3137) Horky	16 września 1982
(3141) Buchar	2 września 1984
(3168) Lomnický Štít	1 grudnia 1980
(3257) Hanzlík	15 kwietnia 1982
(3276) Porta Coeli	15 września 1982
(3278) Běhounek	27 stycznia 1984
(3313) Mendel	19 lutego 1980
(3324) Avsyuk	4 lutego 1983
(3326) Agafonikov	20 marca 1985
(3334) Somov	20 grudnia 1981
(3339) Treshnikov	6 czerwca 1978
(3357) Tolstikov	21 marca 1984
(3364) Zdenka	5 kwietnia 1984
(3395) Jitka	20 października 1985
(3451) Mentor	19 kwietnia 1984
(3490) Šolc	20 września 1984
(3550) Link	20 grudnia 1981
(3571) Milanštefánik	15 marca 1982
(3629) Lebedinskij	21 listopada 1982
(3630) Lubomír	28 sierpnia 1984
(3636) Pajdušáková	17 października 1982
(3645) Fabini	28 sierpnia 1981
(3665) Fitzgerald	19 marca 1979
(3701) Purkyně	20 lutego 1985
(3715) Štohl	19 lutego 1980
(3716) Petzval	2 października 1980
(3727) Maxhell	7 sierpnia 1981
(3781) Dufek	2 września 1986
(3791) Marci	17 listopada 1981
(3827) Zdeněkhorský	3 listopada 1986
(3847) Šindel	16 lutego 1982
(3887) Gerstner	22 sierpnia 1985
(3905) Doppler	28 sierpnia 1984
(3949) Mach	20 października 1985
(3979) Brorsen	8 listopada 1983
(3980) Hviezdoslav	4 grudnia 1983
(3981) Stodola	26 stycznia 1984
(3983) Sakiko	20 września 1984
(3993) Šorm	4 listopada 1988
(4018) Bratislava	30 grudnia 1980
(4054) Turnov	5 października 1983
(4090) Říšehvězd	2 września 1986
(4176) Sudek	24 lutego 1987
(4238) Audrey	13 kwietnia 1980
(4249) Křemže	29 września 1984
(4277) Holubov	15 stycznia 1982
(4287) Třísov	7 września 1989
(4339) Almamater	20 października 1985
(4405) Otava	21 sierpnia 1987
(4408) Zlatá Koruna	4 października 1988
(4552) Nabelek	11 maja 1980
(4554) Fanynka	28 października 1986
(4610) Kájov	26 marca 1989
(4662) Runk	19 kwietnia 1984
(4663) Falta	27 września 1984
(4671) Drtikol	10 stycznia 1988
(4691) Toyen	7 października 1983
(4698) Jizera	4 września 1986
(4702) Berounka	23 kwietnia 1987
(4801) Ohře	22 października 1989
(4823) Libenice	4 października 1986
(4824) Stradonice	25 listopada 1986
(5026) Martes	22 sierpnia 1987
(5089) Nádherná	25 września 1979
(5102) Benfranklin	2 września 1986
(5103) Diviš	4 września 1986
(5122) Mucha	3 stycznia 1989
(5202) 1983 XX	5 grudnia 1983
(5250) Jas	21 sierpnia 1984
(5318) Dientzenhofer	21 kwietnia 1985
(5363) Kupka	19 października 1979
(5418) Joyce	29 sierpnia 1981
(5425) Vojtěch	20 września 1984
(5552) Studnička	16 września 1982
(5573) 1981 QX	24 sierpnia 1981
(5583) Braunerová	5 marca 1989
(5668) Foucault	22 marca 1984
(5712) Funke	25 września 1979
(5719) Krizik	7 września 1983
(5797) Bivoj	13 stycznia 1980
(5800) Pollock	16 października 1982
(5801) Vasarely	26 stycznia 1984
(5803) Ötzi	21 lipca 1984
(5804) Bambinidipraga	9 września 1985
(5865) Qualytemocrina	31 sierpnia 1984
(5891) Gehrig	22 września 1981
(5894) Telč	14 września 1982
(5897) Novotná	29 września 1984
(5910) Zátopek	29 listopada 1989
(5946) Hrozný	28 października 1984
(5958) Barrande	29 stycznia 1989
(5997) Dirac	1 października 1983
(5998) Sitenský	2 września 1986
(6060) Doudleby	19 lutego 1980
(6064) Holašovice	23 kwietnia 1987
(6149) Pelčák	25 września 1979
(6175) Cori	4 grudnia 1983
(6221) Ducentesima	13 kwietnia 1980
(6223) Dahl	3 września 1980
(6231) Hundertwasser	20 marca 1985
(6266) Letzel	4 października 1986
(6281) Strnad	16 września 1980
(6377) Cagney	25 czerwca 1987
(6379) Vrba	15 listopada 1987
(6385) Martindavid	5 marca 1989
(6433) Enya	18 listopada 1978
(6440) Ransome	8 września 1988
(6441) Milenajesenská	9 września 1988
(6469) Armstrong	14 sierpnia 1982
(6470) Aldrin	14 września 1982
(6471) Collins	4 marca 1983
(6481) Tenzing	9 września 1988
(6508) Rolčík	22 sierpnia 1982
(6516) Gruss	3 października 1988
(6540) Stepling	16 września 1982
(6542) Jacquescousteau	15 lutego 1985
(6546) Kaye	24 lutego 1987
(6550) Parléř	4 listopada 1988
(6556) Arcimboldo	29 grudnia 1989
(6581) Sobers	22 września 1981
(6583) Destinn	21 lutego 1984
(6586) Seydler	28 października 1984
(6594) Tasman	25 czerwca 1987
(6596) Bittner	15 listopada 1987
(6597) Kreil	9 stycznia 1988
(6600) Qwerty	17 sierpnia 1988
(6701) Warhol	14 stycznia 1988
(6712) Hornstein	23 lutego 1990
(6758) Jesseowens	13 kwietnia 1980
(6768) Mathiasbraun	7 września 1983
(6769) Brokoff	15 lutego 1985
(6774) Vladheinrich	4 listopada 1988
