Սմբատ Է Բագրատունի

Տե՛ս նաև՝ Սմբատ Բագրատունի (այլ կիրառումներ)

Սմբատ Բագրատունի (- ապրիլի 25, 775^[1][2], Արձնի, Բագրևանդ, Այրարատ, Արմինիա կուսակալություն^[1][2]), Հայոց սպարապետ (753-775), Հայոց իշխան (770-775)^[4]։ Աշոտ Կուրացյալի որդին, Աշոտ Մսակերի հայրը, Բագրատունիների իշխանական տոհմից^[4][5]։

Սմբատ Բագրատունի
Հայոց սպարապետ
753-775
Հայոց իշխան (պատրիկ)
770-775
Մասնագիտություն՝	գերիշխան
Վախճանի օր	ապրիլի 25, 775[1][2]
Վախճանի վայր	Արձնի, Բագրևանդ, Այրարատ, Արմինիա կուսակալություն[1][2]
Դինաստիա	Բագրատունիներ
Հայր	Աշոտ Կուրացյալ[3]
Զավակներ	Աշոտ Մսակեր[1], Շապուհ Բագրատունի[1] և Բագարատ Բագրատունի

Կենսագրություն

Հայոց իշխան Սահակ Բագրատունու օրոք՝ 753 թվականին, դարձել էր սպարապետ, իսկ նրա մահից հետո՝ նաև Հայոց իշխան (պատրիկ)։ 768 թվականին մասնակցել է Սիոն Ա Բավոնեցի կաթողիկոսի գումարած Պարտավի եկեղեցական ժողովին^[6]։ 774 թվականին Հասան ոստիկանը իր հետ վերցրել է Սմբատին և այլ նախարարների, ապա սկսել հալածել ապստամբ Արտավազդ Մամիկոնյանին՝ հասնելով մինչև Վիրքի Սամցխե գավառ։ Ապա միացել է 774 թվականին Արաբական խալիֆայության դեմ Մուշեղ Մամիկոնյանի գլխավորած ապստամբական շարժմանը, մղել մի շարք հաղթական կռիվներ։ Զոհվել է Արձնիի ճակատամարտում՝ արաբների դեմ մղած անհավասար մարտում^[4][5]։

Ընտանիքը

Սմբատը ամուսնացել էր Տարոնի իշխան Սամուել Մամիկոնյանի (մհ․ 775) քրոջ հետ։ Ունեցել են 2 որդի, իսկ երրորդը ենթադրվում է^[7]․

• Աշոտ Մսակեր (մոտ 760-826), Հայոց և Տարոնի իշխան․
• Շապուհ (մհ․ 824), Տայքի իշխանազն․

Ենթադրվում է, որ վերջինս եղել է Սմբատի որդին․

• Բագարատ (Պանկրատիոս, մհ․ 792), Կոնստանտին VI-ի աստղագուշակը, մահացել է 792 թվականի ճակատամարտում, որի հաղթանակը սխալ էր գուշակել։ Վերջինս ունեցել է երեք երեխա․
• Հովհաննես VII Քերականագետ (? - մինչ 867), Կոստանդնուպոլսի պատրիարք (837-843).
• Իրինե, Փոտ պատրիարքի մայրը․
• Արշավիր պատրիկ։

Ծանոթագրություններ

1. Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 113.
2. Cawley C. Medieval Lands: A prosopography of medieval European noble and royal families — P. http://www.fmg.ac/Projects/MedLands/ARMENIA.htm.
3. Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 112—113.
4. «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 542-543.
5. «Ղևոնդ, Պատմություն», թարգմ. Արամ Տեր-Ղևոնդյանի, Երևան, 1982, էջ 112, 114, 117, 120, 128.
6. «Կանոնագիր Հայոց», Արսեն Ղլտճյան, Թիֆլիս, 1914, էջ 166․
7. Christian Settipani, Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs. Les princes caucasiens et l'Empire du vie au ixe siècle, Paris, de Boccard, 2006, 339-342 p. (ISBN 978-2-7018-0226-8)

Աղբյուրներ

• «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 542-543.
• «Կանոնագիր Հայոց», Արսեն Ղլտճյան, Թիֆլիս, 1914, էջ 166․
• «Ղևոնդ, Պատմություն», թարգմ. Արամ Տեր-Ղևոնդյանի, Երևան, 1982, էջ 112, 114, 117, 120, 128.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։