Remove ads
Ջիմ Մորիսոն (անգլ.՝ Jim Morrison; դեկտեմբերի 8, 1943[1][2][3][…], Մելբորն, Բրեվարդ շրջան, Ֆլորիդա, ԱՄՆ[3][4][5][…] - հուլիսի 3, 1971[2][6][7][…], Փարիզի 4-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[8][9]), ամերիկացի երգիչ, պոետ, երգերի հեղինակ, դերասան, The Doors ռոք խմբի մենակատարը, և 1960-ականների ամենահայտնի փոփ/ռոք կերպարներից մեկը[11]։
| Ջիմ Մորիսոն | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | անգլ.՝ James Douglas Morrison և անգլ.՝ Jim Morrison |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 8, 1943[1][2][3][…] Մելբորն, Բրեվարդ շրջան, Ֆլորիդա, ԱՄՆ[3][4][5][…] |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Մահացել է | հուլիսի 3, 1971[2][6][7][…] (27 տարեկան) Փարիզի 4-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[8][9] |
| Գերեզման | Ջիմ Մորիսոնի շիրիմ |
| Ժանրեր | ռոք, պոեզիա և փսիխոդելիկ ռոք |
| Մասնագիտություն | վոկալիստ, ռեժիսոր, հեղինակ-կատարող, երգերի հեղինակ, կոմպոզիտոր, դերասան, բանաստեղծ և երգիչ |
| Երգչաձայն | բարիտոն |
| Գործիքներ | ստեղնաշարային գործիքներ, հարվածային գործիք, Մարակա, Շրթնահարմոն և վոկալ |
| Գործունեություն | 1963–1971 |
| Լեյբլ | Elektra Records և Columbia Records |
| Կրթություն | St. Petersburg College? (1962), Ֆլորիդայի նահանգային համալսարան (հունվար 1964), Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան (1965), UCLA թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսության դպրոց, Alameda High School? և George Washington Middle School? |
| Անդամակցություն | Դորզ |
| Ամուսին | Pamela Courson?[10] |
| Ստորագրություն | |
 | |
 Jim Morrison Վիքիպահեստում | |
Ծնվել է 1943 թվականի դեկտեմբերի 8-ին։ Արդեն շատ երիտասարդ տարիքում Ջիմը կարդացել և ուսումնասիրել է Ֆրիդրիխ Նիցշեի, Զիգմունդ Ֆրոյդի, Արթյուր Ռեմբոի, Ջեք Քերուակի և Ուիլյամ Բլեյքի աշխատությունները և բանաստեղծությունները, որոնց մտքերը և որոշ արտահայտություններ նա ներառել է նաև իր ստեղծագործությունների մեջ[12]։ Ինքն իրեն հաճախ անվանել է Մողես Արքա (The Lizard King)։ Մահացել է 1971 թվականի հուլիսի 3-ին Փարիզի իր բնակարանում սրտի աշխատանքի խափանման պատճառով։ Երկրպագուները նրան տվել են «Mr. Mojo Risin'» և «King of Orgasmic Rock» մականուններ[13]։
«Rolling Stone» ամսագիրը նրան ներառել է բոլոր ժամանակների 100 մեծագույն երգիչների ցանկում 47-րդ տեղում[14]։ Իսկ «Classic Rock» ամսագիրը 50 լավագույն ռոք երգիչների շարքում նրան հատկացրել է 22-րդ հորիզոնականը[15]։ Մորիսոնը համարվում է ռոք երաժշտության պատմության մեջ ամենախարիզմատիկ կերպարներից մեկը[16]։ Բացի այս Մորիսոնը իր անսանձ, վայրի և անկառավարելի բնավորության շնորհիվ դարձել է 20-րդ դարի հանրաճանաչ մշակույթի ամենախռովարար և ճանաչված կերպարներից մեկը, այնպիսինների հետ միասին ինչպիսին է օրինակ՝ Չե Գևարան, որոնք ներկայացրել են սերնդական տարակարծությունները նախկին սերունդներից և երիտասարդների տարբերվող ու հակադրվող մշակույթը։
Հեղինակել է բազմաթիվ ստեղծագործություններ, և դրանցից ամենահայտնիներն են «The End», «Not to Touch the Earth», «People Are Strange», «Peace Frog», «Five to One», «L.A. Woman», «Break On Through (To the Other Side)» և «The Crystal Ship» երգերը։
Remove ads
Մանկություն և պատանեկություն
Ջեյմս Դուգլաս Մորիսոնը ծնվել է 1943 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Ֆլորիդա նահանգի Մելբուռն քաղաքում, նա Կլարա Վիրջինյա Կլարկի (1919 - 2005) և ադմիրալ Ջորջ Ստեփեն Մորիսոնի (1919 - 2008) առաջին երեխան էր։ Մորիսոնն ուներ քույր՝ Աննա Ռոբինը՝ ծնված 1947 թվականին և եղբայր՝ Անդրյու Լի Մորիսոնը՝ ծնված 1948 թվականին։ Նրա նախնիները շոտլանդական, իռլանդական և անգլիական ծագում ունեին[17]։ 1947 թվականին դեռ 4 տարեկանում նա անապատում ականատես եղավ ավտովթարի, որի ժամանակ զոհվել էին տեղացի հնդկացիներ[17][18]։ Նա այս պատահարի մասին գրել է երկու երգ, որոնցից մեկը՝ «Peace Frog»-ը ձայնագրվել է Morrison Hotel ալբոմում 1970 թվականին իսկ մյուսը՝ «Ghost Song»-ը An American Prayer ալբոմում 1978 թվականին[19]։ Մորիսոնը միշտ փաստում էր, որ այդ ժամանակ հնդկացիներից մեկի հոգին մտավ իր մեջ, և այդ կերպով նա ևս դարձավ հնդկացի։ Ահա նրա սեփական խոսքերը տվյալ պատահարի մասին։
 |
Ես, մայրս, հայրս, տատիկս ու պապիկս այդ օրը ավտոմեքենայով ընթանում էինք անապատի միջով, արշալույսին մենք ականատես եղանք ավտովթարի, որում տուժել էին հնդկացիներ։ Ես չգիտեմ, թե ինչ էր իրականում կատարվել, բայց այնտեղ կային հնդկացիներ, որոնք ցրված էին ամբողջ խճուղով, և նրանք արյունաքամ էին լինում։ Եվ մենք կանգնեցրինք մեր ավտոմեքենան։ Դա իմ առաջին շփումն էր մահվան հետ։ Ես կարծեմ 4 տարեկան էի ... երբ տեսա բոլոր այդ կարմիր կաշիները, որոնք արյունաքամ էին լինում ճանապարհի վրա։ Երբ մենք կանգնեցրեցինք ավտոմեքենան, ես մնացի ներսում կանանց հետ։ Ես չգիտեմ` ես խելագար եմ թե ոչ, սակայն ես զգում էի որպես երեխա, որպես ծաղիկ, որի կոկոնը վար ու վեր է անում քամու ներքո, որ ես չեմ ցանկանում ետ նայել։ Բայց հիմա, երբ ես մտածում եմ այդ դեպքի մասին, հավանական եմ համարում, որ այդ հնդկացիներից մեկի հոգին կամ միգուցե նրանցից մի քանիսի հոգիները մտան իմ ուղեղի մեջ։ Ես նստած էի այնտեղ և գիտեի, որ ինչ որ բան է կատարվում, որովհետև ես կարողանում էի թափանցել իմ շուրջը գտնվող մարդկանց հույզերի մեջ։ Ես մտածում էի, որ նրանք ծանր մարդիկ էին, որովհետև նրանք են իմ ծնողները, իմ տատիկն ու պապիկը և ամեն ինչ ապահով է։ Եվ հանկարծ ես հասկացա, որ նրանք պարզապես փոքրիկ սարսուռներ էին, որոնք գոռում էին իրականության դեմքին։ Եվ որ նրանք այլևս չէին հասկանում, թե ինչ է կատարվում, ինչպես ես էի հասկանում։ Դա առաջին անգամն էր, որ ես վախ զգացի:[20] Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)
Me and my…ah…mother and father…and a grandmother and a grandfather…were driving through the desert, at dawn, and a truck load of Indian workers had either hit another car, or just maybe…I don’t know what happened…but there were Indians scattered all over the highway, bleeding to death. So the car pulls up and stops. That was my first reaction to death. I must have been about four… Man, all of a sudden there were red skins and they’re just lying all over the front of the road bleeding. So they pull the car up and they stop. And I’m just a kid so I just stay in the car with the women. I don’t know whether I’m crazy or what but I had the feeling when that happened, like I didn’t want to look back, like a child, like a flower whose head is just floating in the breeze man. But the reaction I get now thinking back… is that, possibly, the soul of one of these Indians, maybe several of them, just ran over and just jumped into my brain. I’m sitting there and I know somethings happening because I can dig the vibrations of the people around me, who I think are very heavy people because they’re my parents and grandparents and everythings real secure, y’know. And all of a sudden I just realised that…ah…they were just little, screaming creeps in the face of reality. And that they didn’t know what was happening anymore than I did. That was the first time I tasted fear. |
 |
