Antoni Libera
polski pisarz, tłumacz, reżyser teatralny i krytyk literacki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
polski pisarz, tłumacz, reżyser teatralny i krytyk literacki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Antoni Libin-Libera[1] (ur. 19 kwietnia 1949 w Warszawie) – polski pisarz, tłumacz, reżyser teatralny, krytyk literacki, znawca twórczości Samuela Becketta. Kawaler Orderu Orła Białego.
 Antoni Libera (2013) | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 kwietnia 1949 |
|---|---|
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
     | |
| Strona internetowa | |
Jest synem historyka literatury Zdzisława Libery i filolog klasycznej Heleny Liberowej[2]. W 1972 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim, w 1984 doktoryzował się w Polskiej Akademii Nauk. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników (KOR) i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” (KSS „KOR”).
W latach 1988–1993 współredagował czasopismo „Puls”, a w latach 1996–2001 był kierownikiem literackim w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Jest członkiem polskiego PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz amerykańskiego Samuel Beckett Society.
Przełożył i wydał wszystkie utwory dramatyczne Samuela Becketta, część jego utworów pisanych prozą oraz eseje i wiersze. Za przekład jego książki Molloy i cztery nowele został uhonorowany Nagrodą „Literatury na Świecie” w 2005[3]. Sztukami tego autora zajął się również jako reżyser, wystawiając je w Polsce i za granicą (w Wielkiej Brytanii, Irlandii i USA). Zrealizował około trzydziestu spektakli. W jego inscenizacjach występowali m.in. Tadeusz Łomnicki, Zbigniew Zapasiewicz, Maja Komorowska, Adam Ferency, Zbigniew Zamachowski i Andrzej Seweryn oraz aktorzy brytyjscy (w tym Barry McGovern i David Warrilow).
Tłumaczył również Oscara Wilde’a i tragedie Sofoklesa (m.in. Antygonę i Króla Edypa). Dokonał nowego przekładu Makbeta Williama Shakespeare’a, kanonu poezji Friedricha Hölderlina i wierszy Konstandinosa Kawafisa. Przełożył też różne libretta operowe (m.in. Śmierć w Wenecji Benjamina Brittena, Czarną maskę i Króla Ubu Krzysztofa Pendereckiego). W 1990, na zamówienie londyńskiego Royal Court Theatre, napisał jednoaktówkę Eastern Promises, która została na tej scenie wystawiona oraz opublikowana w tomie The May Days Dialogues (również w Polsce pod tytułem Czy Europa musi zginąć?).
W 1998 wydał powieść Madame, która otrzymała główną nagrodę w konkursie wydawnictwa „Znak”. W 1999 była nominowana do Nagrody Literackiej Nike, a także została wyróżniona Nagrodą im. Andrzeja Kijowskiego. W ciągu kilkunastu lat jej łączny nakład przekroczył 100 tysięcy egzemplarzy, została przełożona na około 20 języków. W 2002 znalazła się w finale irlandzkiej IMPAC Dublin Literary Award[4]. W 2009 wydał prozę autobiograficzną Godot i jego cień. Książka ta znalazła się w finale nagrody Angelus oraz została nominowana do szwajcarskiej nagrody im. Jana Michalskiego[5].
.jpg)
W 2022, w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za wybitne dokonania w pracy literackiej, w szczególności za osiągnięcia translatorskie oraz dialog z europejskim dziedzictwem kulturowym, za działalność w obronie wolności słowa w PRL i zaangażowanie na rzecz suwerennej Rzeczypospolitej, prezydent Andrzej Duda odznaczył go Orderem Orła Białego[6][7].
W 2011 odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[1]. W 2010 wyróżniony Srebrnym, a w 2018 odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[8][9]. W 2016 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN w kategorii teatr[10]. W 2018 odebrał z rąk premiera Mateusza Morawieckiego Honorową Nagrodę im. Lecha Kaczyńskiego[11].
W 2015 otrzymał francuski Order Sztuki i Literatury w randze oficera[12].
Poeta Janusz Szuber zadedykował Antoniemu Liberze tomik poezji Pan Dymiącego Zwierciadła z 1996[13] oraz wiersz O co w tym wszystkim chodzi?, wydany w tomikach poezji Okrągłe oko pogody z 2000[14] i Pianie kogutów z 2008[15], a także wiersz Nero, opublikowany w tomiku poezji Wpis do ksiąg wieczystych z 2009[16].
