Галиум

Галиум — хемиски елемент во периодниот систем.

Мали капки на галиум кои се врзуваат.

Галиум  (₃₁Ga)

Општи својства
Име и симбол	галиум (Ga)
Изглед	сребрено-бела
Галиумот во периодниот систем
Al ↑ Ga ↓ In цинк ← галиум → германиум
Атомски број	31
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	69,723(1)[1]
Категорија	слаб метал
Група и блок	група 13, p-блок
Периода	IV периода
Електронска конфигурација	[Ar] 3d10 4s2 4p1
по обвивка	2, 8, 18, 3
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	302,9146 K ​(29,7646 °C)
Точка на вриење	2.673 K ​(2.400 °C)[2]
Густина близу с.т.	5,91 г/см3
кога е течен, при т.т.	6,095 г/см3
Топлина на топење	5,59 kJ/mol
Топлина на испарување	256 kJ/mol[2]
Моларен топлински капацитет	25,86 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 1.310 1.448 1.620 1.838 2.125 2.518
Атомски својства
Оксидациони степени	3, 2, 1, −1, −2, −4, −5[3] ​(амфотерен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,81
Енергии на јонизација	I: 578,8 kJ/mol II: 1.979,3 kJ/mol II: 2.963 kJ/mol (повеќе)
Атомски полупречник	емпириски: 135 пм
Ковалентен полупречник	122±3 пм
Ван дер Валсов полупречник	187 пм
Спектрални линии на галиум
Разни податоци
Кристална структура	​орторомпска
Брзина на звукот тенка прачка	2.740 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	18 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	40,6 W/(m·K)
Електрична отпорност	270 nΩ·m (при 20 °C)
Магнетно подредување	дијамагнетно
Модул на растегливост	9,8 GPa
Поасонов сооднос	0,47
Мосова тврдост	1,5
Бринелова тврдост	56,8–68,7 MPa
CAS-број	7440-55-3
Историја
Наречен по	По Gallia латинското име за Франција, татковината на откривачот
Предвидел	Дмитри Менделеев (1871)
Откриен и првпат издвоен	Лекок де Буабодран (1875)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на галиумот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 69Ga 60,11 % 69Ga е стабилен со 38 неутрони 71Ga 39,89 % 71Ga е стабилен со 40 неутрони
преглед разговор уреди | наводи | Википодатоци

Прв предлог за постоење на галиумот е од Дмитриј Менделеев во 1871 година врз основа на пропустите во неговиот новосоздаден Периоден систем на елементите. Галиумот всушност бил откриен од страна на француски хемичар Paul-Émile Lecoq de Boisbaudran во 1875 година. Подоцна истата година, Lecoq бил во можност да добие чист галиум преку електролиза на галиум хидроксид (Ga(OH)3) со калиум хидроксид (KOH). Галиум се топи на температура слична на собната температура и е еден метал кој има јасна претстава за градбата, па наоѓа примена во топломерите. Галиумот лесно формира легури со повеќето метали. Галиум се користи како материјал за полупроводници и се користи за производство на транзистори и диоди кои емитуваат светлина. Галиум арсенид (GaAs) може да произведе ласерска светлина, директно од електрична енергија.

Наводи

1. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
2. Zhang Y; Evans JRG; Zhang S (2011). „Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks“. J. Chem. Eng. Data. 56 (2): 328–337. doi:10.1021/je1011086.
3. Patrick Hofmann. "Colture. Ein Programm zur interaktiven Visualisierung von Festkörperstrukturen sowie Synthese, Struktur und Eigenschaften von binären und ternären Alkali- und Erdalkalimetallgalliden", стр. 72. (Предлошката побарува јазичен код ISO 639.)[[Категорија:Статии со надворешни врски на Предлошката побарува јазичен код ISO 639.]]