Չնայած այս ամենին՝ նրա ընտանիքի անդամները պնդում են, որ ամեն ինչ այնպես չի եղել, ինչպես նկարագրել է Ջիմը։ Հոր մասնագիտության և աշխատանքի բերումով նրա ընտանիքը հաճախակի էր տեղափոխվում մի տեղից մյուսը։ Իր մանկության մեծ մասը նա անցկացրել է Սան Դիեգոյում։ Ավագ դպրոցն ավարտելուց հետո Մորիսոնը հռչակված էր իր՝ հանճարի գնահատական ունեցող I.Q.-ով (149)[21]։ Նա արդեն վաղ հասակից ծանոթացել էր այնպիսի փիլիսոփաների և գրողների գործերին, ինչպիսիք են Ֆրիդրիխ Նիցշեն, Զիգմունդ Ֆրոյդը, Ուիլյամ Բլեյքը, Մոլիերը և այլք։ Նրա վրա մեծ ազդեցություն է թողել նաև հայտնի ֆրանսիացի սիմվոլիստ բանաստեղծ Արթյուր Ռեմբոն։ Բացի վերոնշյալ գրողներից նա կարդացել է նաև Պլուտարքոսի «Ազնվական հույների և հռոմեացիների կյանքը» աշխատությունը։ Մորիսոնի վրա հսկայական ազդեցություն է ունեցել ամերիկացի Beat Generation-ի շրջանի գրողները՝ Ջեք Քերուակը, Ալլեն Գինսբերգը և այլք։ Այս բոլոր գրողները և փիլիսոփաները կազմավորել են Ջիմի ազատ և աչքի ընկնող վայրի բնավորությունը։ Շատ վաղ տարիքից նա սկսեց գրել իր սեփական բանաստեղծությունները, որոնք իր տարիքի համեմատ բավականին հասուն և կայուն մտքեր էին արտահայտում[22]։
1958 թվականին Մորիսոնն սկսում է հաճախել Alameda High School դպրոցը Ալամեդա Կալիֆորնիայում։ Նա ավարտեց Ջորջ Վաշինգոնի անվան ավագ դպրոցը (որը հիմա արդեն միջնակարգ դպրոց է) Ալեքսանդրիա (Վիրջինիա) քաղաքում 1961 թվականի հունիսին։ Ջիմի դասընկերուհիներից մեկը հետագայում մի հարցազրույցի ժամանակ նշել է, որ Ջիմի մոտ դեռևս 8-րդ դասարանում նկատել է Ալլեն Գինսբերգի «Howl» պոեմի գիրքը, նա մասնավորապես ասել է, որ այդ գիրքը այն գիրքը չէր, որը պետք է կարդար 8-րդ դասարանում սովորող երեխան, այդ գիրքը նույնիսկ առավել բարձր դասարաններում չէին կարդում։
Ջիմի անգլերենի ուսուցիչը նշել է. «Ջիմը դպրոցում կարդում էր բոլորից շատ, բայց նրա կարդացած բոլոր գրքերը այնքան հին էին, որ ես նրանց անուներն անգամ չէի լսել, հաճախ ես խնդրում էի իմ գործընկերներիս ստուգել, թե արդյո՞ք այդպիսի գրքեր գոյություն ունեն, ինձ թվում էր, թե նա էր դրանք պատրաստում, քանի որ դրանք բոլորը անգլիական 16-րդ կամ էլ 17-րդ դարի դեմոնոլոգիայի գրքեր էին»։ Բացի վերը նշված հեղինակներից նա նաև կարդացել և խորապես ուսումնասիրել էր Շառլ Բոդլեր, Օնորե դը Բալզակ, Լաուրենս Ֆերլինգետի, Ֆրանց Կաֆկա և Ժան Կոկտո։ 1962 թվականին Մորիսոնը տեղափոխվեց FSU (Florida State University) համալսարանը Թալահասի քաղաքում որտեղ նա հայտնվեց դպրոցի նորակոչիկների համալրման մասին ֆիլմում[23]։ FSU համալսարան հաճախելիս Մորիսոնը ձերբակալվել է ֆուտբոլային խաղերից մեկի ժամանակ հարբած վիճակում անկարգության համար[24]։
1964 թվականի հունվարին Մորիսոնը տեղափոխվեց Լոս Անջելես, որպեսզի հաճախի տեղի համալսարանը։ Ընդամենը մի քանի ամիս անց՝ օգոստոսի 2-ին, Ջիմի հայրը՝ որպես ծովակալ, արդեն մասնակցում էր Վիետնամի պատերազմին։ Համալսարանում Ջիմը մասնակցում էր Ջեկ Հիրշմանի դասընթացներին Անտոն Առտաուդի մասին, և Անտոն Առտաուդի սյուրռեալիստական թատրոնը մեծ ազդեցություն թողեց Ջիմի վրա, ինչպես նաև նրա մութ և միստիկ գրելաձևի վրա։ Մորիսոնը ավարտում է UCLA դպրոցը 1965 թվականին։ Այնտեղ նա սովորում էր արվեստների և ֆիլմերի բաժնում։ Նա երբեք չի գնացել պատվոգրի հանձման արարողությանը այդ իսկ պատճառով պատվոգիրը նրան ուղարկել են փոստի միջոցով։ UCLA հաճախելու ընթացքում նա մի քանի կարճ ֆիլմեր նկարահանեց իր ընկերոջ Մաքս Շվարցի հետ, որոնք հետագայում հայտնվեցին «Obscura» ֆիլմում։
Այդ ժամանակահատվածում, երբ Մորիսոնն ապրում էր վենետիկյան ծովափում, նա ծանոթանում է մի քանի գրողների հետ, որոնք աշխատում էին որպես «Los Angeles Free Press»-ի թղթակիցներ։ Մորիսոնը նույնպես աշխատել է որպես թղթակից այս թերթի համար մինչև իր մահը՝ 1971 թվականը։ Նա հետո հարցազրույց է ունեցել Բոբ Չորաշի և Անդի Կենտի հետ որոնք երկուսն էլ աշխատում էին «Free Press»-ում այդ ժամանակ (հունվար 1971), և պլանավորել էր այցելել թղթակցության շտաբը, մինչև Փարից գնալը[25]։
The Doors-ը և երաժշտական կարիերան
1965 թվականի ամռանը, ավարտելով Լոս Անջելեսի կալիֆորնյան համալսարանի (UCLA) ֆիլմի դպրոցը, Մորիսոնը բոհեմական կյանք էր վարում վենետիկյան ծովափում։ Նա ապրում էր մի շենքի վերնահարկում իր համակուրսեցի և ընկեր Դենիս Ջեկոբսի հետ միասին։ Այս ժամանակահատվածում նա գրել է The Doors-ի երգերի մեծ մասի բառերը, մասնավորապես «Moonlight Drive» և «Hello, I Love You» երգերը։ Հենց նույն թվականի ամռանը նա ծանոթացավ Ռեյ Մանզարեկի հետ, որի հետ էլ որոշեց հիմնադրել The Doors-ը։ Մանզարեկը ապշած էր Մորիսոնի բանաստեղծական տաղանդով և նրա գրած բանաստեղծություններով՝ նա համոզված էր, որ դրանք կարելի էր հրաշալի երգերի վերածել[26]։ Ինքը Մանզարեկը նշել է իր հարցազրույցներից մեկի ժամանակ, որ Մորիսոնն իրեն ասաց, թե բանաստեղծություններ է գրում և ինքը խնդրեց Ջիմին որպեսզի կարդա կամ երգի դրանք իր համար, սակայն Ջիմն ասաց, որ ինքը ձայն չունի և չի կարողանում լավ երգել։ Սրան Մանզարեկը պատասխանեց, որ Բոբ Դիլանն էլ ձայն չունի, փորձիր Ջիմ։
Հետագայում նրանց միացան նաև Ռոբի Կրիգերը և Ջոն Դենսմորը։ Նրանք խմբի անունը վերցրեցին Օլդոս Հաքսլիի «Հասկացողության դռները» գրքից, որն էլ իր հերթին վերցրել էր գրքի վերնագիրը Ուիլյամ Բլեյքի «Դրախտի և դժոխքի հարսանիքը» պոեմից։ Չնայած նրան որ խմբի երգերի բառերի մեծամասնությունը գրվում էր Ջիմի կողմից, Կրիգերը նույնպես երբեմն գրում էր կամ էլ մասնակցություն էր ունենում բառեր գրելու գործընթացին, որի վառ օրինակներն են «Light My Fire», «Love Me Two Times», «Love Her Madly» և «Touch Me» երգերը[27]։ Հետաքրքիր է այն փաստը, որ Մորիսոնը ոչ մի տեսակի երաժշտական գործիքի չէր տիրապետում, նա երգում էր իր երգերի մեղեդին և խմբի տղաները ըստ նրա երգած մեղեդիի գրում էին երգերի ակորդները և նոտաները։ Այնուամենայնիվ նա նվագել է դաշնամուր «Orange County Suite» և սինթեզ «Strange Days» երգերի ձայնագրման համար։
1966 թվականի հունիսին խումբը սկսել էր համերգներ էր տալիս «Whisky a Go Go» հայտնի բարում։ Այս ընթացքում էր, որ Ջիմի վրա ազդեցություն թողեց ամերիկացի երգիչ Վան Մորիսոնը։ Իրենց վերջին համերգի ժամանակ նրանք միասին կատարեցին «Gloria» երգը[28][29][30]։ Հետագայում խումբը տեսահոլովակ նկարահանեց իր առաջին սինգլի համար, որի անուն էր «Break On Through (To the Other Side)»: Էլ ավելի ուշ տեսահոլովակներ նկարահանվեցին նաև «The Unknown Soldier», «Moonlight Drive» և «People Are Strange» երգերի համար։ 1967 թվականին նրանք պայմանագիր կնքեցին «Elektra Records»-ի հետ[31][32]։ Նրանց հիթային սինգլ «Light My Fire»-ը 3 շաբաթ մնաց ամերիկյան չարթերի առաջին հորիզոնականում։ Ավելի ուշ խումբը մասնակցեց «The Ed Sullivan Show» հայտնի նախագծին, որին մասնակցել էին իրենց ժամանակին նաև Բիթլզը և Էլվիս Փրեսլին։ Խումբը պետք է կատարեր միայն երկու երգ՝ «People Are Strange» և «Light My Fire»: Նախագծի կազմակերպիչը պնդում էր, որ «Light My Fire» երգի բառերը պետք է փոխվեն, մասնավորապես «Girl we couldn't get much higher» տողը պետք է դառնար «Girl we couldn't get much better», այս ամենը հեռուստադիտողի համար։ Չնայած բոլոր նախազգուշացումներին՝ Ջիմը խմբի տղաներին ասաց, որ նրանք ոչ մի բառ էլ չեն փոխի, և երգեց երգը այնպես, ինչպես կար՝ առանց փոփոխությունների[33]։ Խմբի ելույթից հետո Էդ Սուլիվանը հրաժարվեց ձեռք սեղմել Ջիմի և խմբի մնացյալ անդամների հետ։ Հետագայում նա ասաց պրոդյուսերին, որ տղաներին հաղորդի այն մասին, որ նրանք այլևս չեն անի «Sullivan Show»-ն։ Ջիմը այս խոսքերին պատասխանեց հետևյալ կերպ. «Հեյ, մենք հենց նոր «արեցինք» Sullivan Show-ն»[33]։
«Strange Days» երկրորդ ստուդիական ալբոմի ձայնագրումից հետո խումբը դարձավ ամենահայտնի խմբերից մեկը ամբողջ Միացյալ Նահանգներում։ Նրանք գրում և կատարում էին ինչպես կարճ ու պարզ երգեր, այնպես էլ երկար ու բարդ երգեր, ինչպիսիք են «The End», «When the Music's Over» և «Celebration of the Lizard» երգերը։ 1966 թվականին լուսանկարիչ Ջոել Բրոդսկին ֆոտոսեսիա անցկացրեց Ջիմի հետ։ Ֆոտոսեսիան ստացավ «Երիտասարդ Առյուծը» («The Young Lion») անունը։ Հետագայում այս լուսանկարներն օգտագործվեցին որպես շապիկներ խմբի մի քանի տարբեր համերգային ալբոմների համար, բացի այդ դրանք նաև օգտագործվեցին որպես գրքերի շապիկներ[34][35]։ 1967 թվականին Նյու Հեվնում տված համերգի ժամանակ նա դարձավ առաջին ռոք երգիչը, ով ձերբակալվեց հենց բեմի վրա։
