Վոկալ

Վոկալ երաժշտություն, երաժշտության ժանր, որը կատարում է մեկ կամ մի քանի երգիչ, երաժշտական գործիքների նվագակցությամբ կամ առանց դրա, որտեղ հիմնական շեշտը դրված է երգեցողության վրա^[1]։ Երաժշտությունը, որը ներգրավվում է երգեցողությունը, բայց նշանակալից կերպով այն չի ներկայացնում, հիմնականում ընդունված է անվանել գործիքային (ինստրումենտալ) երաժշտություն (օրինակ՝ կանանց երգչախումբ, որոնք երգում են առանց բառերի)։ Երաժշտությունը, որում բացի վոկալային գործիքից (մարդու ձայնալարեր) չեն օգտագործվում այլ երաժշտական գործիքներ, անվանվում է կապելլա^[2]։

Վոկալ երաժշտությունը երգվող բառերի ամբողջություն է, չնայած կան մի շարք օրինակներ, երբ վոկալ երաժշտության մեջ կատարողը երգում է ոչ լեզվական վանկեր, ձայներ, աղմուկ, կամ որոշ դեպքերում՝ երաժշտական onomatopoeia։ Վոկալ երաժշտությունը հարավում է երաժշտության ամենահին ձևը, քանի որ այն, բացի մարդկային ձայնից, այլ գործիքներ չի պահանջում։ Երաժշտական բոլոր մշակույթները ունեն վոկալ երաժշտության որևէ տեսակ։

Վոկալ երաժշտությունը բաժանվում է մի շարք ժանրերի, որոնցից ամենահիմնականներն են՝ դասական, էստրադային և ժողովրդական ժանրերը։ Դասական երգեցողությունն այս երեքից ամենահինն է և դրանից են սկիզբ առել և այնուհետև առանձնացել մյուս երկու ժանրերը։

Remove ads

Աշխարհի սովորույթներ

Հնդկական դասական երաժշտությունը հիմնված է վոկալային հարուստ ավանդույթների վրա, որտեղ անգամ երաժշտական գործիքներն են գնահատվում մարդկային ձայնին հետևելը, դրան նմանակելու, նույն արտահայտությունը ստեղծելու ունակությամբ։
Վոկալ իմպրովիզացիաների միջոցով չմշակված տեքստ երգելը թուրքական և միջին Արևելքի երաժշտական մշակույթներում դեռևս համարվում է ամենակարևոր տարրերից։ Այսպիսի երաժշտություն արդեն իսկ գոյություն է ունեցել 13-րդ դարում, ինչպես նաև դեպի Պաղեստին և Երուսաղեմ առաջին խաչակրաց արշավանքների ժամանակներից, հավանաբար 900-ական թվականներից էլ ավելի շուտ։
Հնագույն Կունգ ցեղի և հարավային Աֆրիկայի կլանների ժամանակակից հետնորդները ևս օգտագործում են երաժշտական նմանատիպ հմտություններ։
Իմպրովիզացիաների մեկ այլ տեսակ՝ հայտնի thillana անվամբ, հարավային Հնդկաստանի Carnatic երաժշտությանկարևոր մասն է։
Հասիդական հրեաները օգտագործում են ձայնի իմպրովիզացիայի տեսակ, որը կոչվում է նիգունիմ (nigunim)։ Սա իրենից ներկայացնում է առանց բառերի մեղեդիներ, որոնք հնչում են որպես «բիմ-բիմ-բամ» կամ «այ-յայ-յայ» և հաճախ ուղեկցվում են ռիթմիկ ծափերով և սեղանի վրա թմբկահարելով։

Հիմնական վոկալ միջակայքերը
՝ ներկայացված ստեղնաշարի վրա

Սոպրանո

Կոնտր տենոր կամ Մեցցո-սոպրանո

Եվրոպական դասական վոկալ երաժշտություն

Սոլֆեջիոն յուրաքանչյուր նոտային տալիս է տարբեր վանկեր, ինչպես օրինակ «դո-ռե-մի»։ Նմանատիպ «գործիքների» մեծ պաշար կարելի է գտնել ավանդական հնդկական երաժշտության մեջ։

