Loading AI tools
polski naukowiec, specjalista w dziedzinie kolejnictwa Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Feliks Marceli Hieronim Wasiutyński (ur. 13 grudnia 1859 w Lisowicach, zm. 17 października 1944 w Wodzisławiu) – profesor Politechniki Warszawskiej, światowej sławy ekspert specjalista w dziedzinie kolejnictwa, pionier w zakresie badania toru podczas jazdy pociągów. Twórca koncepcji przebudowy Warszawskiego Węzła Kolejowego i budowy linii średnicowej w Warszawie.
prof. Aleksander Wasiutyński na zjeździe Związku Polskich Inżynierów Kolejowych w Warszawie, październik 1926 | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
13 grudnia 1859 |
Data i miejsce śmierci |
17 października 1944 |
profesor zwyczajny nauk technicznych | |
Alma Mater |
Instytut Inżynierów Komunikacji |
Doktorat |
1899 |
Profesura |
1909 |
Doktor honoris causa Politechnika Lwowska – 1925 | |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Odznaczenia | |
Urodził się w rodzinie Leonarda Wojciecha (1816–1899), ziemianina, i Heleny Rozalii z Bentkowskich (1828–1898). W 1879 ukończył IV Gimnazjum Miejskie w Warszawie i zdał maturę. Następnie przez rok studiował matematykę na rosyjskim Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim.[1] W 1880 roku wstąpił do Instytutu Inżynierów Komunikacji w Petersburgu, który ukończył w 1884 roku.
Otrzymawszy tytuł inżyniera komunikacji podjął pracę przy budowie kolei, która pozwoliła mu skonfrontować w praktyce zdobytą wiedzę teoretyczną. Pracował na budowie kolei, m.in. linii Iwangorod (obecnie Dęblin) – Dąbrowa Górnicza, Łuniniec – Homel, Siedlce – Małkinia, Kursk – Charków – Azowsk[1].
Przez wiele lat był pracownikiem Wydziału Drogowego Kolei Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, gdzie zorganizował stałą stację doświadczalną, w której prowadził systematyczne badania trakcji kolejowej[2]. Dzięki zastosowaniu fotografii dokonywał precyzyjnych pomiarów ugięcia i odkształcenia toru pod wpływem obciążeń jakie powodowały przejeżdżające pociągi. Zainicjował prace badawcze nad zmianami szyn używanych w ruchu kolejowym, w wyniku których opracował nowatorskie jak na ówczesne czasy metody zabezpieczeń ruchu kolejowego oraz trzy nowe typy szyn kolejowych. Od 1889 roku był członkiem Zarządu Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. W 1899 roku otrzymał w Instytucie Inżynierów Komunikacji tytuł adiunkta, równocześnie został odznaczony nagrodą Petersburskiego Towarzystwa Technicznego oraz odznaką zaszczytną Stowarzyszenia Inżynierów Komunikacji. Rok później w 1900 roku podczas Wystawy Powszechnej w Paryżu odznaczono go złotym medalem za opracowanie metody badań toru kolejowego[2]. Dziesięć lat później ukazało się największe dzieło w jego dorobku pt. Drogi żelazne[3].
Nominowany na profesora nadzwyczajnego w Instytucie Politechnicznym w Warszawie w 1901 roku[4]. W 1909 roku został profesorem zwyczajnym w dziedzinie dróg żelaznych. Wykładał także kolejnictwo w ramach Kursów Politechnicznych (1906–1908) na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[5].
Był między innymi autorem projektu kolei średnicowej w Warszawie w 1919 roku[6]. Od początku lat 30. XX wieku piastował stanowisko wiceprezesa, a następnie prezesa Akademii Nauk Technicznych. W 1930 roku otrzymał zaszczytną funkcję przewodniczącego Wydziału Nauk Technicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Równolegle kierował pracami sądu konkursowego przy budowie Dworca Głównego w Warszawie, był zastępcą przewodniczącego Rady Technicznej przy Ministerstwie Komunikacji oraz projektował kolejową linię średnicową w Warszawie. Od 1934 roku wykładał na Politechnice Lwowskiej, posiadał także doktorat honoris causa Politechniki Lwowskiej oraz był honorowym profesorem Politechniki Warszawskiej. Ponadto posiadał tytuł honorowego członka założonego w 1934 roku Polskiego Związku Inżynierów Budowlanych oraz Koła Inżynierów Dróg i Mostów przy Stowarzyszeniu Techników Polskich w Warszawie[7].
Wywieziony 5 października 1944 roku ze stolicy po powstaniu warszawskim, zmarł z wyczerpania trudami tułaczki 17 października 1944 roku w Wodzisławiu k. Jędrzejowa[1]. Spoczywa w rodzinnym grobie na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-2-12,13)[8][9].
Od 1892 roku był żonaty z Klotyldą z Romockich (1874–1963), z którą miał pięcioro dzieci:
Największym dziełem Aleksandra Wasiutyńskiego był podręcznik Drogi Żelazne:
Był także autorem ponad 100 artykułów prasowych oraz blisko 40 prac naukowych.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.