(6779) Perrine	20 lutego 1990
(6817) Pest	20 stycznia 1982
(6824) Mallory	8 września 1988
(6825) Irvine	4 października 1988
(6897) Tabei	15 listopada 1987
(7080) 1986 RS1	5 września 1986
(7107) Peiser	15 sierpnia 1980
(7114) Weinek	29 listopada 1986
(7115) Franciscuszeno	29 listopada 1986
(7118) Kuklov	4 listopada 1988
(7171) Arthurkraus	13 stycznia 1988
(7226) Kryl	21 sierpnia 1984
(7232) Nabokov	20 października 1985
(7328) Casanova	20 września 1984
(7332) Ponrepo	4 grudnia 1986
(7334) Sciurus	17 sierpnia 1988
(7391) Strouhal	8 listopada 1983
(7398) Walsh	3 listopada 1986
(7403) Choustník	14 stycznia 1988
(7464) Vipera	15 listopada 1987
(7635) 1983 VH1	6 listopada 1983
(7644) Cslewis	4 listopada 1988
(7645) Pons	4 stycznia 1989
(7694) Krasetín	29 września 1983
(7695) Přemysl	27 listopada 1984
(7699) Božek	2 lutego 1989
(7701) Zrzavý	14 października 1990
(7742) Altamira	20 października 1985
(7820) 1990 TU8	14 października 1990
(7859) Lhasa	19 października 1979
(7864) 1982 EE	14 marca 1982
(7867) Burian	20 września 1984
(7927) 1986 WV1	29 listopada 1986
(7993) 1982 UD2	16 października 1982
(8001) Ramsden	4 października 1986
(8002) 1986 XF5	4 grudnia 1986
(8022) 1990 VD7	10 listopada 1990
(8143) Nezval	11 listopada 1982
(8152) 1986 VY	3 listopada 1986
(8153) 1986 WO1	25 listopada 1986
(8249) Gershwin	13 kwietnia 1980
(8258) 1982 RW1	15 września 1982
(8267) 1986 TX3	4 października 1986
(8333) 1982 VF	7 listopada 1982
(8336) Šafařík	27 września 1984
(8343) Tugendhat	4 października 1986
(8479) 1987 HD2	29 kwietnia 1987
(8639) 1986 VB1	3 listopada 1986
(8650) 1989 TJ2	5 października 1989
(9007) James Bond	5 października 1983
(9008) Bohšternberk	27 stycznia 1984
(9011) 1984 SU	20 września 1984
(9027) 1988 VP5	4 listopada 1988
(9028) Konrádbeneš	26 stycznia 1989
(9031) 1989 WG4	29 listopada 1989
(9292) 1982 UE2	16 października 1982
(9538) 1982 UM2	20 października 1982
(9551) Kazi	20 października 1985
(9552) 1985 UY	24 października 1985
(9575) 1989 BW1	29 stycznia 1989
(9729) 1981 RQ	7 września 1981
(9931) Herbhauptman	18 kwietnia 1985
(10026) 1980 RE1	3 września 1980
(10037) 1984 BQ	26 stycznia 1984
(10291) 1985 UT	20 października 1985
(10294) 1988 AA2	14 stycznia 1988
(10705) 1981 SL	22 września 1981
(11019) Hansrott	25 kwietnia 1984
(11020) Orwell	31 lipca 1984
(11026) 1986 RE1	2 września 1986
(11283) 1989 UX4	25 października 1989
(11477) 1984 SY1	29 września 1984
(11493) 1988 VN5	4 listopada 1988
(11825) 1982 UW1	16 października 1982
(11830) Jessenius	2 maja 1984
(11841) 1986 VW	3 listopada 1986
(12692) 1989 BV1	29 stycznia 1989
(12698) 1989 US4	22 października 1989
(13491) 1984 UJ1	28 października 1984
(13501) 1987 VR	15 listopada 1987
(13913) 1979 SO	25 września 1979
(14363) 1988 RB2	8 września 1988
(14379) 1989 UM4	22 października 1989
(15222) 1982 FL1	24 marca 1982
(15233) 1987 WU4	26 listopada 1987
(16448) 1989 RV2	7 września 1989
(17404) 1986 TZ3	4 października 1986
(17407) 1987 TG	14 października 1987
(18300) 1979 PA	14 sierpnia 1979
(18325) 1984 SB2	29 września 1984
(18328) 1985 UU	20 października 1985
(19124) 1986 TH3	4 października 1986
(19129) Loos	10 stycznia 1988
(19184) 1991 TB6	6 października 1991
(20964) Mons Naklethi	16 października 1977
(20969) Samo	17 września 1979
(22260) Ur	19 października 1979
(22274) 1981 RN	7 września 1981
(22284) 1986 SH	30 września 1986
(22288) 1988 TR2	11 października 1988
(22307) 1990 SU4	16 września 1990
(23437) 1984 SJ1	27 września 1984
(24619) 1979 DA	26 lutego 1979
(24661) 1988 GQ	12 kwietnia 1988
(24662) Gryll	14 kwietnia 1988
(24695) 1990 ST4	16 września 1990
(26807) 1982 RK1	14 września 1982
(27702) 1984 SE1	27 września 1984
(27703) 1984 SA2	29 września 1984
(30770) 1984 SL4	27 września 1984
(30772) 1986 RJ1	2 września 1986
(32774) 1986 VZ	3 listopada 1986
(35086) 1990 TW8	14 października 1990
(37559) 1985 UR	20 października 1985
(39514) 1986 TV3	4 października 1986
(39515) 1986 XD5	4 grudnia 1986
(46546) 1988 VM5	4 listopada 1988
(52268) 1986 WU	25 listopada 1986
(58140) 1981 SN	22 września 1981
(65668) 1988 AX1	14 stycznia 1988
(65686) 1990 TN8	14 października 1990
(85155) 1986 VH7	7 listopada 1986
(85164) 1988 TG2	3 października 1988
(85167) 1989 RS2	7 września 1989
(100012) 1989 BC1	25 stycznia 1989
(217628) Lugh	17 kwietnia 1990

