Wulka Dubrawa
gmejna w Budyskim wokrjesu From Wikipedia, the free encyclopedia
Wulka Dubrawa (němsce Großdubrau) je wjes a gmejna w sakskej Hornjej Łužicy, sewjernje Budyšina. Gmejna słuša do připóznateho sydlenskeho ruma Serbow w Sakskej.
| němsce | Großdubrau | |
| ||
| Wopon | ||
|---|---|---|
| ||
| Zakładne daty | ||
| stat |  Němska | |
| zwjazkowy kraj |  Sakska | |
| wokrjes | Budyski | |
| wysokosć | 156 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 54,22 km² | |
| wobydlerstwo | 4.144 (31. dec 2023)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 76 wob. na km² | |
| póstowe čisło | 02694 | |
| předwólba | (+49) 035934 | |
| awtowa značka | BZ, BIW, HY, KM | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| wjesnjanosta | Hardy Glausch (bjezstronski) | |
| adresa | E. Thälmannowa 9 02694 Wulka Dubrawa | |
| webstrona | grossdubrau.de | |
| Połoženje Wulkeje Dubrawy w Sakskej | ||
 | ||
wikidata: Wulka Dubrawa (Q93233) | ||
.svg)
51.2514.466666666667
Gmejnski teritorij rozpřestrěwa so wot Budyskeho spjateho jězora hač do krajinje hornjołužiskeje hole a hatow. Sydlišćo same namaka so něhdźe dwanaće kilometrow sewjernje wokrjesneho města na wokoło 200 metrow wysokim wuhorbjenju zapadnje Sprjewineje nižiny. Tutón kopc wobsteji z šćerkoweje terasy, kiž je powostank stareho běha Łobja w pleistocenje. Wšitke susodne wsy leža 20 do 40 metrow niže. Bjezposrědna wokolina je žłobičkata a zwjetša zalěsnjena. Najwažnišej rěce stej Sprjewja, kotraž běži přez Klukš, a Mała Sprjewja, běžaca přez Lichań, Kobjelń, Komorow, Kupoj a Jatřob.
Wulka Dubrawa mjezuje na Hamor (wokrjes Zhorjelc) na sewjeru, Malešecy na wuchodźe, město Budyšin na juhu a Radwor na zapadźe.
Ke gmejnje słušeja slědowace wsy:
| wjes | wob. | přer. staroba | ♀/♂a | kwocient młodychb | kwocient starychc | wosoby/ domjacnosć |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Brěmjo | 127 | 42,2 | 123 | 25 | 25 | 2,6 |
| Čelchow | 72 | 46,4 | 90 | 23 | 27 | 2,1 |
| Dalicy | 91 | 44,9 | 102 | 13 | 32 | 2,5 |
| Chróst | 502 | 44,9 | 116 | 29 | 34 | 2,4 |
| Chwaćicy | 257 | 46,4 | 102 | 21 | 37 | 2,4 |
| Jatřob | 91 | 48,7 | 117 | 26 | 56 | 2,8 |
| Ješicy | 55 | 50,4 | 90 | 17 | 40 | 2,5 |
| Klukš | 277 | 44,1 | 97 | 34 | 38 | 2,7 |
| Kobjelń | 63 | 40,0 | 103 | 43 | 37 | 2,4 |
| Komorow | 183 | 44,0 | 108 | 22 | 24 | 2,4 |
| Křiwa Boršć | 83 | 44,9 | 118 | 37 | 44 | 2,6 |
| Kupoj | 95 | 39,8 | 94 | 31 | 25 | 3,0 |
| Lichań | 140 | 48,3 | 97 | 15 | 36 | 2,6 |
| Mała Dubrawa | 139 | 48,7 | 117 | 17 | 38 | 2,4 |
| Margarěćina hěta | 20 | 60,6 | 122 | 0 | 67 | 1,7 |
| Nowe Zdźarki | 27 | 38,4 | 108 | 32 | 11 | 2,7 |
| Wulka Dubrawa | 1710 | 47,9 | 97 | 23 | 48 | 2,2 |
| Załhow | 71 | 41,4 | 97 | 30 | 21 | 2,6 |
| Zdźar | 75 | 42,4 | 108 | 34 | 26 | 2,6 |
| Zdźěr | 284 | 45,5 | 104 | 28 | 39 | 2,5 |
| gmejna | 4362 | 46,2 | 102 | 25 | 39 | 2,4 |
| podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[2] a: ličba mužow na 100 žonow b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||||||
Wjeska naspomni so w lěće 1396 k prěnjemu razej jako sydło wěsteho knjeza Lehemann de Dobraw. Hač do lěta 1628 měješe Budyskej tachantstwo ležownostne knjejstwo, po tym załoži so Wulkodubrawske ryćerkubło.[3]
Hač do druheje połojcy 19. lětstotka bě Wulka Dubrawa snadna serbska holanska wjeska z něhdźe 200 wobydlerjemi, kotraž so pak po wotewrjenju hlinowych a brunicowych jamow kaž tež wulkich zawodow spěšnje do industrijneho sydlišća z wjace hač 1.500 wobydlerjemi přetworješe. W běhu tuteje industrializacije zhubi so wulki dźěl serbskeje substancy we wsy.