Ջազ և պոպուլյար (փոփ) երաժշտություն

Հիփ հոփ երաժշտությունը ունի իրեն հատուկ կատարման ձև, որը հայտնի է որպես բիթբոքսինգ։ Սա իր մեջ ընդգրկում է ռիթմի և հարվածների ստեղծում։

Remove ads

Երգեր

Երգը երաժշտական կատարման տեսակ է, որ հիմնված է երգչական ձայնին տիրապետելու վարպետության վրա։ Տարբեր ժողովուրդների երգարվեստի բնույթում անդրադառնում են ժողովրդական երաժշտության լադա-ելևէջային ու ռիթմական հատկանիշները։ Ազգային երգեցողության ինքնատիպության գոյացման մեջ կարևոր դեր է կատարում նաև լեզվի հնչյունային կազմը, որ ներգործում է ձայնարտադրության վրա։

Ընդլայնված տեխնիկա, որը իրենում ընդգրկում է բառեր

Վիեննայի երկրորդ դպրոցը, հատկապես Ալաբն Բերգը և Արնոլդ Շոենբերգը, ստեղծել են տեխնիկա, որը անվանվում է Sprechstimme, որտեղ երգիչը կիսով չափ խոսում է, կիսով չափ՝ երգում, հիմնականում մոտ աստիճաններ։

Remove ads

Լուկրեցիա Ագուիարի։ C4 - C7.^[3]
Էլիզաբեթ Բիլլինգթոն։ A3 - A6.^[4]
Մարիա Կալլաս։ F♯3 - F6.^[5]^[6]^[7]^[7]^[8]
Իզաբելլա Կոլբրան։ G3 - E6.^[4]
Էվա Փոդլես։ A2 - E♭6.
Մայքլ Ջեքսոն։ F2 - E♭6
Կլարա Բաթ։ A2 - B♭5
Ֆարինելլի։ C3 - C6.^[9]

Ֆրեդի Մերկուրի։ F2 - F6.^[10]
Մանուել Գարսիա։ G or A2 - D5.^[11]
Մարիա Մալիբրան։ G3 - E6.^[12]
Մադո Ռոբին։ E4 - D7.^[13]

Yma Sumac^[14] From B2 to C♯7^[15]^[16]
Շեր։ A2 - F6
Մրայա Քերի։ A♭2 - A♭7.
Աքսլ Ռոուզ։ C♯1 - B♭7 (F♯1 - A5)^[17]^[18]
Գորջինո Բրաուն - G2 to G10
Ադամ Լոպեզ - Eb2 to E♭8

[1]
Allmusic. Vocal music. Retrieved October 23, 2008.
[2]
Titze, I. R. (2008). The human instrument. Sci.Am. 298 (1):94-101. PM 18225701
[3]
"Lucrezia Aguiari, dite La Bastardella ou La Bastardina ou Lucrezia Agujari, dite La Bastardella ou La Bastardina. Encyclopédie Larousse"
[4]
"Encyclopédie Larousse. Chant"
[5]
Ira Siff, « I vespri siciliani » in Opera News, March 2008.
[6]
Ardoin, John (1991). The Callas Legacy. Old Tappen, New Jersey: Scribner and Sons. ISBN 0-684-19306-X.
[7]
L'Invité Du Dimanche, The Callas Conversations, Vol. 2 [DVD] 2007, EMI Classics.
[8]
David A. Lowe, ed (1986). Callas: As They Saw Her. New York: Ungar Publishing Company. ISBN 0-8044-5636-4.
[9]
F Haböck, Die Gesangkunst der Kastraten, (Vienna, 1923), p. 209
[10]
Soto-Morettini, D. (2006), Popular Singing: A Practical Guide To: Pop, Jazz, Blues, Rock, Country and Gospel, A & C Black, ISBN 978-0713672664
[11]
Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջ 25. ISBN 978-2-7144-4542-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
[12]
Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջեր 37 and 104. ISBN 978-2-7144-4542-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
[13]
Nicholas E. Limansky (Translated from English by Jean-Jacques Groleau): Mado Robin, soprano (1918 - 1960) Արխիվացված 2011-07-19 Wayback Machine
[14]
Ellen Highstein: 'Yma Sumac (Chavarri, Emperatriz)' Grove Music Online, ed. L. Macy. (Accessed 8 August 2006) Արխիվացված 16 Մայիս 2008 Wayback Machine
[15]
Clarke Fountain, "Yma Sumac: Hollywood's Inca Princess (review). Allmovie, reproduced in the New York Times. 1992.
[16]
David Richards, "The Trill of a Lifetime; Exotic Singer Yma Sumac Meets a New Wave of Fans." The Washington Post, March 2, 1987, STYLE; PAGE B1. Accessed August 6, 2006, via Lexis Nexis, Արխիվացված 2009-01-09 Wayback Machine
[17]
https://www.youtube.com/watch?v=Y3zUkRb9CSU
[18]
http://therangeplace.forummotions.com/t39-axl-rose