1968 թվականին խումբը թողարկեց իր երրորդ ստուդիական ալբոմը, «Waiting for the Sun»: Հուլիսի 5-ին խումբը համերգ ունեցավ Հոլիվուդ Բոուլում։ Այդ տարի առաջին անգամ նրանք նաև համերգներ ունեցան Եվրոպայում։ 1969 թվականին թողարկվեց թվով չորրորդ «The Soft Parade» ալբոմը։ Այստեղ առաջին անգամ նշվեց թե ովքեր են երգերի անհատական հեղինակները, առաջ բոլոր երգերը պարզապես գրվում էին խմբի բոլոր անդամների կողմից։ Այս ժամանակահատվածում էր որ Մորիսոնը սկսել էր ուշանալ խմբի համերգներից կամ ձայնագրումերից, ալկոհոլի չարաշահման հետևանքով։ Խմբի տղաները ստիպված էին լինում կամ միայն երաժշտություն նվագել կամ էլ Ռեյ Մանզարեկը երգում էր Ջիմի փոխարեն, մինչև որ նա գար։
1969 թվականին նա լիովին փոխեց իր կերպարը, այլևս չէր հագնում իր կաշվե տաբատները և հագնվում էր ավելի սովորական, սկսեց երկարացնել իր մորուքն ու բեղերը։ Նույն թվականի մարտի 1-ին Մայամիում տեղի ունեցած համերգի ժամանակ նա ցանկանում էր խռովություն բարձրացնել սակայն չկարողացավ։ Ի վերջո հետևանքը եղավ այն, որ նրան ձերբակալեցին, և միայն 50, 000 դոլար գրավի դիմաց ազատեցին[36]։
The Doors խմբի չորրորդ ալբոմը կոչվում էր «The Soft Parade», որտեղ ցուցաբերվել է շատ ավելի խիստ կազմակերպված, փոփ-ուղղվածության ձայն քան նախորդ ձայնագրություներին։ Երաժշտական ոճի փոփոխությունը վատ ընդունվեց։ Ձայնագրությունների երկարատև դադարից հետո խումբը միավորվեց 1970 թվականին որպեսզի արձանագրի, թե ինչպիսին էր Ջիմ Մորիսոնի հետ վերջին համերգը, որը կոչվում էր «L.A. Woman»[37]:
«The Soft Parade» ալբոմից հետո խումբը ձայնագրեց ևս երկու ստուդիական ալբոմ 1970 թվականին «Morrison Hotel» և 1971 թվականին «L.A. Woman»[38]: Երկու ալբոմներն էլ ոճային կերպով չէին տարբերվում մյուս ալբոմներից, «L.A. Woman»-ը նաև վերջին ստուդիական ալբոմն էր խմբի համար Ջիմի հետ։
Ինչպես չորրորդ ալբոմը, այս ձայնագրությունը ունի բարձր առևտրային հնչողություն, ինչպես նաև սահուն գործիքավորում և Bubblegum ոճի երգեր, ինչպիսիք են «L.A. Woman»-ը և «Been Down So Long»-ը։ Ալբոմը նաև ներառել է դասական համարը՝ «Riders on the Storm»-ը։ Չնայած ալբոմի հաջողությանը, պրոդյուսեր Փոլ Ա. Ռոտսչայլդը, ով աշխատել էր նրանց նախորդ բոլոր ձայնագրությունների վրա, բարձրաձայն արտահայտում է իր դժգոհությունը խմբի նոր նյութի վերաբերյալ, որը նա անվանել է «lounge music»: Այս ալբոմը փոխել է խմբին առանձնացնող և յուրահատուկ դարձնող ոճը, այն ինտենսիվ անձնական և բանաստեղծական բառերը, փոխանակելով բարձր կոմերցիալացված ձայնային ոճի հետ, որը տարածված էր ժամանակի շատ այլ ռոք խմբերում[39]։
Remove ads
UCLA դպրոցում Ջիմ Մորիսոնն ուսումնասիրել է թատրոնի ու ֆիլմերի բնագավառը։
1969 թվականին առաջին անգամ լույս տեսավ Մորիսոնի բանաստեղծությունների գիրքը երկու հատորով, «The Lords / Notes on Vision and The New Creatures» վերնագրով։ «Lords» ժողովածուի բանաստեղծություններն ավելի շատ հասարակական վայրերի, մարդկանց և իրադարձությունների նկարագրություն է իրենց մեջ պարունակում։ Մյուս կողմից «The New Creatures» ժողովածուն ավելի պոետիկ է և ավելի շատ զգացմունքային բանաստեղծություններ է պարունակում։ Հետագայում այս երկու գրքերը մեկ հատորով հրատարակվեցին որպես «The Lords and The New Creatures»: Սրանք նաև նրա գործերի միակ հրատարակումներն էին նրա կենդանության օրոք։ Այս ժամանակ Մորիսոնը ծանոթացավ ամերիկացի հայտնի գրող Մայքլ Մքքլուրի հետ, ով խորհուրդ տվեց Ջիմին շարունակել իր կարիերան որպես բանաստեղծ, քանի որ նա իրոք շատ օժտված էր։ Իր մահվանից հետո նրա բանաստեղծությունների մյուս երկու հատորներն էլ տպագրվեցին նրա ընկերոջ` լուսանկարիչ Ֆրանկ Լիսանդրոյի, և իր ընկերուհու` Պամելա Կուրսոնի, ծնողների կողմից։ Վերջիններս օրենքով տիրապետում էին նրա բանաստեղծությունների տիրապետման իրավունքին։
«The Lost Writings of Jim Morrison» գրքի առաջին հատորը, որի վերնագիրն է «Wilderness», լույս տեսավ 1988 թվականին, և միանգամից դարձավ «New York Times»-ի բեսթսելլերը։ Երկրորդ հատորը, որը լույս ընծայվեց միայն 1990 թվականին, նույնպես մեծ հաջողություններ ունեցավ։ Մորիսոնն ինքը նաև կարդացել է և ձայնագրել իր բանաստեղծությունները երկու անգամ տարբեր առիթներով։ Առաջին ձայնագրումը տեղի է ունեցել 1969 թվականի մարտին, իսկ երկրորդը 1970 թվականի դեկտեմբերի 8-ին` հենց իր ծննդյան օրը։ Հետագայում այս ձայնագրությունների մեծ մասը զետեղվել է The Doors-ի «The Lost Paris Tapes» և «An American Prayer» ալբոմներում[40]։ Չնայած այս ամենին ձայնագրված բանաստեղծություններից ոմանք դեռ չեն թողարկվել և հրատարակվել, և դեռ գտնվում են նրա ընկերուհու` Պամելա Կուրսոնի, ընտանիքի տիրապետության տակ։ Մորիսոնի ամենահայտնի կինոմատոգրաֆիկական աշխատանքը «HWY: An American Pastoral» նախագիծն է, որը նա սկսել է 1969 թվականին։ Նա ինքը այդ ֆիլմում կատարում է գլխավոր դերը` մարդասպանի դերը[41]։
Remove ads
Մորիսոնի ընտանիքը
Նրա ծնողները հանդիպել և սիրահարվել են Հավայան կղզիներում, ծովակալ Մորիսոնի ապագան կապված էր հենց այս տեղանքի հետ, ով այդ ժամանակի տեղակայված ծովային դրոշակակիրն էր։ Երբ ծնվեց Ջիմը, նրա մայրը տեղափոխվեց Հոնկոնգ՝ ամուսնու ծնողների հետ ապրելու։ Նրա ամուսնու ծնողներն էին Փոլ և Քարոլին Մորիսոնները որոնք ծնունդով Ֆլորիդա նահանգի Քլերուոթերում քաղաքից էին։ Մինչ այդ Ջիմի հորը ուղարկել էին ծառայելու Խաղաղ ճակատում, որտեղ նա մնաց մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիների ավարտը։
Մորիսոնի կյանքը շատ էր նման բոլոր զինվորական ծառայության անցած մարդկանց երեխաների կյանքին[42]։ Նրա եղբայրը նշում է, որ իր ծնողները երբեք ֆիզիկական պատժի միջոցներ չեն կիրառել իրենց դեմ։ Նրանք պարզապես պատժում էին երեխաներին միայն նրանով, որ հանել էին տալիս նրանց վրայի շորերը։ Այսպիսով նրանք այնքան էին հանդիմանում երեխաներին, մինչև նրանք իրենք էին խոստովանում իրենց սխալները և ներողություն խնդրում։ UCLA դպրոցը ավարտելուց հետո, Մորիսոնը կորցրեց բոլոր կապերը իր հարազատների և ընտանիքի հետ։ Նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ինքը արդեն հայտնի էր ամբողջ ԱՄՆ-ում և նրա երգերը առաջին հորիզոնակններն էին զբաղեցնում տեղի չարթերում (1967 թվականին), նա շարունակում էր չշփվել իր ընտանիքի անդամների հետ, պնդելով այն տարածված սխալ հայտարարությունները, թե իր իսկական ծնողները մահացած են և ինքը նրանց միակ երեխան էր։
Այս սխալ տեղեկությունները խմբի առաջին ալբոմի հետ միասին թողարկվել էին որպես հավելյալ տեղեկություններ խմբի անդամների մասին։ Նրա հայրը` Ջորջ Մորիսոնը, չէր ցանկանում, որ իր տղան դառնա երաժիշտ։ Երբ նա առաջին անգամ լսեց The Doors-ի առաջին ալբոմը, նամակ Ջիմին գրեց, որ նա տաղանդ և ապագա չունի որպես երաժիշտ և պետք է թողնի այդ ասպարեզը[43]։ Հետագայում հայրը խոստովանեց, որ այդ նամակը դարձավ հենց այն գլխավոր պատճառներից մեկը, որ ստիպեց Մորիսոնին խզել իր բոլոր կապերը ընտանիքի անդամների հետ։ Նա նաև նշեց, որ այնուամենայնիվ ինքը հպարտանում էր իր տղայով[44]։
Հարաբերությունները
Մորիսոնը երկար տարիներ հանդիպում էր Պամելա Կուրսոնի հետ[45]։ Նրանց հարաբերությունները սկսվել էին ավելի շուտ, քան նա ուներ ճանաչում և հարստություն[46], Պամելան պնդում էր, որ Ջիմը շարունակի բանաստեղծություններ գրել։ Երբեմն Պամելան նույնիսկ օգտագործում էր Մորիսոն ազգանունը Կուրսոնի փոխարեն։ Պամելայի մահվանից հետո 1974 թվականի ապրիլի 25-ին, Կալիֆորնիա նահանգի դատարանը վճռեց, որ նրանք ամուսնացած են եղել օրինական կարգով։ Նրանց հարաբերությունները այդքան էլ խաղաղ չեն եղել, քանի որ նրանք շատ են վիճել ու բաժանվել, սակայն հետո կրկին միացել են։
