Medus
potio fortis From Wikipedia, the free encyclopedia
potio fortis From Wikipedia, the free encyclopedia
Medus[1][2][3] est temetum e melle aqua diluso fermentatum, quod, solum inter potiones fortes, locutoribus linguae Protoindoeuropaeae cognitum esse censetur.
E lingua Protoindoeuropaea derivantur nomina Hibernicum mid, Cambricum medd, Gothicum *midus, Graecum μέθυ methy, Sanscriticum मधु madhu, Avestane medu-, Slavonicum madhŭ; sed Graecum Sanscriticumque et Slavonicum non "temetum de melle", potius aut "mel" aut "temetum varii generis" significant.[4] Nomina cognata Graecum μέδος, Latina "medus, medo", Lithuanicum midus, e Gothico vel Germanico mutuata, in contextibus septentrionalibus tantum adhibentur. Temetum de melle iamdudum a populis antiquis Mediterraneis oblitum (qua regione vinum multo facilius producitur), e novo in usum medicinae inventum, novo nomine "hydromeli" appellatum est.
Formulis epicis Graecis methy, synonymum vini, metri gratia introductum est, contextu semper gaudii epularum sacrorumque observantiae:
("Multasque pingues oves et flexipedes nigros boves iugulabant, multique sues florentes pinguedine ad amburendas setas extendebantur per flammam Vulcani: multum autem ex doliis vinum [methy] bibebatur ipsius senis").[5] Hunc contextum Ulixes, hospes fabulatorque inter Phaeaces degens, omnium optime expressisse fingitur:
("Non enim ego ullum autumo factum gratius esse quam cum et laetitia detinet populum universum, et convivantes per domum audiunt cantorem, sedentes ordine: iuxta autem plenae sunt mensae pane et carnibus: vinum [methy] autem ex cratere hauriens pincerna adfert et infundit poculis").[6] His carminibus verba adiectiva hedys "suavis" et glykeros "dulcis" ideam methy complebant.[7] Vocabulum epicum methy, a posterioribus e contextu tantum intellectum, origine mellea omnino oblita, fere nunquam nisi inter auctores stilo epico scribentes usitatum est.[8]
Sanscritico carminum Rigvedae sermone madhu est synonymum liquorum sacrorum: "Illud vestri, viri veraces! facinus celebrandum est a Pajrida Kakshívante, ut voti compos fiat: ex ungula equi velocis homini centum vasa effudistis dulcium liquorum".[9] "Tibi ob primum potum fundo libaminis dulcedinem; cum Marutibus, Agnis! veni".[10] Libro octavo Rigvedae variis somae potestatibus, sicut a sacerdotibus sentiuntur, plenius enumeratis (salutem prosperitatemque aeternamque vitam conferre; membra et articulos confortare; etc.) haec potio "medum ab immortalibus moriturisque in unam coeuntibus nuncupari" dicitur.[11] Locutio formulaica Sanscritica svādor madhvaḥ ("suavis potionis [medi]") cum Graeca μέθυ ἡδύ ("potio [medus] suavis") in etymologia sensuque correspondet.[12] Alibi medus aut synonymum aut metaphorum constituit adiectivi "dulcis", hoc textu septies:
("Dulcedinem venti sacris intento viro, dulcedinem stillant flumina; dulces nobis sunto herbae. Dulcis nobis nox et dilucula, dulcis terrae contiguus aer; dulce coelum esto nobis tutamen. Dulcis nobis plantarum dominus, dulcis esto sol, dulces vaccae sunto nobis").[13]