Remove ads

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 543)։

[1] [1]
Allmusic. Vocal music. Retrieved October 23, 2008.

[2] [2]
Titze, I. R. (2008). The human instrument. Sci.Am. 298 (1):94-101. PM 18225701

[3] [3]
"Lucrezia Aguiari, dite La Bastardella ou La Bastardina ou Lucrezia Agujari, dite La Bastardella ou La Bastardina. Encyclopédie Larousse"

[Encyclopédie_Larousse._Chant-4] [4]
"Encyclopédie Larousse. Chant"

[Siff-5] [5]
Ira Siff, « I vespri siciliani » in Opera News, March 2008.

[Ardoin_1991-6] [6]
Ardoin, John (1991). The Callas Legacy. Old Tappen, New Jersey: Scribner and Sons. ISBN 0-684-19306-X.

[Dimanche,_2007-7] [7]
L'Invité Du Dimanche, The Callas Conversations, Vol. 2 [DVD] 2007, EMI Classics.

[lowe-8] [8]
David A. Lowe, ed (1986). Callas: As They Saw Her. New York: Ungar Publishing Company. ISBN 0-8044-5636-4.

[9] [9]
F Haböck, Die Gesangkunst der Kastraten, (Vienna, 1923), p. 209

[soto-10] [10]
Soto-Morettini, D. (2006), Popular Singing: A Practical Guide To: Pop, Jazz, Blues, Rock, Country and Gospel, A & C Black, ISBN 978-0713672664

[11] [11]
Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջ 25. ISBN 978-2-7144-4542-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[12] [12]
Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջեր 37 and 104. ISBN 978-2-7144-4542-1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[13] [13]
Nicholas E. Limansky (Translated from English by Jean-Jacques Groleau): Mado Robin, soprano (1918 - 1960) Արխիվացված 2011-07-19 Wayback Machine

[14] [14]
Ellen Highstein: 'Yma Sumac (Chavarri, Emperatriz)' Grove Music Online, ed. L. Macy. (Accessed 8 August 2006) Արխիվացված 16 Մայիս 2008 Wayback Machine

[15] [15]
Clarke Fountain, "Yma Sumac: Hollywood's Inca Princess (review). Allmovie, reproduced in the New York Times. 1992.

[16] [16]
David Richards, "The Trill of a Lifetime; Exotic Singer Yma Sumac Meets a New Wave of Fans." The Washington Post, March 2, 1987, STYLE; PAGE B1. Accessed August 6, 2006, via Lexis Nexis, Արխիվացված 2009-01-09 Wayback Machine

[17] [17]
https://www.youtube.com/watch?v=Y3zUkRb9CSU

[18] [18]
http://therangeplace.forummotions.com/t39-axl-rose

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Վոկալ

Աշխարհի սովորույթներ

Եվրոպական դասական վոկալ երաժշտություն

Ջազ և պոպուլյար (փոփ) երաժշտություն

Երգեր

Ընդլայնված տեխնիկա, որը իրենում ընդգրկում է բառեր

Wikiwand in your browser!

Վոկալ

Աշխարհի սովորույթներ

Եվրոպական դասական վոկալ երաժշտություն

Ջազ և պոպուլյար (փոփ) երաժշտություն

Երգեր

Ընդլայնված տեխնիկա, որը իրենում ընդգրկում է բառեր

Wikiwand in your browser!

Վոկալ երաժշտություն առանց բառերի

Վոկալ երաժշտություն բառերով

Ձայնային մեծ դիապազոն ունեցող կատարողներ

Ծանոթագրություն

Տես նաև