Մորիսոնը մեկ գիշերվա սեռական հարաբերություններ է ունեցել նաև Jefferson Airplane խմբի երգչուհի Գրեյս Սլիքի հետ, նաև 16 ամսագրի թղթակից Գլորիա Ստեյվերսի հետ։
1970 թվականին մի հեթանոսական հավաքույթի ժամանակ Մորիսոնն ամուսնացել է արձակագիր Պատրիսիա Կենելիի հետ և նրանց հարսանիքը անցակցվել է կելտական վհուկական ծիսակարգով[47]։ Վերջինս նույնիսկ գիրք է գրել Մորիսոնի և նրա հետ իր անցկացրած համատեղ կյանքի մասին` վերնագրելով այն «Strange Days: My Life With and Without Jim Morrison»[48]:
Մորիսոնը սեռական հարաբերությունների մեջ է եղել նաև խմբի որոշ երկրպագուհիների հետ։ Բացի այդ, կան վարկածներ, որ նա հարաբերություններ է ունեցել Ջենիս Ջոպլինի հետ, որի հետ այնքան էլ լավ չի վարվել, ինչպես այդ մասին հետագայում վկայել է Դեյվիդ Կրոսբին[49]։
Մորիսոն և Ջոպլին
Նրանց ցանկում, ում հետ Ջիմ Մորիսոնը մտերմիկ հարաբերությունների մեջ էր, նշվում էին նաև The Velvet Underground-ի վոկալիստ Նիկոի ու Ջենիս Ջոպլինի անունները։ Ընդ որում, Ջենիսը ինքն էլ ասում էր այդ մասին, այն էլ հենց բեմից։ Եթե հավատանք Փոլ Ռոթշիլդին, ով իր վրա էր վերցրել հաշտարարի դերը և որոշել էր հաշտեցնել «ռոք 'ն' ռոլլի թագավորին ու թագուհուն» (այդպես էր նա նրանց համարում), Ջոպլինի ու Մորիսոնի մեջ սիրավեպ չի լինի։ Հիդդեն - Հիլզի երեկույթը, որում երեքն էլ սթափ վիճակում էին, լավ սկսվեց. ակնհայտ էր, որ Ջոպլինն ու Մորիսոնը համակրում էին միմյանց։ Բայց (Ռոթշիլդի պնդմամբ), եթե ալկոհոլը Ջոպլինի վրա մեղմացուցիչ ազդեցություն էր թողնում, դարձնելով նրան «միանգամայն հրաշալի», ապա հարբած Մորիսոնը կոպիտ ու տհաճ էր[50]։
«…Վերջապես նա ասաց ինձ. գնանք այստեղից։ Ջիմը, տարուբերվելով գալիս էր նրա ետևից։ Նա հասավ մեքենային, սկսեց ինչ-որ բաներ խոսել, բայց Ջենիսը նրան հեռու ուղարկեց։ Նա այլևս չէր հետաքրքրում Ջոպլինին։ Ջիմին նման պատասխանը չէր բավարարում։ Նա բռնեց Ջենիսի մազերից, որից հետո Southern Comfort-ի շշով հարված ստացավ գլխին ու ընկավ։ Հաջորդ օրը, փորձի ժամանակ նա շարունակ կրկնում էր. «Ինչպիսի կին է։ Տուր ինձ նրա հեռախոսահամարը»… Նա սիրահարվել էր. ֆիզիկական առերեսումը նրա տարերքն էր։ Ես ստիպված էի նրան ասել, որ, ո՛չ Ջիմ, Ջենիս երկրորդ անգամ հանդիպելը լավ գաղափար չի համարում։ Այդպես, նրանք այլևս չհանդիպեցին։ Նա ջախջախված էր զգում իրեն», - պատմում էր Փոլ Ռոթշիլդը[51]։
Remove ads
1971 թվականի մարտին Ջիմ Մորիսոնը միացավ Պամելային, որը Փարիզում էր։ Նրանք բնակարան վարձեցին և այդ ժամանակվանից սկսած զբոսնում էին քաղաքով և հիանում ճարտարապետությամբ։ Մորիսոնն այս ժամանակ ազատվեց իր մորուքից և մի քանի կիլոգրամ էլ նիհարեց։ Նրա վերջին ձայնագրած երգը «Orange County Suite» էր։ Մորիսոնը մահացավ նույն թվականի հուլիսի 3-ին իր բնակարանում, ավելի կոնկրետ` իր լոգարանում։ Ըստ բոլոր հայտնի լուրերի` նա մահացած գտնվել է հենց Կուրսոնի կողմից։ Բժշկական հետազոտությունները պարզեցին, որ մահը չէր կարող ոճրագործության պատճառ լինել, և այդ իսկ պատճառով չկատարվեց դիահերձում։
Չնայած սրան մահվան իրական պատճառները մինչև օրս էլ պարզված և լուսաբանված չեն, և ոմանք շարունակում են պնդել, թե Ջիմին սպանել են կամ էլ թե նա դեռ ողջ է։ Կուրսոնը պնդում էր որ Ջիմը մահացել է հերոինի և կոկաինի չարաշահումից[52]։ Դանի Սուրջեմանը նաև նշում է, որ այդ ժամանակ Կուրսոնը շատ վարկածներ էր բերում Ջիմի մահվան մասին, նա նույնիսկ ասել է, որ ինքն է սպանել Մորիսոնին և որ ինքը մեղավորություն ունի նրա մահվան մեջ։ Ալայն Ռոնեյն էլ նշել է որ Կուրսոնը տեսնելով Ջիմին մահվան շեմին (հերոինի պատճառով) չի զանգահարել շտապ օգնություն այլ փոխարենը թողել է, որ Ջիմը արյունահոսելով մահանա[53][54]։
Ռոնեյը խոստովանել է նաև, որ օգնել է ծածկել և պահել բոլոր փաստերը Մորիսոնի մահվան մասին։ «No One Here Gets Out Alive» գրքում Սաջերմանը և Հոպկիսնը գրում են որ Ռոնեյն ու Ագնես Վարդան ասել են թե Կուրսոնը ոստիկանությանը իր տված ցուցմունքների մեջ խաբել է և նշել թե իբր Ջիմը ոչ մի տեսակի թմրադեղ չի օգտագործել[55]։ Հոպկինսը նշում է նաև, որ Ռոնայն ու Վարդան այս խոստովանությունը արել են Մորիսոնի մահվանից քսան տարի անց միայն։ Ռոնայն ու Վարդան գնացել են Կուրսոնի մոտ անմիջապես Ջիմի մահանալուց հետո և նա նրանց ասել է թե նրանք երկուսով թմրադեղ են օգտագործել երկար ժամանակ խմելուց հետո, Ջիմը սկսել է հազալ ու արյուն թքել և որոշել է լոգանք ընդունել։ Եվ երբ նա գիշերվա ընթացքում որոշել է խոսել Մորիսոնի հետ Մորիսոնը նրա բացականչություններին չի պատասխանել, և Կուրսոնը բժիշկ է կանչել։ Սաջերմանը և Հոպկինսը նշում են նաև, որ Մորիսոնը երկար տարիներ ծխելու և ալկոհոլի չարաշահման հետևանքով տառապել է բրոնխիալ ասթմայով։
Ջիմը մահացել է 27 տարեկանում վաղ առավոտյան 1971 թվականի հուլիսի 3-ին Փարիզի իր բնակարանի լոգարանում։ Խմբի մենեջեր Բիլ Սիդսոնը այդ ժամանակ եկել է Փարիզ Լոս Անջելեսից, սակայն նրան չի հաջողվել տեսնել Ջիմի դիակը։ Միակ մարդը, բացի Պամելայից ով տեսել է Ջիմի դիակը եղել է բժիշկ Մաքս Վեզելը, ով հիմա մահացած է։ Մաքս Վեզելը սակայն երբեք ոչ մի հարցազրույց չի տվել և միայն պնդել է այն, որ Ջիմը մահացել է բնական մահով, ավելի կոնկրետ` սրտի աշխատանքի խափանման պատճառով, դրա համար էլ նույնիսկ դիահերձում չի կատարվել[56]։
«Daily Mail»-ի հոդվածում բավական քիչ բաներ էին փոխվել։ Ենթադրաբար Ջիմ Մորիսոնը մահացել է Փարիզի գիշերային ակումբներից մեկի լոգարանում։ Երգչուհի՝ Մարիան Ֆեիտֆուլը երդվել է չխոսել այդ իրադարձությունների մասին, որը դրդեց նրան չափից դուրս շատ քանակի թմրանյութերի օգտագործման[57]։ Ջիմը դիլերների մոտից գնել էր հերոին իր ընկերուհու՝ Պամելա Կուրսոնի համար։ Ջիմ Մորիսոնը երբեք չի ընդունել հերոին ԱՄՆ-ում, քանի որ նա ունեցել է ուժեղ ատելություն թմրանյութերի և ասեղների հանդեպ։ Հենց ի՞նչ է Մարիան Ֆեիտֆուլը տեսել։ Այսպիսով ինչու՞ Ջիմը սկսեց օգտագործել հերոին Փարիզում։ Եվ եթե նա չափից շատ ներարկված էր, ապա ինչու՞ նրա նման խորհրդավոր երգիչները երդվեցին չխոսել այդ գիշերվա միջադեպից, ինչն էլ հանգեցրեց նրա մահվան։ Ապա ինչու՞ այդ իրադարձությունները ի հայտ եկան գլոբալ մամուլում մի քանի շաբաթ անց։ Այսպիսով իրականում ի՞նչ է տեղի ունեցել Ջեյմս Դուգլաս Մորիսոնի հետ։ Եվ ով էր Ամերիկյան The Doors ռոք խմբի բանաստեղծը և երգիչը և ինչի՞ կողմնակիցն էր նա։ Սա մի հատված է 1970 թվականի Լիզի Ջեյմսի հետ զրույցից[58]։ 2014 թվականին Մարիան Ֆեիտֆուլը բրիտանական Mojo թերթին տված հարցազրույցում ասել է, որ Մորիսոնին պատահաբար սպանել է իր նախկին ընկերը[59]։
Շատերը նշում են, որ Մորիսոնի հուղարկավորությունը շատ անշուք է եղել և միջոցառմանը մասնակցել են՝ Ալայն Ռոնեյը, Պամելա Կուրսոնը, Ագնես Վարդան, Բիլ Սիդոնսը և Մորիսոնի կանադացի անձնական քարտուղար Ռոբին Վերթլը։ Շատերը մինչև հիմա չեն հավատում, որ Մորիսոնը ընդհանրապես մահացել է։
Նա թաղված է Փարիզի Պեր Լաշեզ գերեզմանոցում[60], աշխարհահռչակ գրողներ Օսկար Ուայլդի և Օնորե դը Բալզակի գերեզմանների կողքին[61][62]։
Remove ads
Մորիսոնը թաղված է Փարիզի Պեր Լաշեզ գերեզմանոցում, որտեղ թաղվում են հիմնականում արվեստի մեծագույն գործիչներ։ Գերեզմանը չուներ պաշտոնական ցուցանակ, մինչև Ֆրանսիայի պաշտոնյաները նրա վրա վահան դրեցին, որը, սակայն, գողացվեց 1973 թվականին։ Սկզբում գերեզմանը նույնիսկ սխալ էր անվանվել, փոխված էին անվան տեղերը գրված էր «Դուգլաս Ջեյմս Մորիսոն»։ 1981 թվականին խորվաթ քանդակագործ Մլադեն Միկուլինը[63] իր պատրաստած կիսանդրին տեղադրեց Մորիսոնի գերեզմանի վրա ի հիշատակ նրա մահվան 10-րդ տարելիցին։ Կիսանդրու ներքևի մասում գրված էր Մորիսոնի անունը։ Սակայն գերեզմանոցի բարբարոսները փչացրեցին կիսանդրին, և ի վերջո գողացան այն 1988 թվականին։ Միկուլինը մեկ այլ կիսանդրի պատրաստեց Մորիսոնի համար 1989 թվականին, և մի բրոնզե նկար Մորիսոնի դեմքով 2001 թվականին՝ սրանցից ոչ մեկը չտեղափոխվեց Մորիսոնի գերեզմանի մոտ։ 1990-ակաների սկզբին Մորիսոնի հայր Ջորջ Ստեպեն Մորիսոնը Սան Դիեգո նահանգի համալսարանի հումանիտար և դասական ուղղությամբ զբաղվող դասախոսի հետ խորհրդակցելուց հետո տապանաքար դրեց Մորիսոնի գերեզմանին։ Տապանաքարի վրա գրված է հունարենով «ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ», որը գրական լեզվով նշանակում է «ըստ իր ինքնորոշման ոգու, կամ ուղենշային ոգու»։ Իսկ առավել կոնկրետ թարգմանությամբ «Իր Անձին Հավատարիմ»[64][65][66]։
