From Wikipedia, the free encyclopedia
Hnotkráka eða hnotbrjótur (fræðiheiti: Nucifraga caryocatactes) er spörfugl sem er lítið eitt stærri en skrækskaði. Þetta er ein af þremur tegundum ættkvíslarinnar. Nucifraga multipunctata sem er í Himalajafjöllum var áður talin ein undirtegund hennar. Þriðja tegundin, Nucifraga columbiana, er í vesturhluta Norður-Ameríku.
| Hnotkráka | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kall hnotkráku | ||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Nucifraga caryocatactes (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||||
 Útbreiðslukort | ||||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||||
|
Corvus caryocatactes Linnaeus, 1758 |
Hún verður um 32–38 sm löng (frá yst á goggi til aftast á stéli) og með vænghaf frá 49 til 53 sm.
Hljóðið er svipað og hjá skrækskaða og er hávært og hart. Því er lýst sem kraak-kraak-kraak-kraak.
.JPG)
Níu undirtegundir eru viðurkenndar[2][3]
,_Phrumsengla_NP_Bhutan.jpg)
Sumir höfundar vilja skifta tegundinni í tvennt; norðlæg tegund sem inniheldur undirtegundirnar caryocatactes,japonicus,interdicta,rothschildi og macrorhynchos og suðlæg tegund sem inniheldur hemispila,yunnanensis,macella og owstoni út frá fjaðurbúnaði, en það hefur ekki fengið miklar undirtektir.
Mikilvægasta fæða tegundarinnar eru furuhnetur (stór fræ ýmissa tegunda fura (Pinus sp.), aðallega norðlægra eða háfjallategunda af undirættkvíslinni strobus (Pinus subgenus Strobus): P. armandii, P. bungeana, P. cembra, P. gerardiana, P. koraiensis, P. parviflora, P. peuce, P. pumila, P. sibirica og P. wallichiana. Á sumum svæðum þar sem engin þessara fura er til staðar geta fræ grenis (Picea sp.) og heslis (Corylus sp.) verið mikilvægur hluti fæðunnar. Þau afbrigði sem eru hæað heslihnetum hafa þykkari gogg til að geta unnið á harðari skeljum heslisins. Þegar fræskurnin er of hörð, þá heldur fuglinn hnetunni milli fótanna og heggur með goggnum eins og meitill sé.
Tunga hnotukráku er með sérstaka aðlögun. Endi tungunnar skiftist í tvær totur sem eru með keratín eins og á nöglum. Þetta er talið hjálpa þeim að eiga við fræ og fræskel barrtrjáanna.[4]
Hún felur til síðari nota nokkuð af fræinu sem hún safnar og dreifir þannig fræi uppáhalds trjám sinna. Er hún til dæmis ástæða þess að lindifura (Pinus cembra) hefur dreifst aftur út á svæði í Ölpunum þar sem henni hafði áður verið eytt af mönnum.
Hnotukráka borðar einnig ýmis skordýr sem og smáa fugla, unga og egg þeirra, lítil nagdýr og hræ. Hún grefur upp bú hunangsflugna og vespa til þess að komast í lirfur þeirra.
Hnotubrjótar parast til lífstíðar og yfirráðarsvæði parsins er um 10 til 12 hektarar. Varp er yfirleitt snemma um allt búsvæðið, til að nýta sem best furunetur sem geymdar voru haustið áður. Hreiðrið er yfirleitt hátt í barrtré (stundum eru laustré notuð) og yfirleitt sólarmegin. Að jafnaði er orpið 2 til 4 eggjum og legið á í 18 daga. Bæði kynin fæða ungana sem eru yfirleitt fleygir eftir 23 daga og fylgja foreldrum sínum í marga mánuði og læra af þeim fæðugeymslutæknina sem er þeim nauðsynleg til að lifa af veturinn.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
