ლოურენსიუმი

ლოურენსიუმი^[1][2][3] (ლათ. Lawrencium; ქიმიური სიმბოლო — ${\displaystyle {\ce {Lr}}}$), უნნილტრიუმი (ლათ. Unniltrium; ქიმიური სიმბოლო — ${\displaystyle {\ce {Unt}}}$), ეკა-ლუტეციუმი (Eka-lutetium) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეშვიდე პერიოდის, მესამე ჯგუფის (ძველი კლასიფიკაციით მესამე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, IIIბ) ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი. განეკუთვნება აქტინოიდების ოჯახს. მისი ატომური ნომერია — 103, t_დნ — 1627 °C, სიმკვრივე — 14.4 გ/სმ³. სტაბილური იზოტოპები არ აქვს. ამ ელემენტის სინთეზის პირველი ცდები ჩაატარა (1961) ამერიკელ მეცნიერთა ჯგუფმა ალბერტ გიორსოს მეთაურობით. (ლოურენსიუმი უწოდეს ერნესტ ლორენსის პატივსაცემად). სინთეზირებულია ლოურენსიუმის იზოტოპები, რომელთა მასური რიცხვია 255-260. ყველაზე დიდი სიცოცხლის ხანგრძლივობა აქვს იზოტოპ ${\displaystyle {\ce {^{260}Lr}}}$, რომლის ნახევრად დაშლის პერიოდი T½ ≈ 3 წთ.

ლოურენსიუმი

103Lr

[266]

5f14 7s2 7p1

ლოურენსიუმი, ₁₀₃Lr

ზოგადი თვისებები
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა	მოვერცხლისფრო
მასური რიცხვი	266
ლოურენსიუმი პერიოდულ სისტემაში
წყალბადი ჰელიუმი ლითიუმი ბერილიუმი ბორი ნახშირბადი აზოტი ჟანგბადი ფთორი ნეონი ნატრიუმი მაგნიუმი ალუმინი სილიციუმი ფოსფორი გოგირდი ქლორი არგონი კალიუმი კალციუმი სკანდიუმი ტიტანი ვანადიუმი ქრომი მანგანუმი რკინა კობალტი ნიკელი სპილენძი თუთია გალიუმი გერმანიუმი დარიშხანი სელენი ბრომი კრიპტონი რუბიდიუმი სტრონციუმი იტრიუმი ცირკონიუმი ნიობიუმი მოლიბდენი ტექნეციუმი რუთენიუმი როდიუმი პალადიუმი ვერცხლი კადმიუმი ინდიუმი კალა სტიბიუმი ტელური იოდი ქსენონი ცეზიუმი ბარიუმი ლანთანი ცერიუმი პრაზეოდიმი ნეოდიმი პრომეთიუმი სამარიუმი ევროპიუმი გადოლინიუმი ტერბიუმი დისპროზიუმი ჰოლმიუმი ერბიუმი თულიუმი იტერბიუმი ლუტეციუმი ჰაფნიუმი ტანტალი ვოლფრამი რენიუმი ოსმიუმი ირიდიუმი პლატინა ოქრო ვერცხლისწყალი თალიუმი ტყვია ბისმუტი პოლონიუმი ასტატი რადონი ფრანციუმი რადიუმი აქტინიუმი თორიუმი პროტაქტინიუმი ურანი (ელემენტი) ნეპტუნიუმი პლუტონიუმი ამერიციუმი კიურიუმი ბერკელიუმი კალიფორნიუმი აინშტაინიუმი ფერმიუმი მენდელევიუმი ნობელიუმი ლოურენსიუმი რეზერფორდიუმი დუბნიუმი სიბორგიუმი ბორიუმი ჰასიუმი მეიტნერიუმი დარმშტადტიუმი რენტგენიუმი კოპერნიციუმი ნიჰონიუმი ფლეროვიუმი მოსკოვიუმი ლივერმორიუმი ტენესინი ოგანესონი Lu ↑ Lr ↓ (Ups) ნობელიუმი ← ლოურენსიუმი → რეზერფორდიუმი
ატომური ნომერი (Z)	103
ჯგუფი	3
პერიოდი	7 პერიოდი
ბლოკი	d-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f14 7s2 7p1
ელექტრონი გარსზე	2, 8, 18, 32, 32, 8, 3
ელემენტის ატომის სქემა
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში	მყარი სხეული
დნობის ტემპერატურა	1627 °C ​(1900 K, ​​2961 °F)
სიმკვრივე (ო.ტ.)	14.4 გ/სმ3
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი	+3
ელექტროდული პოტენციალი
ელექტრო­უარყოფითობა	პოლინგის სკალა: 1,3
იონიზაციის ენერგია	1: 478.6 კჯ/მოლ 2: 1428.0 კჯ/მოლ 3: 2219.1 კჯ/მოლ
სხვა თვისებები
ბუნებაში გვხვდება	სინთეზირების შედეგად
მესრის სტრუქტურა	მჭიდრო ჰექსაგონალური
მაგნეტიზმი	პარამაგნეტიკი
CAS ნომერი	22537-19-5
ისტორია
სახელწოდება მომდინარეობს	ერნესტ ლოურენსი
აღმომჩენია	Lawrence Berkeley National Laboratory and Joint Institute for Nuclear Research (1961–1971)
ლოურენსიუმის მთავარი იზოტოპები
იზო­ტოპი გავრცე­ლება­დობა ნახევ. დაშლა (t1/2) რადიო. დაშლა პრო­დუქტი 256Lr სინთ 7001279000000000000♠27.9 წამ α 252Md β+ 256No 260Lr სინთ 7000300000000000000♠3.0 წთ α 256Md β+ 260No 261Lr სინთ 7001390000000000000♠39 წთ სდ – 262Lr სინთ 7000400000000000000♠4 სთ β+ 262No 264Lr სინთ 7000480000000000000♠4.8 სთ სდ – 266Lr სინთ 7001110000000000000♠11 სთ სდ –
ლოურენსიუმი ვიკისაწყობში •

რესურსები ინტერნეტში

• ფერმიუმი Webelements-ზე
• ფერმიუმი ქიმიური ელემენტების პოპულარულ ბიბლიოთეკაში დაარქივებული 2018-12-03 საიტზე Wayback Machine.

სქოლიო

1. ლოურენსიუმი — ტექნიკური ლექსიკონი
2. დოლიძე ვ., ციციშვილი ვ., „ოთხენოვანი ქიმიური ლექსიკონი“, თბ., 2004, გვ. 126
3. ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 298.

პორტალი ქიმია