Remove ads
1969 թվականի փետրվարի 12-ին իր կամոք Մորիսոնը նոտարի ներկայությամբ (ով իրեն ներկայացնում էր որպես չամուսնացած մարդ) ասաց, որ իր ամբողջ կարողությունը թողնում է իր ընկերուհուն՝ Պամելա Կուրսոնին։ Հետևաբար Պամելան ժառանգելու էր Ջիմի մահվանից հետո նրա ամբողջ ունեցվածքը։ Սակայն Կուրսոնը մահանում է հերոինի չարաշահումից 1974 թվականին, և նրա ծնողները դառնում են նրա միակ ժառանգորդները։ Ինչպես Մորիսոնը այնպես էլ Կուրսոնը մահացավ 27 տարեկան հասակում[67]։ Կուրսոնի մահվանից հետո Մորիսոնի ծնողները վիճարկեցին իրենց որդու կտակը։ Իսկ Պամելայի ծնողները ներկայացրեցին մի չստորագրված փաստաթուղթ, որը ըստ նրանց Պամելան ձեռք էր բերել Կոլորադո նահանգում, և որ իբրև թե հաստատում էր այն փաստը, որ նա և Մորիսոնը եղել են օրինական ամուսիններ։ Չնայած այս ամենին ոչ մի վկայություն չկա այն մասին որ Ջիմը կամ Պամելան իմացել են այդ փաստաթղթի գոյության մասին, և հայտնի չէ թե նրանք արդյոք եղել են Կոլորադոյում, ամեն դեպքում դատարանը հաստատեց այդ չստորագրված փաստաթղթի օրինականությունը[68]։
Remove ads
Ջիմ Մորիսոնը արդեն վաղ տարիքից խորապես ուսումնասիրել էր փիլիսոփայություն, գրականություն, կրոն, և հոգեբանություն։ Նրա կենսագիրները նշում են բազմաթիվ փիլիսոփաների անուններ, որոնք նրա վրա մեծ ազդեցություն են գործել։ Հատկապես շատ են փաստերը այն մասին որ վաղ տարիքի նա հայտնաբերել և ուսումնասիրել էր գերմանացի նշանավոր փիլիսոփա Ֆրիդրիխ Նիցշեի գործերը։ Նրա վրա գրական առումով մեծ ազդեցություն են թողել նաև ֆրանսիացի գրողներ Շառլ Բոդլերը և Արթյուր Ռեմբոն ինչպես նաև անգլիացի հայտնի բանաստեղծ Ուիլյամ Բլեյքը։ «Beat Generation» շրջանի ամերիկացի նշանավոր գրող Ջեք Քերուակը նույնպես մեծ ազդեցություն է թողել Ջիմ Մորիսոնի վրա։ Նա նաև ուսումնասիրել և կարդացել է հայտնի ֆրանսիացի գրող Լուիս-Ֆերդինանդ Սելինի գործերը։ Վերջինիս «Ճանապարհորդություն դեպի գիշերվա վերջը» խթան է հանդիսացել Ջիմի համար, որպեսզի նա գրի «End of the Night» (Գիշերվա վերջը) երգը, որն ընդգրկվել է խմբի առաջին ստուդիական ալբոմի մեջ[69]։
«End of the Night» երգի վրա նաև մեծ ազդեցություն է թողել Ուիլյամ Բլեյքի «Անմեղության Գուշակությունները» («Auguries of Innocence») բանաստեղծությունը որից էլ հենց վերցված են հետևյալ խոսքերը` «Ոմանք ծնվում են քաղցր բերկրանքով, ոմանք ծնվում են անվերջ գիշերվա մեջ»։
Մորիսոնը նաև հետաքրքվել է դիցաբանությամբ և կարդացել է Ժոսեֆ Կեմբելի «Հազար երեսանի հերոսը» գիրքը։ Նա կարդալով և ուսումնասիրելով Ջեյմս Ֆրեյզերի «Ոսկե ճյուղը» գիրքը դրա ազդեցության տակ գրել է «Not to Touch the Earth» երգը։ Մորիսոնը նաև հետաքրքրված էր տեղացի ամերիկացիների մշակույթով։ Նա ինքը իրեն համարում էր շաման, և խմբի համերգների ժամանակ շատ հաճախ պարում էր տեղացի ամերիկացիների նման[70][71][72]։
Ջիմը իր վրա կրում էր Ֆրիդրիխ Նիցշեի ահռելի ազդեցությունը և դա կարելի է հաստատել նրանով որ նա նույնիսկ ներբող ունի նվիրված Նիցշեին, բացի այդ խմբի վերջին «L.A. Woman» ալբոմի «The WASP (Texas Radio and the Big Beat)» երգում Մորիսոնը արտասանում է հետևյալ խոսքերը «Ես ձեզ կպատմեմ սրտի ցավի, և Աստծո կորստյան մասին»։ Մեկ այլ օրինակ է հենց նույն երգում արտասանվող հետևյալ բառերը «Այստեղ պարագծայինում աստղեր չկան, այստեղ մենք քարացած ենք՝ անբիծ»։
.jpg)
Ինչպես շունը առանց ոսկորի»[73]
Նույն «L.A. Woman» ալբոմի մեկ այլ երգ «Riders on the Storm»-ում Մորիսոնը երգում է հետևյալ տողերը «Այս աշխարհ ենք մենք նետվել ենք ինչպես շունը առանց ոսկորի»։ Այդ տողը խոսում է այն ազդեցության մասին որ ուներ Մարտին Հայդեգերի փիլիսոփայությունը Ջիմ Մորիսոնի վրա։
Ջիմի վրա նաև շատ մեծ ազդեցություն է թողել հունական թատերգությունը հատկապես Սոփոկլեսի Էդիպուս արքա ողբերգությունը։ Ջիմը նույնիսկ իր «The End» երգի բառերի մեջ մտցրել է հետևյալ տողերը, որոնք էլ հենց վկայում են այն ազդեցության մասին, որը թողել է հունական թատրոնը Ջիմի վրա[74]։
- «Father, yes son, I want to kill you (Հայր, այո որդիս, ես ցանկանում եմ սպանել քեզ)»
- «Mother, I want to, fuck you (Մայր, ես ցանկանում եմ, բռնաբարել քեզ)»[75]
Ավագ դպրոցը ավարտելիս նա իր սեփական գրադարանում ուներ 1000 և միգուցե ավելի քանակությամբ գրքեր։ Ջիմը սիրում էր, երբ փորձում էին իր գիտելիքները, նա սիրում էր ցույց տալ իր խելքը և կարողությունները։ Նա իր ընկերներին ասում էր որ վերցնեն ցանկացած գիրք և կարդան այդ գրքից որևէ պատահական էջ, Ջիմը վերջում ճշտորեն ասում էր և գրքի հեղինակին և գրքի վերնագիրը[76]։
Որպես երգիչներ նրա վրա ազդեցություն են թողել Ֆրենկ Սինատրան և Էլվիս Փրեսլին։ «No One Here Gets Out Alive» գրքում Սարջերմանը նշում է, որ երիտասարդ տարիներին Ջիմը այնքան էր տարված Էլվիսի երաժշտությունով, որ նա բոլորին հրամայում էր լռել, երբ Էլվիսն էր երգում ռադիոյով[70]։
Remove ads
Երաժշտական
Նույնիսկ հիմա, երբ Մորիսոնի մահվանից 40 և ավելի տարիներ են անցել, նա շարունակում է մնալ ռոք աշխարհի ամենաճանաչված և սիրված երաժիշտներից ու երգիչներից մեկը։ Այսօր Մորիսոնին նույնիսկ համարում են իսկական ռոք լեգենդի նախատիպը` սկանդալային, խորհրդավոր և գրավիչ[77]։ 2011 թվականին «Rolling Stone» ամսագրի անցկացրած քվեարկությունից հետո Մորիսոնը զբաղացրել է 5-րդ հորիզոնականը լավագույն երգիչների ցանկում[78]։ Հանրահայտ ամերիկյան պանկ-ռոք խումբ «Iggy and the Stooges»-ը ձևավորվել է այն բանից հետո երբ խմբի ապագա վոկալիստ Իգի Պոպը ներկա է եղել The Doors-ի համերգներից մեկին։ Իգի Պոպի ամենահայտնի երգերից մեկը «The Passenger»-ը իր վրա ունի Մորիսոնի բանաստեղծությունների ազդեցությունը։ Մորիսոնի մահվանից հետո Պոպը նաև համարվում էր նրան փոխարինող միակ վոկալիստը, նա խմբի հետ նաև մի քանի համերգների մասնակցեց, սակայն ի վերջո պարզ դարձավ, որ Ջիմը անփոխարինելի է։
Վալլաս Ֆոուլին որը Duke համալսարանի վաստակավոր պրոֆեսորն է և դասավանդում է Ֆրանսիական գրականություն գրել է մի գիրք վերնագրված «Rimbaud and Jim Morrison» (Ռեմբոն և Ջիմ Մորիսոնը) որը ենթավերնագրված է «The Rebel as Poet – A Memoir» (Ապստաբը Որպես Բանաստեղծ - Հուշ)։ Այս գրքում նա գրում է իր զարմանքի մասին երբ Ջիմից նամակ է ստացել 1968 թվականին, Մորիսոնը իր հերթին շնորհալակություն էր հայտնում նրան այն բանի համար որ նա թարգմանել է Ռեմբոյի բանաստեղծությունները անգլերեն իր նամակում նա մասնավորապես նշել է «Ես ֆրանսերեն հեշտությամբ չեմ կարդում» և հետո ավելացրել «...ձեր գիրքը միշտ ինձ հետ է»։ Ֆոուլին դասախոսություններ է տվել բազմաթիվ համալսարաներում և դպրոցներում համեմատելով Ջիմ Մորիսոնի և Արթյուր Ռեմբոյի կյանքը, փիլիսոփայությունը և պոեզիան։ The Doors գիրքը որը գրվել է խմբի մյուս անդամների կողմից ներառում է մի հատված որտեղ Մորիսոնի մոտ ընկեր Ֆրենկ Լիսանդրոն գրում է որ շատերը մտածում էին որ Մորիսոնը հետաքրքրված էր խռովությամբ, խանգարումներով և քաոսով։ «Որը նշանակում է որ նա անարխիստ է, հեղափոխական կամ որ ավելի վատ է նիհիլիստ։ Հազիվ թե որևէ մեկը նկատած լինի այն, որ Մորիսոնը փոխակերում էր Ռեմբոյին և մյուս սյուրռեալիստ բանաստեղծներին»[79]։
