Praseodimio

O praseodimio é un elemento químico da táboa periódica de símbolo Pr e número atómico 59.

Praseodimio
-     59 Pr                                                                                                                                                                                                                                           Pr Pa Cerio ← Praseodimio → Neodimio Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Praseodimio
Información xeral
Nome, símbolo, número	Praseodimio, Pr, 59
Serie química	Lantánidos
Grupo, período, bloque	n/d, 6, f
Densidade	6640 kg/m3
Dureza	Sen datos
Aparencia	Branco prateado
N° CAS	7440-10-0
N° EINECS	231-120-3
Propiedades atómicas
Masa atómica	140,90766(2)[1] u
Raio medio	185 pm
Raio atómico (calc)	247 pm
Raio covalente	165 pm
Raio de van der Waals	pm
Configuración electrónica	[Xe]6s24f3
Electróns por nivel de enerxía	2, 8, 18, 21, 8, 2
Estado(s) de oxidación	3
Óxido	Levemente básico
Estrutura cristalina	hexagonal
Propiedades físicas
Estado ordinario	Sólido
Punto de fusión	1204 K
Punto de ebulición	3793 K
Punto de inflamabilidade	{{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización	296,8 kJ/mol
Entalpía de fusión	6,89 kJ/mol
Presión de vapor	1,333224·10-6 Pa a 1070 K
Temperatura crítica	K
Presión crítica	Pa
Volume molar	m3/mol
Velocidade do son	2280 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling)	1,13
Calor específica	193 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica	1,48·106 S/m
Condutividade térmica	12,5 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización	527 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización	1020 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización	2086 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización	3761 kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización	{{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD MeV 141Pr 100% estable con 82 neutróns 142Pr Sintético 19,12 h β- ε 2,162 0,745 142Nd 142Ce 143Pr Sintético 13,57 d β- 0,934 MeV 143Nd
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

Características

O praseodimio é un elemento metálico prateado suave, e pertence ao grupo dos lantánidos. É algo máis resistente á corrosión en aire que o europio, o lantano, o cerio, ou o neodimio, pero desenvolve unha capa verde de óxido cando se rompe ou cando está exposto ao aire, expoñendo máis metal á oxidación. Por esta razón, o praseodimio débese gardar baixo un aceite mineral lixeiro ou selar nun cristal.

Abundancia natural

O praseodimio está dispoñible en pequenas cantidades na cortiza terrestre (9,5 ppm). Atópase na monazita e na bastnasita, comprendendo tipicamente preto do 5 % dos lantánidos contidos nestes, e pode ser recuperado por un proceso de intercambio de ións, ou por extracción de líquido de contracorrente.

Aplicacións

Os distintos usos do praseodimio son, entre outros:

• Axente de aliaxe co magnesio para crear os metais de alta resistencia que se utilizan en motores de avión.
• O praseodimio forma a base das lámpadas de arco de carbón que son empregadas na industria de movemento de imaxes, para a iluminación de talleres e nas luces dos proxectores.
• Os compostos do praseodimio son usados para dar aos vidros e esmaltes unha cor amarela.
• O praseodimio emprégase para colorear circonio cúbico dunha cor verde-amarelo.
• O praseodimio é un compoñente do cristal de didimio, que se usa para facer certos tipos de soldaduras e vidros soprados.
• O praseodimio aliado con níquel (PrNi5) ten un efecto magneto calórico tan forte que permitiu que os científicos se achegaran a menos dunha milésima de grao do cero absoluto^[2]

Isótopos

O praseodimio esta composto por un isótopo estable 141Pr. Todos os isótopos radioactivos do praseodimio teñen vidas medias de menos de 5.985 horas e a maioría destes teñen vidas medias de menos de 33 segundos. Este elemento tamén ten seis meta estados, sendo o máis estable 138mPr (t½ 2.12 horas), 142mPr (t½ 14.6 minutos) e 134mPr (t½ 11 minutos).

Precaucións

O praseodimio é de toxicidade baixa a moderada e non ten ningún papel biolóxico coñecido.

Notas

1. CIAAW
2. Emsley, John (2001). NATURE'S BUILDING BLOCKS. ISBN 0-19-850341-5.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Praseodimio

Bibliografía

• "Táboa periódica dos elementos" (PDF). Consello da Cultura Galega, Xunta de Galicia, Real Academia Galega de Ciencias, Real Academia Galega e Ciencia Nosa. 2019.
• Bermejo, M. R.; González, A.; Vázquez, M. (2006). O nome e o símbolo dos elementos químicos (PDF). Xunta, Secretaría Xeral de Política Lingüística e CRPIH. ISBN 978-84-453-4325-8.
• Bermejo, M. R.; González, A.; Maneiro, M. (2018). Guía dos elementos químicos. Historia, propiedades e aplicacións. Xunta de Galicia e CRPIH. ISBN 978-84-453-5297-7.

Ligazóns externas

• WebElements.com - Praseodimio (en inglés)
• EnvironmentalChemistry.com - Praseodimio (en inglés)
• It's Elemental - Praseodimio (en inglés)