Celtis autem et Germanis, a terris nativis Indoeuropaeanis per regionibus septentrionalibus migrantes, temetum de melle fermentatum non obliviscebatur. An Diodorus Siculus, verba sibi relata aegre intellegens, Celtas describens "favis elotis effluvio utentes" ad medum allusit?[14] Cambris ergo, qui post decessum Romanorum Britanniam contra Saxones defendebant, medd (sic nomine Indoeuropaeo agnitus) non synonymi loco, sed inter tres potiones fortes, quibus fere quotidie usi sunt, in carminibus antiquissimis commemoratus est. Qui Cataractonio anno circiter 600 pugnaverint "vinum medumque e cyathi aureis potaverunt"; "medum biberunt flavum, dulcem, insidiosum"; "vinoque medoque bracibusque [i.e. cervisia] fruebantur".[15] Eadem ratione in glossario Britonico antiquo med "sicera" fuisse asseveratus est, i.e. temetum tertium Biblicae versionis vulgatae quod neque vinum neque cervisia sit.[16] Similiter carmine epico Theodisco Nibelungorum, saeculo XIII ineunte prope Vindobonam composito, res heroicas iam antiquas recitante, singulo convivio met und guoten wîn ("medum bonumque vinum") oblata esse monstrat.[17]
Vocabulum Gothicum *midus testimoniis non Gothicis sed Byzantinis scimus, videlicet per Anthimum medicum exsulem legatumque apud aulam Theuderici regis Austrasiae, qui Latinitate vulgari "Cervisa bibendo vel medus et aloxinum quam maxime omnibus congruum est" scripsit;[1] atque per Priscum legatum historicumque. Ille enim aulam Attilae petens alimenta oppidorum circumiacentium comedit: "Congerebantur vero nobis ex vicis commeatus, pro frumento milium, pro vino medus; sic enim locorum incolae vocant. Servi quoque, qui nos comitabantur, milium accipiebant et potionem ex hordeo, quam "camum" barbari appellant".[18]
Tam Hiberni, lingua Celtica, quam Anglosaxones, lingua Germanica loquentes, "aulam medi" (sic nuncupatam) locum regiae potestatis hospitalitatisque laudabant. In Praeceptis Cormaci, saeculo IX Hibernice compositis, "rex" suadetur "in convivio splendeat, sol in aula medi sit, hospes populi et convenarum sit".[19] Ita protagonista carminis Anglosaxonici Widsith, regum vates, se "in aede medi" cantitavisse ait:
("Cantare possum et fabulam narrare palamque in aula medi referre quomodo mihi reges divitias dederunt"). Hic vates se aulam Hunnorum, Attila imperante, visitavisse praetendit illamque aedem medi, nomine Heorot,[20] omnium celeberrimam, cuius aedificatio in carmine epico Anglosaxonico Beowulf describitur.[21] Quae testimonia res "aevo epico" gestas, videlicet saeculis fere IV vel V, narrant, sed carmen historicum The Battle of Maldon proelium anno 991 actum sicut rem recentissimam descripsit bellatoresque inter se loquentes:
("Meminerimus vota ista quae medum combibentes saepe impertiebamus, heroës in aula, virtute aemuli, e scamno iactitantes").[22] Unde constat saeculo X exeunte Anglosaxones nobiles, mox pugnaturos, se medum potantes, potius quam cervesiam vinumve, repraesentavisse. Vates praecipue Nordici, interdum Hibernici, de medo poësis cantitabant, videlicet de inspiratione poëtica.[23]
Archaeologi testimonia potationis medi modo indirecto recognoscunt. Constat enim flores Filipendulae ulmariae ad fermentationem medi adiuvandam temetumque stabilizandum aevo medio additas esse: proponitur eandem rem iam in Europa media et septentrionali factam.[24] Ita explicari possunt magnae copiae pollinis Filipendulae quae in vasis cornubusque interdum in effossionibus archaeologicis reperiuntur: Filipendulae enim flores haud alio modo ab hominibus consumitur. Talia vasa, polline Filipendulae generosius tincta, ad Kodiani in Georgia (annis fere 2600/2400 a.C.n. deposita), ad Nandrup et Bregninge necnon Egtvedt Daniae (1400/1300 a.C.n.), ad Ashgrove Fifensis in Scotia (1450/1100 a.C.n.), ad Niedererlbach et Glauberg in Germania occidentali (c. 400 a.C.n.) reperta sunt; adduntur cornua duo Danica c. 200 p.C.n. confecta.[25]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