Լայնե Սթելին` Alice in Chains հայտնի խմբի վոկալիստը, ինչպես նաև Սքոթ Վեիլանդը Stone Temple Pilots և Velvet Revolver խմբերի վոկալիստը, Խուլիան Կասաբլանկասը The Strokes խմբից, Ջեյմս Լաբրին Dream Theater խմբից, Սքոթ Ստապը Creed խմբից և Վիլ Վալլոն H.I.M.[80] խմբից, բոլորը նշել են Մորիսոնին որպես իրենց վրա մեծագույն ազդեցություն թողած վոկալիստ և երաժիշտ։ Stone Temple Pilots և Velvet Revolver խմբերը երկուսն էլ ձայնագրել են Doors-ի առավել հայտնի երգերից «Roadhouse Blues» երգի քավրը։ Սքոթ Վեիլանդը նաև Doors-ի մյուս տղաների հետ կատարել է «Break On Through (To The Other Side)» երգը։ Իսկ Ստապը միացաել է խմբին փոխարինելով Ջիմին և կատարելով «Light My Fire», «Riders on the Storm» և «Roadhouse Blues» երգերը «VH1 Storytellers» ծրագրի ժամանակ։
Ջիմի արտասանությունը իր «Bird of Prey» բանաստեղծությունից զետեղվել է Fatboy Slim խմբի «Sunset» երգի մեջ։ «Wasting the Dawn» երգը, որը գրվել և կատարվել է The 69 Eyes խմբի կողմից տուրք է նվիրված Մորիսոնին։ Այդ երգի տեսահալովակի մեջ երևում է Ջիմ Մորիսոնի «ուրվականը», որին էկրանավորում է Վիլ Վալլոն[81]։
Հանրաճանաչ մշակույթ
Bon Jovi խումբը նույնիսկ իրենց «I'll Sleep When I'm Dead» երգի տեսահոլովակը նկարահանել է Մորիսոնի գերեզմանի մոտ։ Ռադիոհեդ խմբի «Anyone Can Play Guitar» երգում կան հետևյալ տողերը «I wanna be wanna be wanna be Jim Morrison» Ես ցանկանում եմ լինել Ջիմ Մորիսոն։ Երգչուհի Լանա Դել Ռեյը իր «Gods & Monsters» երգում որը «Born To Die: Paradise Edition» ալբոմից է, նշում է նաև Ջիմ Մորիսոնի անունը։ Ալիս Կուպերը նշում է, որ իր «Killer» ալբոմում զետեղված «Desperado» երգը Ջիմ Մորիսոնի մասին է։ Այն կաշվե տաբատը, որը կրել է Բոնոն U2-ի «Achtung Baby» ալբոմի «The Fly» երգի տեսահոլովակի ժամանակ ինչպես նաև ամբողջ «Zoo TV Tour» համերգների ժամանակ վերագրվում է Մորիսոնին։ Իրենց 2008 թվականի ալբոմում "The Hawk Is Howling" շոտլանդական Mogwa պոստ-ռոք խումբը զետեղել է մի երգ, որի վերնագրին է «I'm Jim Morrison, I'm Dead» (Ես Ջիմ Մորիսոնն եմ, Ես Մահացած եմ)[82]։ «The Irony of Dying on Your Birthday» երգը «Senses Fail» խմբի կողմից ունի հետևվյալ բառերը «I wanna die like Jim Morrison / A f*****g rock star / I wanna die like God on the cover of Time. / Just a blink and it's gone / So baby pour some fame in my glass» (Ես ցանկանում եմ մահանալ Ջիմ Մորիսոնի նման / Ինչպես ռոք աստղ / Ես ցանկանում եմ մահանալ ինչպես Աստվածը ժամանակի ծածկույթի վրա / Միայն մի փայլ և այն կգնա / Այսպիսով սիրելիս իմ ակնոցների վրա մի քիչ փառք լցրու)։
Ամերիկացի ռեփեր Ջոն Բելիոնը գրել է երգ, որն անվանվել է «Jim Morrison» ի պատիվ Ջիմի և ընդգրկվել է ռեփերի «The Separation» ալբոմի մեջ[83][84][85]։ Ամերիկացի պրոֆեսիոնալ ըմբշամարտիկ Ջոն Հենիգանը նշել է, որ իր կերպարը կրում է Ջիմ Մորիսոնի ահռելի ազդեցությունը, որի ապացույցն է նրա բեմական անունը` Ջոն Մորիսոն, և իր ավարտական շարժումի անունը վերցված է The Doors-ի «Moonlight Drive» երգից։
2013 թվականի հունիսին պեղումներից հետո հնէաբանները գտել են ամենամեծ մողեսի ոսկորները, որը երբևիցե ապրել է երկրի վրա և այն ի պատիվ Մորիսոնի անվանել են Բարբատուրեքս Մորիսիոնի[86]։
Սթիվեն Քինգի պոստ-ապոկալիպիտիկ ժանրի «The Stand» վեպի հերոսներից Սթյու Ռեդմանը պատմում է մի պատմություն 1982 թվականի մի գիշերվա մասին, երբ որ նա աշխատում էր գազալցակայանում, մի մարդ կանգնեց որպեսզի լրացնի իր պաշարները՝ նա վստահ է, որ այդ մարդը Ջիմ Մորիսոնն էր։ Գրքի հերոսը Մորիսոնի կերպարը նկարագրում է հետևյալ կերպով. «Նա լավ արտաքին ունեցող տղամարդ էր, բայց այնպիսի ձևով արտաքին, որը մի քիչ վախենալու էր՝ ես նկատի ունեմ նա այնպիսի մարդու տեսք ուներ, որ կաներ սարսափելի բաներ առանց նույնիսկ դրանց մասին մտածելու... նա այն մարդու աչքերը ուներ, որը շատ երկար ժամանակ նայել է մթության մեջ և միգուցե արդեն տեսնում էր թե այնտեղ ինչ կա"[87]:
«The Lost Boys» վամպիրների բնակավայր հանդիսացող քարանձավի պատերից մեկի վրա կա Ջիմ Մորիսոնի պաստառը։
«Մահը նրան սազում է» ֆիլմում Բրյուս Ուիլիսի հերոսը ներկայացնում է մի անանուն կերպար որը հագնվում է, խոսում է և նման է Ջիմ Մորիսոնին, նա անմահ մարդասպաններից մեկն է այդ ֆիլմում։
«Սիմփսոններ» անիմացիոն ստիկոմը բազմաթիվ անգամներ անդրադարձել է Ջիմ Մորիսոնին, ինչպիսիք են «Krusty the Klown»-ը երգելուց «Break On Through» երգը Ես սիրում եմ Լիզային, 4-րդ եթերաշրջանում՝ Օտտոն Հոմերին ասելուց «Ես այնքան էլ լավ հարաբերությունների մեջ չեմ ծովակալի հետ» նա ի նկատի ունի Մորիսոնին և իր հորը՝ ծովակալ Ջորջ Ստեպեն Մորիսոնին։ Ստիկոմի 21-րդ եթերաշրջանում նաև անդրադարձ է եղել Մորիսոնի գերեզմանին։ Մեկ այլ անդրադարձի օրինակ է Լիզա Սիմփսոնը, որը 4-րդ եթերաշրջանում ասում է հետևյալ խոսքերը «Ես մողես թագուհին եմ»։
«Ուեյնի աշխարհ 2» ֆիլմի մեջ, Ուեյնին երազ է տեսնում, որտեղ նա հանդիպում է Ջիմ Մորիսոնին և «տարօրինակ մերկ հնդկացու»։
«Բենգեր քույրերը» ֆիլմում Գոլդի Հոունի մողեսի դաջվածքը վերաբերում է Ջիմ Մորիսոնին որպես Մողես Արքա։
Ջիմ Մորիսոնը հայտնի էր իր վայրի և ազատ բնավորությամբ, որի պատճառով նա բանտարկվել է վեց անգամ[88]։
Առաջին անգամ Մորիսոնը բանտարկվել է 1963 թվականի սեպտեմբերի 23-ին Թալահասիում, FSU համալսարան հաճախելիս։ Նա խլել է ոստիկաններից մեկի սաղավարտը և անձրևանոցը, ստեղծել է խառնաշփոթ իրավիճակ, այդ ամենը կատարել է ալկոհոլի ազդեցության տակ գտնվելով։
Երկրորդ անգամ Մորիսոնը ձերբակալվել է 1966 թվականի հունվարի 23-ին։ Նա ձերբակալվել է հարձակումների և ծեծի համար։ Ինչպես ասվում է Ջիմը, Ֆելիքս Վենաբլը և Ֆիլ Օ'Լենոն գնում են անապատ պեյոտին ուտելու և տեղացի հնդկացիներ գտնելու։ Ճանապարհին Ջիմը դուրս է ցատկում ավտոմեքենայից համբուրում է անծանոթ աղջկա և միանգամից հետ է վերադառնում ավտոմեքենա։ Ինչ որ պատճառով Ֆիլը և Ջիմը վիճում են և Ֆիլը հեռանում է։ Երբ Ֆելիքսը և Ջիմը վերադառնում են, Ջիմը սկսում է պատմել որ նա սպանել է Ֆիլին և նրա դիակը գցել գետը։ Ֆիլի հայրը իմանում է այս պատմության մասին, որը իրավաբան էր, նա գտնում է այն աղջկան որին Ջիմը համբուրել էր, և Ջիմի դեմ մեղադրանք է ներկայացնում, որպեսզի իրոք պարզի թե ինչ է պատահել իր տղայի հետ։ Ջիմը ձերբակալվում է, սակայն Ֆիլի հայրը պարզում է ճշմարտությունը՝ նրա տղան Ջիմի հետ վիճելուց հետո պարզապես գնացել էր Արիզոնա։
1967 թվականի դեկտեմբերի 10-ին Մորիսոնը ձերբակալվել է հենց բեմի վրա Նյու Հևնում տողի ունեցող համերգի ժամանակ։ Ջիմը հանդերձարանում եղել է մի աղջկա հետ, և մի ոստիկան որը չգիտեր որ դա Ջիմ Մորիսոնն է ասել նրանց որպեսզի հեռանան, Ջիմը սրան պատասխանել է կեր դա, ոստիկանը տվել է վերջին հնարավորությունը որպեսզի հեռանան, իսկ Ջիմը պատասխանել է վերջին հնարավորությունը որպեսզի ուտես դա։ Ոստիկանը ծեծել է Մորիսոնին մահակով։ Համերգի ժամանակ Մորիսոնը սկսում է պատմել այդ պատմությունը, հետևյալ բառերով «փոքրիկ կապույտ մարդ, փոքրիկ կապույտ գլխարկով»։ Ոստիկանների համար սա պատճառ է հանդիսացել որպեսզի նրանք ձերբակալեն Ջիմին[89][90][91][92]։
1968 թվականի հունվարի 29-ին Ջիմ Մորիսոնը ձերբակալվել է «Pussycat a’ Go Go»-ում որը գտնվում է Լաս Վեգասում։ Պատճառները եղել են նրա ոչ ճիշտ վարվելակերպը, և ալկոհոլի չարաշահումը։ Մորիսոնը ծխում էր և նույն ժամանակ ծաղրում էր անվտանգության աշխատողին, որը սկսում է ծեծել Ջիմին և նրա ընկերոջը «Pussycat a’ Go Go»-ում։ Ջիմի դեմքը արյունոտվում է, կանչում են ոստիկաններին և նրանք ձերբակալում են Ջիմին ու Ռոբերտ Գովերին[93][94]։
1969 թվականի մարտի 1-ին, խումբը համերգ էր տալիս «Dinner Key Auditorium» ակումբում, որը գտնվում է Ֆլորիդայում։ Չորս օր անց մարտի 5-ին Դեյդ Կոունթին Մորիսոնին ձերբակալելու հրամանագիր է գրում։ Պատճառը Մորիսոնի անպարկեշտ և վավաշոտ վարքն է լինում։ 1970 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Մորիսոնի դեմ ուղղված բոլոր մեղադրանքները հաստատվում են ատենակալների կողմից[95][96]։