Wot lěta 1906 měješe Wulka Dubrawa dwórnišćo při železniskej čarje Lubij–Radwor, kotraž bě w Radworju z čaru Budyšin–Wojerecy zwjazana. W nazymje 1972 bu wosobowy wobchad zastajeny a 1973 so čara mjez Lubijom a Bartom zawrě. Wotrězk Bart–Radwor wužiwaše so hišće hač do 1994 za nakładowy wobchad, wosebje z Wulkodubrawskeje Margarěćineje hěty a Bartskeje bazaltownje.
Po Arnošta Mukowej statistice měješe Wulka Dubrawa we 1880tych lětach – potajkim před industrializaciju wsy – 227 wobydlerjow, mjez nimi 185 Serbow (81 %) a 42 Němcow.[4] Mjez druhim přez přićehnjenje němskorěčnych industrijnych dźěłaćerjow a wuhnatych z wuchoda po Druhej swětowej wójnje so serbskorěčny podźěl chětře zniži. Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 serbski podźěl gmejnskeho wobydlerstwa wot jenož hišće 30 %.[5] W někotrych wjeskach so pak hač do dźensnišeho serbsce rěči.
Nabožina
W lěće 1925 bě we wsy samej mjez 1201 wobydlerjemi 1088 ewangelskich (90,6 %), 71 katolskich (5,9 %) a 41 přiwisnikow druhich konfesijow. Po ludličenju lěta 2011 bě 31,7 % wobydlerjow gmejny ewangelskeje a 7,7 % katolskeje konfesije. Wulka wjetšina wot 60,6 % njepřisłušeše žanomu nabožinskemu zhromadźenstwu.[6] Wulka Dubrawa sama žanu cyrkej nima. Ewangelscy wěriwi chodźa wot lěta 1899 do Chwaćic (prjedy do Malešec) a katolscy do Radworja.
Ewangelskej cyrkwi namakatej so w Klukšu a Chwaćicach a k Radworskej wosadźe słušacy katolski Boži dom wot lěta 1968 w Zdźěri.
Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 56 (Budyšin 5) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).
Wulkodubrawska gmejnska rada ma tuchwilu 16 čłonow, mjez nimi štyri žony. Poslednje wólby do rady wotměwachu so w meji 2019. Komunalne wólby zašłych lět mějachu slědowace wuslědki:
| Strony a zjednoćenstwa | 2019 | 2014 | 2009 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| % | sydła | % | sydła | % | sydła | |
| Njewotwisne wolerske zjednoćenstwo (UWV) | 78,9 | 13 | 72,8 | 12 | 68,3 | 11 |
| Křesćansko-demokratiska unija Němskeje (CDU) | 21,1 | 3 | 27,2 | 4 | 31,7 | 5 |
| cyłkownje | 100,0 | 16 | 100,0 | 16 | 100,0 | 16 |
| wobdźělenje | 68,1 % | 58,8 % | 54,8 % | |||
Hłownohamtski wjesnjanosta Wulkeje Dubrawy je Siegfried Schuster (UWV). Wón bu dnja 8. junija 2008 z 62,6 % hłosow w zastojnstwje wobkrućeny. Kandidat CDU Tobias Hilbert dósta jako najsylniši přećiwny kandidat 24 %. Wolerske wobdźělenje wučini 62 %.[7]
W zwisku ze sakskej wokrjesnej reformu chcyše so gmejnske zarjadnistwo w lěće 2008 ze susodnym Radworjom zjednoćić. Při ze strony wobydlerskeje iniciatiwy zahajenym wobydlerskim rozsudźe hłosowaše we Wulkej Dubrawje wulka wjetšina přećiwo tomu planej, w Radworju pak snadna wjetšina za fuziju.
We Wulkej Dubrawje maja zakładnu šulu kaž tež swobodnu wyšu šulu Johann Heinrich Pestalozzi. Statna srjedźna šula je so w lěće 2006 zawrěła.
- Handrij Zahrodnik (1654–1727) – zamkar a wunamakar
- Ota Wićaz (1874–1952) – wědomostnik
- Johann Cilenšek (1913–1998) – komponist
- Jürgen Lehmann (* 1934) – spisowaćel
- Großdubrau/Wulka Dubrawa mit Kleindubrau/Mała Dubrawa. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 229–234.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
