Աշոտ Կուրացյալ

Աշոտ Բագրատունի, Կուրացյալ (ծննդյան թվականն անհայտ-761), Հայոց իշխան 732-748 թվականներին, որին նշանակել էր Արմինիայի ոստիկան Մրվանը։ Նա վարել է Օմայան խալիֆայության հետ մերձեցման քաղաքականություն։

Աշոտ Կուրացյալ
Սպերի և Տայքի իշխան (726-750) Հայոց իշխան (732-748)
8-րդ դարի առաջին կես Արմինիա կուսակալություն
Նախորդող	Սմբատ Զ Բագրատունի
Հաջորդող	Սահակ Գ Բագրատունի
Մասնագիտություն՝	գերիշխան
Ծննդյան օր	անհայտ[1]
Վախճանի օր	761[2][3][1]
Դինաստիա	Բագրատունիներ
Հայր	Վասակ Բագրատունի[2][3]
Զավակներ	Վասակ Բագրատունի[4] և Սմբատ Է Բագրատունի[4]

Անձամբ բանակցելով Հիշամ խալիֆայի հետ՝ Աշոտ Բագրատունին կարողացել է վերականգնել Հայոց այրուձիու ռոճիկը (տարեկան 100 հազար դիրհեմ)։ Ոստիկանի հետ մասնակցել է խազարների դեմ հաղթական արշավանքին։

Մրվան խալիֆայի օրոք (744-750) ապստամբության ժամանակ Աշոտ Բագրատունին, ի պաշտպանություն խալիֆայության, Հայոց այրուձին տարել է Միջագետք։ Հայերի ապստամբության (748-750) առաջնորդ Գրիգոր Մամիկոնյանն Աշոտ Բագրատունուն առաջարկել է միանալ ապստամբներին, սակայն մերժում է ստացել, որի համար էլ կուրացնել է տվել նրան։

Հայոց իշխանը մահացել է Դարույնքում։ Նրա որդի Սմբատ սպարապետից սկսած հայ Բագրատունիները ժառանգաբար իշխել են Հայաստանում։

Եղել է Վարազ-Տիրոց Բագրատունու թոռը՝ Վասակ Բագրատունու որդին։ Ունեցել է երկու որդի՝ Սմբատ և Վասակ։ Նրանցից Սմբատը շարունակել է հոր ճյուղը, ժառանգել հայրական կալվածքների մեծ մասը։ Վասակը բաժին է ստացել Տայքը, ապա ամուսնացել վրաց իշխան Գուարամ Գ-ի դստեր հետ և հիմնադրել Բագրատիոնիների տոհմածառը։ Այդպիսով՝ Տայքը դարձել է ինքնուրույն միավոր՝ հայ-վրացական Բագրատունիների գլխավորությամբ։

Սմբատ Ե ասպետ 646

Վարազ-Տիրոց Գ († 670)

Աշոտ Բ (684-689) հայոց իշխան

Սմբատ Զ (693-726) հայոց իշխան

Աշոտ

Վասակ

Բագրատ

Սմբատ նախարար († 705)

Աշոտ Գ ( 732-748) հայոց իշխան

Սահակ Գ (753-770) հայոց իշխան

Տես նաև

• Աշոտ Բագրատունի (այլ կիրառումներ)
• Բագրատունիների տոհմածառ

Ծանոթագրություններ

1. Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
2. Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 112.
3. Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècle — Paris: 2006. — P. 337. — ISBN 978-2-7018-0226-8
4. Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 112—113.

Գրականություն

• Տեր-Ղևոնդյան Ա․, Հայոց իշխանությունը արաբական տիրապետության ժամանակաշրջանում, «ՊԲՏ», 1964, № 2
• Cyrille Toumanoff, Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle։ Tables généalogiques et chronologiques, Rome,‎ 1990, p. 122.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 487)։

Նախորդող Սմբատ Զ Բագրատունի

Սպերի և Տայքի իշխան Աշոտ Գ Բագրատունի 726-750

Հաջորդող Սահակ Գ Բագրատունի

Նախորդող Արտավազդ Կամսարական

Հայոց իշխան Աշոտ Գ Բագրատունի 732-748

Հաջորդող Մուշեղ Զ Մամիկոնյան