Վերջին անգամ Մորիսոնին ձերբակալում են 1969 թվականի նոյեմբերի 11-ին։ Նա և նրա ընկեր Թոմ Բեյքերը ձերբակալվում են ինքնաթիռում իրենց վատ պահվածքի համար։ Նրանք գնում էին Ռոլինգ Սթոունզի համերգը դիտելու։ Ակնհայտ էր մի բան կամ Ջիմը կամ Թոմը դիպչել են ուղեկցորդուհիներից մեկին, և գտնվում էին ալկոհոլի ազդեցության տակ, բացի այդ անտանելի էին։ Նրանք հրապարակավ ձերբակալվել են ինքնաթիռի խաղաղ թռիչքը խափանելու համար[97]։
Ջիմ Մորիսոնն առաջին էր իր տեսակի մեջ, նա դարձավ իսկական ռոք աստղի և լեգենդի նախատիպ։ Մորիսոնը հագնում էր կաշվե բաճկոններ և կաշվե տաբատներ, և հանդիսատեսի վրա թողնում էր իսկական արևմտյան՝ ամերիկյան մարդու տպավորություն։ Ռեյ Մանզարեկը մասնավորապես նշել է որ Մորիսոնը խմբի ելույթների առաջին շրջանում այնքան էլ ազատ չէր իսկ ավելի կոնկրետ շատ կաշկանդված էր, սակայն ժամանակի ընթացքում նա սկսեց չարաշահել ալկոհոլը որը և օգնեց նրան կերտել իր ազատ և վայրի կերպարը։ Մանզարեկը նաև ավելացրել է որ ալկոհոլը երբեմն օգնում էր Ջիմին իսկ երբեմն էլ խանգարում էր նրան։ Նրա բազմաթիվ սիրուհիները նշել են որ երբ նա լավ տրամադրության մեջ էր նա պարզապես հիանալի անձնավորություն էր սակայն երբ նա վատ տրամադրություն ուներ նա դառնում էր չափազանց կռվարար և դյուրազգաց։ Մի անգամ հարցազրույցներից մեկի ժամանակ, 1968 թվականին Տորոնտոյում, լինելով ալկոհոլի ազդեցության տակ նա ասել է.«Ինչի համար են այս մարդիկ։ Ես ատում եմ մարդկանց»[98]։
Մորիսոնը բեմի վրա ցանկանում էր կերտել խորհրդավոր, և պոետիկ կերպար, հենց այս կերպարի շնորհիվ էլ նա մեծ ազդեցություն է թողել իրեն հաջորդած գրեթե բոլոր ռոք երգիչների վրա։ Նա բեմի վրա դերասան էր և իր երաժշտությամբ փորձում էր ստեղծել մի թատերական ռոք խումբ, որը պետք է ետ բերեր և կյանքի կոչեր ողբերգությունը[99]։
Մորիսոնը հաճախ ասում էր ու այդպես էլ համարում որ իր բոլոր անհաջողությունների պատճառը այն էր որ խմբի երկրպագուները նրան ընդունում էին որպես, ռոք աստված, գրավիչ տղամարդ բայց ոչ երբեք որպես պոետ կամ փիլիսոփա, ինչպես ինքն էր ցանկանում որ իրեն ընդունեին։ 2013 թվականին առաջին անգամ հանրությանը ներկայացվեց Մորիսոնի նոթատետրը, որը իր մեջ պարունակում էր նրա վերջին պոեմները, և փիլիսոփայական խոհերը։ Մորիսոնի այս նոթատետրը որը գրվել է նրա կյանքի վերջին տարիներին որոշ չափով թույլ է տալիս հասկանալ մութ և խորհրդավոր հանճարի հակասական մտքերը։ Մասնավորապես նոթատետրի մեջ գրել է հետևյալ միտքը կինոթատրոնների մասին։
|
Կինոթատրոնները լավագույն են երբ նրանք ոչ նկարչություն են, ոչ քանդակագործություն, ոչ թատրոն, և ոչ էլ լեզու, այլ միայն էրոտիկ գիտություն[100]։ | |
Մորրիսոնն առաջին երգիչն էր, ով ձերբակալվել է բեմի վրա ամենաքիչը 2 անգամ։ Նրան ձերբակալել են ոստիկաններին սադրանքի ենթարկելու և նրանց հասցեին անպատիվ խոսքեր ասելու համար։ Նա մտնում է այսպես կոչված «27 ակումբի» մեջ, որի առաջին անդամները ինքը, Ջիմի Հենդրիքսն ու Ջոպլինն էին։ 1967 թվականին քիչ էր մնում որ նա նկարահանվի «Ես տղամարդ եմ» էրոտիկ ֆիլմում, սակայն The Doors-ի ղեկավարությունը նրան հետ պահեց[101]։ Նա այն առաջին 10 մարդկանցից է, ովքեր «Rolling Stone» ամսագրի կազմին են հայտնվել։ Նա 5-րդ համարի կազմին էր։ Նա նաև նույն ամսագրի շապիկին ամենաշատ անգամներ հայտված մարդկանց ցանկում է, նա ամսագրի շապիկին հայտնվել է 7 անգամ։ Մորիսոնը իր ուղին սկսելու սկզբում ամենևին չի հետաքրքրվել երաժշտությամբ։ Նա նախընտրել է կինոն։
Մորիսոնի ստեղծագործությունների հիմնական թեման մահն էր։ Ամեն ինչ սկսվել էր նրա մանկությունից։ Փոքր հասակում Մորիսոնը, ականատես է եղել նրան, որ հնդկացիների մեքենան շրջվել է և նրանք մահացել են (արդեն նշվել է այդ մասին)։ Նա հետո ասել է. «Ես առաջին անգամ իմացա մահը...Ես մտածում եմ, որ այդ պահին այդ մահացած հնդկացիների հոգիները թափառում էին և նրանցից մեկը կամ երկուսը մտել էին իմ մեջ...Ես նման էի սպունգի, անընդհատ պատրաստակամ ներծծել նրանց...»: Նրա I.Q.-ի ցուցանիշը եղել է 149։
Մորրիսոնն իր խմբի անունը դրեց ոգեշնչված հետևյալ տողերից. «Եթե դռների ընկալումը լիներ մաքուր, ամեն ինչ կներկայանար այնպես, ինչպես կա - անսահման...» Նա կարծես ցանկանում էր դառնալ այդ Դուռը աշխարհների միջև, և ինչ-որ իմաստով դարձավ։ Նրա մահվան մասին մինչ օրս կոնկրետ վարկած չկա։ Շատերն ասում են, որ նա գնաց դեպի այն Դուռը, որն այդպես ուզում էր դառնալ[102]։
2010 թվականին Ֆլորիդայի նահանգապետ Չարլի Քրիստը խոստացել էր The Doors խմբի երկրպագուներին՝հետմահու ներում շնորհել Ջիմ Մորիսոնին, նա դատապարտվել էր կես տարվա ազատազրկման և 500 դոլար տուգանքի՝ Մայամիում համերգի ժամանակ ալկոհոլի ազդեցության տակ մերկանալու համար[103]։
Հայտնի կիթառահար Գրեմ Նեշը, ում մոտ էր հայտնվել Ջիմ Մորիսոնի օրագիրը, 2013 թ. դեկտեմբերի 18-ին աճուրդով վաճառքի է հանել օրագիրը, և աճուրդի կազմակերպիչները մտադիր են եղել ստանալ օրագրի դիմաց մինչև 300, 000 ԱՄՆ դոլար[104]։
![Thumb](#/media/Պատկեր:John_Lennon's_self-portrait_titled_"Plate_Love",_Jim_Morrison's_handwritten_lyrics_for_"Celebration_of_the_Lizard",_HRC_Toronto.jpg)
Ջիմ Մորիսոնի բանաստեղծությունները գրվել են մի ժամանակաշրջանում, երբ ոչ միայն ԱՄՆ-ն, այլ նաև ամբողջ աշխարհը գտնվում էր հուզված և վրդովված իրավիճակում։ Ջիմը իր բանաստեղծություններում շատ է շոշափել քաղաքական թեմաներ, սակայն բացի քաղաքական թեմաներից նա նաև գրել է մարդկային հասկացողության մասին, նա ինքը շատ էր ցանկանում որպեսզի մարդիկ հասկանան գրականության աշխարհը։ Մասնավորապես նա ցանկանում էր որ մարդիկ հասկանան և գնահատեն իրենց ժամանակաշրջանի բանաստեղծությունները։ Նրա գրած բանաստեղծությունները ցույց են տալիս նրա մտքերը, զարգացումը և հասունացումը որպես բանաստեղծ՝ նրա առաջին «The Lords and The New Creatures» շարքից մինչև նրա գրած վերջին բանաստեղծությունները «Wilderness» և «The American Night» ժողովածուները[105]։
Մորիսոնի բանաստեղծությունները շատ սյուրռեալիստական են, և իհարկե շատ սիմվոլիկ։ Նրա բանաստեղծությունները շոշափում են շատ խոր թեմաներ, և բացի այդ կարողանում են ճիշտ ազդեցություն գործել այն կարդացող մարդու վրա, Մորիսոնը շատ է օգտագործել վառ ու հզոր բառեր և պատկերներ։ Երևում է, որ Մորիսոնը շատ մեծ բանաստեղծների ազդեցությունների տակ է եղել այդ ժամանակ, սակայն մյուս կողմից ակնհայտ է նաև այն, որ նա ստեղծել է իր ուրույն ոճը։ Այս ամենն էլ պատճառ են հանդիսացել որպեսզի նա համարվի 20-րդ դարի լավագույն ամերիկացի պոետներից մեկը[106]։
Ստուդիական
- The Doors (1967)
- Strange Days (1967)
- Waiting for the Sun (1968)
- The Soft Parade (1969)
- Morrison Hotel (1970)
- L.A. Woman (1971)
- An American Prayer (1978)
Վիդեոգրաֆիա
- The Doors' A Tribute to Jim Morrison (1981)
- Dance on Fire (1985)
- Live at the Hollywood Bowl (1987)
- Live in Europe 1968 (1989)
- The Doors (1991)
- The Soft Parade a Retrospective (1991)
- The Best of The Doors (1997)
- The Doors Are Open (1998)
- The Doors Collection - Collector's Edition (1999)
- VH1 Storytellers - The Doors: A Celebration (2001)
- The Doors – 30 Years Commemorative Edition (2001)
- No One Here Gets Out Alive (2001)
- Soundstage Performances (2002)
- The Doors of the 21st Century: L.A. Woman Live (2003)
- The Doors Collector's Edition – (3 DVD) (2005)
- Classic Albums: The Doors (2008)
- When You're Strange (2010)
- Mr. Mojo Risin': The Story of L.A. Woman (2011)
- The Doors Live at the Bowl ‘68 (2012)
- The Doors: R-Evolution (2013)
- The Doors Special Edition - (3 DVD) (2013)
Մորիսոնի գրքերը
- The Lords and the New Creatures (1969). 1985 edition: ISBN 0-7119-0552-5
- An American Prayer (1970) privately printed by Western Lithographers. (Unauthorized edition also published in 1983, * Zeppelin Publishing Company, ISBN 0-915628-46-5. The authenticity of the unauthorized edition has been disputed.)
