Loading AI tools
amerykański finansista i polityk Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bernard Mannes Baruch (ur. 19 sierpnia 1870 w Camden w stanie Karolina Południowa, zm. 20 czerwca 1965 w Nowym Jorku) – amerykański finansista, spekulant giełdowy, przewodniczący Rady Przemysłu Wojennego USA (1918), doradca administracji prezydentów Wilsona, Hardinga, Hoovera, Roosevelta, Trumana i Winstona Churchilla, autor planu międzynarodowej kontroli energii atomowej – tzw. Planu Barucha oraz filantrop.
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przewodniczący Rady Przemysłu Wojennego USA | |
| Okres |
od 4 marca 1918 |
| Poprzednik |
Frank Scott |
| Następca |
Rada zakończyła prace |
Bernard Mannes Baruch urodził się 19 sierpnia 1870 roku w Camden w stanie Karolina Południowa[1], jako drugi z czterech synów Belle i Simona Baruchów[2]. Simon Baruch (1840–1921) był lekarzem, który podczas wojny secesyjnej służył jako chirurg polowy w Armii Stanów Skonfederowanych[2]. W 1880 roku jego rodzina przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie jego ojciec założył praktykę lekarską[1].
Baruch uczęszczał do szkół publicznych w Nowym Jorku i w 1889 roku ukończył City College of New York[1][2][3]. W 1891 roku podjął pracę na Wall Street w firmie brokerskiej A.A. Housman & Company[1][4], szybko odnosząc sukces jako inwestor[1] – w 1896 roku został młodszym partnerem w firmie[4]. W 1897 roku ożenił się z Annie Griffen, z którą miał troje dzieci[2][4]. W 1903 roku kupił miejsce na New York Stock Exchange i otworzył własną firmę brokerską[1]. Zajął się spekulacjami na rynkach siarczanu miedzi, złota, gumy, wolframu i cynku[5]. Został milionerem przed ukończeniem 30. roku życia[2]. W 1905 roku zakupił posiadłość Hobcaw Barony w Karolinie Południowej, gdzie podejmował polityków[5].
Był członkiem Partii Demokratycznej[2]. Wspierał Woodrowa Wilsona (1856–1924), z którym się przyjaźnił, m.in. poprzez finansowanie jego kampanii prezydenckiej[1][5].
Podczas trwającej w Europie wojny, w 1915 roku zaangażował się w ruch przygotowań Stanów Zjednoczonych do wojny[1]. Prezydent Wilson mianował go członkiem Komisji Doradczej Rady Obrony Narodowej (ang. Council of National Defense, CND)[2]. Po nominacji Baruch zlikwidował wszystkie swoja aktywa, sprzedał swoje miejsce w New York Stock Exchange i zakupił Liberty Bonds za wielomilionową kwotę[2].
28 lipca 1917 roku Rada Obrony Narodowej utworzyła za zgodą prezydenta Radę Przemysłu Wojennego USA[6], a Baruch został jej członkiem[1]. Rada początkowo doradzała gabinetowi prezydenta i, podobnie jak Rada Obrony Narodowej, nie miała uprawnień administracyjnych[7]. Współpracowała z amerykańską Izbą Handlową i 267 komisjami przemysłu[7]. 4 marca 1918 roku prezydent Wilson przeprowadził reorganizację Rady, którą uniezależnił od Rady Obrony Narodowej, przekształcając ją w samodzielną agencję podlegającą bezpośrednio prezydentowi[6][7]. Przewodnictwo agencji zaproponował Bernardowi Baruchowi[6]. Agencja otrzymała również szereg nowych funkcji i uprawnień, m.in. ustanawiania priorytetów dla produkcji przemysłowej, tworzenie nowych obiektów i przekształcanie istniejących zgodnie z potrzebami, doradzanie departamentom rządowym w zakresie cen zakupu i prowadzenie zakupów w imieniu aliantów[6]. Rola przewodniczącego została wzmocniona[6].
Baruch był również członkiem nieformalnego „Gabinetu Wojennego” Wilsona, w którym znaleźli się najważniejsi decydenci w sprawach prowadzenia wojny, m.in. sekretarz wojny Stanów Zjednoczonych Newton D. Baker (1871–1937) czy zarządzający zaopatrzeniem armii i rezerwami żywności Herbert Hoover (1874–1964)[1][4]. Baruch nie tylko kierował sprawami przemysłu wojennego i surowców strategicznych, lecz wraz z Hooverem rozwijał strategię demobilizacji na okres po zakończeniu wojny[1].
W 1919 roku jako ekonomiczny doradca amerykańskiej delegacji uczestniczył u boku prezydenta Wilsona w paryskiej konferencji pokojowej[1].
Baruch doradzał później administracjom prezydentów Hardinga, Hoovera, Roosevelta i Trumana[1].
We wczesnych latach 30. XX w. nawoływał do rozpoczęcia przygotowań na wypadek kolejnej wojny[2]. W czasie II wojny światowej był współpracownikiem Jamesa Francisa Byrnesa w kierowaniu przemysłem zbrojeniowym USA[5].
W 1946 roku opracował i przedstawił ONZ plan międzynarodowej kontroli energii atomowej, tzw. Plan Barucha, nieprzyjęty przez Radę Bezpieczeństwa wobec sprzeciwu ZSRR[5].
Podczas wojny koreańskiej nawoływał do ekspansji rozgłośni Głos Ameryki na terenie Korei, by przeciwstawić się propagandzie wroga[2].
Baruch znany był z działalności charytatywnej, wspierał Amerykański Czerwony Krzyż[1] i dotował szkoły wyższe, m.in. wsparł wielomilionową kwotą Columbia University[2], a w swojej alma mater ufundował Baruch School of Business and Public Administration[1]. Przyjaźnił się z Winstonem Churchillem[1].
Zmarł 20 czerwca 1965 roku w Nowym Jorku[1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