Życiorys

Pracował w latach 1945–1950 w obserwatorium nad Łomnickim Stawem, następnie do 1963 r. kierował stacją meteorologiczną na Łomnicy. W latach 1957–1959 i 1961–1963 brał udział w radzieckich wyprawach na Antarktydę, po powrocie do Czech pracował jako astronom. Stopień doktora astronomii uzyskał w 1964 r. na Uniwersytecie Karola, w 1973 r. został tam docentem^[4]. Był dyrektorem Obserwatorium Kleť^[5].

Podczas pracy w Tatrach był aktywnym wspinaczem. Do jego największych osiągnięć w tej dziedzinie należą:

• pierwsze przejście drogi środkową częścią południowej ściany Wideł (1952),
• pierwsze przejście drogi prawą częścią zachodniej ściany Łomnickiego Kopiniaka (1956),
• pierwsze przejście drogi południowo-zachodnią ścianą Wschodniego Szczytu Wideł (1956),
• pierwsze przejście zimowe południowo-wschodniego żlebu Łomnicy (1956),
• pierwsze przejście zimowe północnej ściany Wysokiej^[4].

W uznaniu jego zasług jedną z planetoid nazwano (1832) Mrkos^[5].

Przypisy

1. Hvězdárna a planetárium Plzeň. [dostęp 2012-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-14)]. (cz.).
2. Minor Planet Discoverers. [w:] Minor Planet Center [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2016-06-22. [dostęp 2016-08-01]. (ang.).
3. Doc.RNDr. ANTONÍN MRKOS, CSc. (1918-1996). [dostęp 2012-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-10-01)]. (cz.).
4. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1. Brak numerów stron w książce
5. Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Springer, 2007, s. 147. ISBN 978-3-540-29925-7.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 000000005647015X
• VIAF: 83833270
• GND: 1244784478
• NKC: jk01082299
• PLWABN: 9810533903105606
• NUKAT: n2015092318