- Arden lointain, edition bilingue (1988), trad. de l'américain et présenté par Sabine Prudent et Werner Reimann. [Paris]: C. Bourgois. 157 p. N.B.: Original texts in English, with French translations, on facing pages. ISBN 2-267-00560-3
- Wilderness: The Lost Writings Of Jim Morrison (1988). 1990 edition: ISBN 0-14-011910-8
- The American Night: The Writings of Jim Morrison (1990). 1991 edition: ISBN 0-670-83772-5
- Архивы The Doors, том 1: Джим Моррисон & The Doors. Когда музыка смолкнет… / Сост., коммент. А. Галин ; Пер. с англ. Дмитрия Эпштейна, Маргариты Пушкиной. - М.: Сокол, 1998. - 319 с.: ил. - ISBN 5-85957-171-4.
- Архивы The Doors, том 2: Джим Моррисон. Американская ночь = The Writings of Jim Morrison. The American Night / Пер. с англ. Дмитрия Эпштейна ; Под ред. Ильи Завалишина и Александра Галина ; Коммент. Александра Галина. - М.: Летний сад, 2001. - 223 с.: ил. - ISBN 5-85302-282-2.
- Архивы The Doors, том 3: Джим Моррисон. Пустыня / Пер. с англ. Ксении Быстровой, Александры Скорых ; Под ред. Ильи Завалишина и Александра Галина; коммент. Александра Галина. - М.: Мерлон, 2004. - 256 с - Наблюдения Джеймса Дугласа Моррисона ; Дискография.
- Моррисон Дж. Д. Стихотворения: сборник / Пер. с англ. А. Кудрявицкого и М. Миронова, составл. А. Кудрявицкого. - Москва - Париж - Нью-Йорк: Третья волна, 1999. - 96 с. - ISBN 5-239-01852-1.
- Последний проклятый поэт: Джим Дуглас Моррисон / Пер. с англ. Д.Борисова, Ю.Санаевой. - Ультра Культура, 2005 г. - 287 c. - ISBN 978-5-98042-057-4.
- Послушай, парень, объяви нас как нужно. Мы - «Дорз»! Джеймс Дуглас Моррисон. - 2-е изд., перераб / Ред. колл. Ю. М. Каблучко, О. В. Черниенко, В. В. Авилов. - М.: Янус, 1996. - 158 с.: ил. - Непостижимая тайна Джима Моррисона; «Боги».
- Джим Моррисон. Стихи. Песни. Заметки. - 1-ое изд., / Джим Моррисон; автор.сборник [Перевод], изд. Суперсистема, 1992. - 211 с.; тираж 6500 экз., твердый переплет, Предисл. С. Климовицкого.
- Моррисон Дж. Д. Избранные стихотворения: сборник / Составл., предисл. и пер. с англ. А. Кудрявицкого. - Дублин, изд-во Lynx, 2012. - 152 с. - ISBN 978-1-4717-0920-3.
Գրականություն Մորիսոնի մասին
- Linda Ashcroft, Wild Child: Life with Jim Morrison, (1997) ISBN 1-56025-249-9
- Lester Bangs, "Jim Morrison: Bozo Dionysus a Decade Later" in Main Lines, Blood Feasts, and Bad Taste: A Lester Bangs Reader, John Morthland, ed. Anchor Press (2003) ISBN 0-375-71367-0
- Stephen Davis, Jim Morrison: Life, Death, Legend, (2004) ISBN 1-59240-064-7
- John Densmore, Riders on the Storm: My Life With Jim Morrison and the Doors (1991) ISBN 0-385-30447-1
- Dave DiMartino, Moonlight Drive (1995) ISBN 1-886894-21-3
- Wallace Fowlie, Rimbaud and Jim Morrison (1994) ISBN 0-8223-1442-8
- Jerry Hopkins, The Lizard King: The Essential Jim Morrison (1995) ISBN 0-684-81866-3
- Jerry Hopkins and Danny Sugerman, No One Here Gets Out Alive (1980) ISBN 0-85965-138-X
- Mike Jahn, "Jim Morrison and the Doors" (1969)Library of Congress Catalog Card Number 71-84745
- Dylan Jones, Jim Morrison: Dark Star, (1990) ISBN 0-7475-0951-4
- Patricia Kennealy-Morrison|, Strange Days: My Life With and Without Jim Morrison (1992) ISBN 0-525-93419-7
- Gerry Kirstein, "Some Are Born to Endless Night: Jim Morrison, Visions of Apocalypse and Transcendence" (2012) ISBN 1451558066
- Frank Lisciandro, Morrison: A Feast of Friends (1991) ISBN 0-446-39276-6, Morrison - Un festin entre amis (1996) (French)
- Frank Lisciandro, Jim Morrison: An Hour For Magic (A Photojournal) (1982) ISBN 0-85965-246-7, James Douglas Morrison (2005) (French)
- Ray Manzarek, Light My Fire (1998) ISBN 0-446-60228-0L. First by Jerry Hopkins and Danny Sugerman (1981)
- Peter Jan Margry, The Pilgrimage to Jim Morrison's Grave at Père Lachaise Cemetery: The Social Construction of Sacred Space. In idem (ed.), Shrines and Pilgrimage in the Modern World. New Itineraries into the Sacred. Amsterdam University Press, 2008, p. 145–173.
- Thanasis Michos, The Poetry of James Douglas Morrison (2001) ISBN 960-7748-23-9 (Greek)
- Daveth Milton, We Want The World: Jim Morrison, The Living Theatre, and the FBI, (2012) ISBN 978-0957051188
- Mark Opsasnick, The Lizard King Was Here: The Life and Times of Jim Morrison in Alexandria, Virginia (2006) ISBN 1-4257-1330-0
- James Riordan & Jerry Prochnicky, Break on through: The Life and Death of Jim Morrison (1991) ISBN 0-688-11915-8
- Adriana Rubio, Jim Morrison: Ceremony...Exploring the Shaman Possession (2005) ISBN
- Howard Sounes. 27: A History of the 27 Club Through the Lives of Brian Jones, Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrison, Kurt Cobain, and Amy Winehouse, Boston: Da Capo Press, 2013. ISBN 0-306-82168-0.
- The Doors (remaining members Ray Manzarek, Robby Krieger, John Densmore with Ben Fong-Torres, The Doors (2006) ISBN 1-4013-0303-X
Մորիսոնի կողմից նկարված ֆիլմեր
- HWY, Ամերիկյան հովվերգություն
Վավերագրական ֆիլմեր Մորիսոնի և Դորզի մասին
- The Doors Are Open (1968)
- Live in Europe (1968)
- Live at the Hollywood Bowl (1968)
- Feast of Friends (1970)
- The Doors: A Tribute to Jim Morrison (1981)
- The Doors: Dance on Fire (1985)
- The Soft Parade, a Retrospective (1991)
- Final 24: Jim Morrison (2007), The Biography Channel
- The Doors: No One Here Gets Out Alive (2009)
- When You're Strange (2009)
- Rock Poet: Jim Morrison (2010)
- Morrison's Mustang – A Vision Quest to Find The Blue Lady (2011, in production)
- Mr. Mojo Risin': The Story of L.A. Woman (2012)
Ֆիլմեր Մորիսոնի մասին
The Doors (1991)[107] Ֆիլմը նկարահանել է ռեժիսոր Օլիվեր Սթոունը, իսկ Մորիսոնի դերը կատարոմ է Վել Քիլմերը[108]։
2010 թվականին ռեժիսոր Թոմ Դիչիլլոն նկարահանել է «When You're Strange» (թարգման. Երբ Դու օտար ես) ֆիլմը, ինչը Դորզ խմբի անդամ Ռեյ Մանզարեկի խոսքերով կարելի է համարել «The Doors խմբի իսկական պատմություն» և Օլիվեր Սթոունի ֆիլմի անտիֆիլմ[109]։
Մորիսոնի թաղված է Փարիզի Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը։ Սկզբում մարմարյա կիսանդրի էր դրված, որը ինչ-որ տեղ անհետացավ։ Նրա գերեզմանը ամենաաղմկոտն է։ Այստեղ հավաքվում են Մորիսոնի բազում երկրպագուներ, բարձր խոսում են, երգում The Doors-ի երգերը, աղտոտում շրջապատը։ 2001 թվականին գերեզմանատան տնօրինությունը առաջարկեց տեղափոխել Մորիսոնի աճյունասափորը, քանի որ տեղի պայմանագիրը արդեն լրացել էր, բայց երկրպագուների պահանջով պայմանագիրը երկարացվեց։ Մորիսոնի շիրիմը հաճախելիությամբ Պեր Լաշեզի 5-րդ գերեզմանն է[110]։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads