Վոկալ

Վոկալ երաժշտություն, երաժշտության ժանր, որը կատարում է մեկ կամ մի քանի երգիչ, երաժշտական գործիքների նվագակցությամբ կամ առանց դրա, որտեղ հիմնական շեշտը դրված է երգեցողության վրա^[1]։ Երաժշտությունը, որը ներգրավվում է երգեցողությունը, բայց նշանակալից կերպով այն չի ներկայացնում, հիմնականում ընդունված է անվանել գործիքային (ինստրումենտալ) երաժշտություն (օրինակ՝ կանանց երգչախումբ, որոնք երգում են առանց բառերի)։ Երաժշտությունը, որում բացի վոկալային գործիքից (մարդու ձայնալարեր) չեն օգտագործվում այլ երաժշտական գործիքներ, անվանվում է կապելլա^[2]։

Վոկալ երաժշտությունը երգվող բառերի ամբողջություն է, չնայած կան մի շարք օրինակներ, երբ վոկալ երաժշտության մեջ կատարողը երգում է ոչ լեզվական վանկեր, ձայներ, աղմուկ, կամ որոշ դեպքերում՝ երաժշտական onomatopoeia։ Վոկալ երաժշտությունը հարավում է երաժշտության ամենահին ձևը, քանի որ այն, բացի մարդկային ձայնից, այլ գործիքներ չի պահանջում։ Երաժշտական բոլոր մշակույթները ունեն վոկալ երաժշտության որևէ տեսակ։

Վոկալ երաժշտությունը բաժանվում է մի շարք ժանրերի, որոնցից ամենահիմնականներն են՝ դասական, էստրադային և ժողովրդական ժանրերը։ Դասական երգեցողությունն այս երեքից ամենահինն է և դրանից են սկիզբ առել և այնուհետև առանձնացել մյուս երկու ժանրերը։

Վոկալ երաժշտություն առանց բառերի

Աշխարհի սովորույթներ

• Հնդկական դասական երաժշտությունը հիմնված է վոկալային հարուստ ավանդույթների վրա, որտեղ անգամ երաժշտական գործիքներն են գնահատվում մարդկային ձայնին հետևելը, դրան նմանակելու, նույն արտահայտությունը ստեղծելու ունակությամբ։
• Վոկալ իմպրովիզացիաների միջոցով չմշակված տեքստ երգելը թուրքական և միջին Արևելքի երաժշտական մշակույթներում դեռևս համարվում է ամենակարևոր տարրերից։ Այսպիսի երաժշտություն արդեն իսկ գոյություն է ունեցել 13-րդ դարում, ինչպես նաև դեպի Պաղեստին և Երուսաղեմ առաջին խաչակրաց արշավանքների ժամանակներից, հավանաբար 900-ական թվականներից էլ ավելի շուտ։
• Հնագույն Կունգ ցեղի և հարավային Աֆրիկայի կլանների ժամանակակից հետնորդները ևս օգտագործում են երաժշտական նմանատիպ հմտություններ։
• Իմպրովիզացիաների մեկ այլ տեսակ՝ հայտնի thillana անվամբ, հարավային Հնդկաստանի Carnatic երաժշտությանկարևոր մասն է։
• Հասիդական հրեաները օգտագործում են ձայնի իմպրովիզացիայի տեսակ, որը կոչվում է նիգունիմ (nigunim)։ Սա իրենից ներկայացնում է առանց բառերի մեղեդիներ, որոնք հնչում են որպես «բիմ-բիմ-բամ» կամ «այ-յայ-յայ» և հաճախ ուղեկցվում են ռիթմիկ ծափերով և սեղանի վրա թմբկահարելով։

Հիմնական վոկալ միջակայքերը ՝ ներկայացված ստեղնաշարի վրա

Սոպրանո

Կոնտր տենոր կամ Մեցցո-սոպրանո

Կոնտր ալտ

Տենոր

Բարիտոն

Բաս

Եվրոպական դասական վոկալ երաժշտություն

Սոլֆեջիոն յուրաքանչյուր նոտային տալիս է տարբեր վանկեր, ինչպես օրինակ «դո-ռե-մի»։ Նմանատիպ «գործիքների» մեծ պաշար կարելի է գտնել ավանդական հնդկական երաժշտության մեջ։

Ջազ և պոպուլյար (փոփ) երաժշտություն

Հիփ հոփ երաժշտությունը ունի իրեն հատուկ կատարման ձև, որը հայտնի է որպես բիթբոքսինգ։ Սա իր մեջ ընդգրկում է ռիթմի և հարվածների ստեղծում։

Վոկալ երաժշտություն բառերով

Երգեր

Երգը երաժշտական կատարման տեսակ է, որ հիմնված է երգչական ձայնին տիրապետելու վարպետության վրա։ Տարբեր ժողովուրդների երգարվեստի բնույթում անդրադառնում են ժողովրդական երաժշտության լադա-ելևէջային ու ռիթմական հատկանիշները։ Ազգային երգեցողության ինքնատիպության գոյացման մեջ կարևոր դեր է կատարում նաև լեզվի հնչյունային կազմը, որ ներգործում է ձայնարտադրության վրա։

Ընդլայնված տեխնիկա, որը իրենում ընդգրկում է բառեր

Վիեննայի երկրորդ դպրոցը, հատկապես Ալաբն Բերգը և Արնոլդ Շոենբերգը, ստեղծել են տեխնիկա, որը անվանվում է Sprechstimme, որտեղ երգիչը կիսով չափ խոսում է, կիսով չափ՝ երգում, հիմնականում մոտ աստիճաններ։

Ձայնային մեծ դիապազոն ունեցող կատարողներ

Լուկրեցիա Ագուիարի։ C4 - C7.[3] Էլիզաբեթ Բիլլինգթոն։ A3 - A6.[4] Մարիա Կալլաս։ F♯3 - F6.[5][6][7][7][8] Իզաբելլա Կոլբրան։ G3 - E6.[4] Էվա Փոդլես։ A2 - E♭6. Մայքլ Ջեքսոն։ F2 - E♭6 Կլարա Բաթ։ A2 - B♭5 Ֆարինելլի։ C3 - C6.[9]

Ֆրեդի Մերկուրի։ F2 - F6.[10] Մանուել Գարսիա։ G or A2 - D5.[11] Մարիա Մալիբրան։ G3 - E6.[12] Մադո Ռոբին։ E4 - D7.[13] Yma Sumac[14] From B2 to C♯7[15][16] Շեր։ A2 - F6 Մրայա Քերի։ A♭2 - A♭7. Աքսլ Ռոուզ։ C♯1 - B♭7 (F♯1 - A5)[17][18] Գորջինո Բրաուն - G2 to G10 Ադամ Լոպեզ - Eb2 to E♭8

Ծանոթագրություն

1. Allmusic. Vocal music. Retrieved October 23, 2008.
2. Titze, I. R. (2008). The human instrument. Sci.Am. 298 (1):94-101. PM 18225701
3. "Lucrezia Aguiari, dite La Bastardella ou La Bastardina ou Lucrezia Agujari, dite La Bastardella ou La Bastardina. Encyclopédie Larousse"
4. "Encyclopédie Larousse. Chant"
5. Ira Siff, « I vespri siciliani » in Opera News, March 2008.
6. Ardoin, John (1991). The Callas Legacy. Old Tappen, New Jersey: Scribner and Sons. ISBN 0-684-19306-X.
7. L'Invité Du Dimanche, The Callas Conversations, Vol. 2 [DVD] 2007, EMI Classics.
8. David A. Lowe, ed (1986). Callas: As They Saw Her. New York: Ungar Publishing Company. ISBN 0-8044-5636-4.
9. F Haböck, Die Gesangkunst der Kastraten, (Vienna, 1923), p. 209
10. Soto-Morettini, D. (2006), Popular Singing: A Practical Guide To: Pop, Jazz, Blues, Rock, Country and Gospel, A & C Black, ISBN 978-0713672664
11. Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջ 25. ISBN 978-2-7144-4542-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
12. Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջեր 37 and 104. ISBN 978-2-7144-4542-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
13. Nicholas E. Limansky (Translated from English by Jean-Jacques Groleau): Mado Robin, soprano (1918 - 1960) Արխիվացված 2011-07-19 Wayback Machine
14. Ellen Highstein: 'Yma Sumac (Chavarri, Emperatriz)' Grove Music Online, ed. L. Macy. (Accessed 8 August 2006) Արխիվացված 16 Մայիս 2008 Wayback Machine
15. Clarke Fountain, "Yma Sumac: Hollywood's Inca Princess (review). Allmovie, reproduced in the New York Times. 1992.
16. David Richards, "The Trill of a Lifetime; Exotic Singer Yma Sumac Meets a New Wave of Fans." The Washington Post, March 2, 1987, STYLE; PAGE B1. Accessed August 6, 2006, via Lexis Nexis, Արխիվացված 2009-01-09 Wayback Machine
17. https://www.youtube.com/watch?v=Y3zUkRb9CSU
18. http://therangeplace.forummotions.com/t39-axl-rose

Տես նաև

• Երգչախումբ
• Ձայն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 543)։