A Copa Galicia de fútbol foi unha competición deportiva oficial organizada pola Federación Galega de Fútbol que enfrontaba os clubs de fútbol galegos. Foi xogada por primeira vez en 1936 e disputouse irregularmente ao longo do século XX con diferentes composicións, aínda que na maioría das edicións non participaron os equipos galegos que militaban nas divisións estatais máis altas (1ª e 2ª). En certas tempadas tamén se organizou a Copa Federación Galega de Fútbol.
| Tipo | competición futbolística  |
|---|---|
| Deporte | fútbol |
| Organizador | Real Federación Galega de Fútbol |
| Localización e Datas | |
| País | España |
| Vixencia | 1936 – 1989 |
O precedente: o Campionato de Galicia
- Artigo principal: Campionato de Galicia de fútbol.
A comezos do século XX o Campionato de Galicia era a competición de maior importancia en Galiza. Neste torneo, ademais de estar en xogo o propio título de campión galego, tamén se pelexaba pola clasificación para a Copa de España. En 1929 inaugurouse a Liga española, mais os equipos que xogaban en divisións estatais continuaron a xogar tamén nesta competición, que dende a tempada 1919/20 contaba con dúas divisións (Serie A e Serie B) e dende 1923 cunha terceira (Serie C), habendo ascensos e descensos entre cada categoría. Ese campionato tivo a súa derradeira edición en 1939/40.
Copa Galicia
Na tempada 1935/36, disputouse o Campionato Mancomunado Galaico-Ástur, participando nel os equipos galegos do Celta, o Deportivo e mailo Unión Sporting. Tamén se disputou o Campionato de Galicia, sen a presenza dos tres equipos anteriores e situado xerarquicamente por debaixo do campionato interrexional, resultando gañador o Club Lemos.[1] Nese contexto, a Federación Galega de Fútbol decide organizar, tamén nesa mesma tempada, un torneo máis, a Copa Galicia,[2] na que toman parte tódolos equipos galegos de primeiro nivel, incluídos os tres do campionato interrexional. A final foi xogada polo Eiriña de Pontevedra e o Deportivo da Coruña. Gañaron os coruñeses 4–2 no partido de ida,[3] pero o cadro pontevedrés remontou cun 4–0 no partido de volta,[4] adxudicándose dese xeito o campionato. Na seguinte tempada, xa coa guerra civil iniciada, desaparece o campionato mancomunado e vólvese disputa-lo Campionato de Galicia con tódolos clubs galegos de maior nivel.
Coa volta do Campionato de Galicia no seu formato tradicional, a Copa Galicia non se volve disputar ata 1940, ano no que a FGF organiza con este nome un torneo de segunda categoría e reservas no que participan equipos da Serie B (que ao mesmo tempo tamén disputan dentro desta competición o Campionato de Galicia da súa clase), os equipos da Serie A que non participan na Liga —agás o Eiriña, que refusou participar[5]— e os equipos de reserva do Deportivo, Celta e Racing de Ferrol,[6][7] proclamándose campión o Compostela Sporting Club tras gaña-la final aos reservas do Celta.[8][9] Ese mesmo ano, a Real Federación Española de Fútbol decide suprimir tódolos campionatos rexionais, incluído o Campionato de Galicia. Dende aquela, vanse organizar diversas edicións da Copa Galicia irregularmente ata os anos oitenta.
A FGF decide organizar unha nova edición da Copa Galicia en 1944, na que participan os equipos da Terceira División eliminados da competición oficial,[10] na que se proclama campioa a Ximnástica Lucense.[11] Dous anos despois, en 1946, convócase outra nova edición[12] na que si participan os equipos das divisións superiores, resultando campión o Deportivo da Coruña, que xogou a final contra o Celta. Os dous derbis da final remataron con idéntico resultado, empate 1–1.[13][14] Por causa disto, tivéronse que xogar outros dous partidos máis para saber cal sería o equipo campión. O primeiro deles foi gañado polo Deportivo cun contundente 4–0.[15] No partido de volta o Celta gañou por 4–3,[16][17] mais non foi suficiente para evita-la vitoria branquiazul no torneo.
En 1948, anúnciase unha nova edición,[18] pero finalmente é suspendida porque varios equipos renuncian a xogala.[19] Dous anos despois, en 1950, organízase outra nova edición do torneo.[20] O Deportivo da Coruña decidiu inscribirse co nome do seu equipo filial, o Deportivo Xuvenil,[21][22] aínda que realmente tamén participan xogadores do primeiro equipo —coma Tino, Franco ou Moll[21]—. Clasifícanse para a final o Deportivo Xuvenil, gañador da zona norte,[23][24] e mailo Celta de Vigo, gañador da zona sur.[25][24] Tras diversas renuncias do Celta, a FGF proclama campión ao Deportivo Xuvenil tres anos despois.[26]
Tamén en 1953, convócase unha nova edición da Copa Galicia, na que só participan o Pontevedra, o Marín, o Arousa e o Club Santiago—, xa que outros equipos non poden tomar parte dela[27] —no caso do Deportivo e do Celta, por estaren a disputa-la promoción pola permanencia na Primeira División—. O torneo é xogado en formato de liga, resultando campión o Arousa.[28]
A seguinte edición xógase en 1958, e nela participan equipos da Terceira División e da Serie A[29] —fórmula que se manterá durante as seguintes tempadas, agás en 1965—, chegando á final o Gran Peña e o Lugo. No primeiro partido gañan os vigueses por 2–0,[30] mais os lucenses dan remontado o resultado no partido de volta cun 4–2, facéndose preciso a disputa dun partido de desempate nun campo neutral.[31] O lugar escollido foi o estadio do Couto, en Ourense,[32] obtendo a vitoria o Gran Peña por 2–0.[33] En 1959 proclámase campión o Coruxo,[34] tras manter na súa casa a vantaxe que obtivera no primeiro encontro da final contra o Alondras.[35] No ano 1961, gaña o Marín e o subcampión é o Foz.[36] Ao ano seguinte, gaña a final o Couto ante o Turista nun partido de volta polémico,[37] despois de empataren primeiro no encontro de ida en Vigo.[38] Na edición de 1963, proclámase campión Bueu SD[39] despois de remontar ao Fabril a diferenza que colleitaran os coruñeses no partido de ida.[40] Na seguinte tempada, gañou o torneo o Club Lemos e rematou subcampión o Club Turista, tendo que xoga-la prórroga no partido de volta.[41]
En 1965, non poden tomar parte da competición os equipos da Serie A porque aínda están a disputa-lo campionato de liga da súa categoría, polo que a FGF decide invitar no seu lugar os equipos que militan na Primeira e Segunda División.[42] Chegan á final o Pontevedra e o Deportivo, gañando os herculinos 2–1 na ida e perdendo en Pasarón por un inapelable 5–0, nun partido de volta que fora adiado varias veces e finalmente se xogou en maio de 1966.[43]
Na edición de 1966, proclámase campioa a Sociedade Deportiva Compostela[44] fronte ao Coruxo, que gañara no partido de ida da final,[45] pero non puido evita-la remontada compostelá no partido de volta. En 1967, repite título o Compostela, desta volta gañando a final fronte ao Rápido de Bouzas, empatando na ida en Bouzas[46] e gañando no encontro de volta en Santiago.[47] Na seguinte tempada, o Rápido acada novamente a final, onde se encontra co Calvo Sotelo —nome do Club Deportivo As Pontes naquela altura, debido ó patrocinio da empresa homónima—, proclamándose campión o equipo pontés.[48] No torneo de 1969, o Bergantiños fíxose co campionato fronte ao Turista tras gañar fortemente no partido de ida da final[49] e impedi-la remontada viguesa no encontro de volta.[50]
En 1970 a competición non se chegou a disputar por non acadarse o número mínimo de participantes.[51] Ao ano seguinte a competición foi substituída por trofeos provinciais.[52]
En 1983, a FGF volve organiza-la Copa Galicia oficial cos equipos de Preferente[53] —estrutura que manterá durante as seguintes edicións—, proclamandose campión o San Tirso tras gañar por 3-2 ao Sporting Sada na final disputada en Riazor.[54] Na edición de 1984, recupérase a final a dobre partido, clasificándose gañador o Galicia de Mugardos tras vencer ao Sporting Sada por 1–0 na casa[55] e empatar fóra 0–0.[56] En 1985, proclámase campión o Bergantiños fronte ao Meirás CF de Ferrol.[57] No torneo de 1986 resulta gañador da final o Puebla CF da Pobra do Caramiñal tras vencer ao CD Baio por 2–1 na ida[58] e 0–2 na volta.[59][60] En 1987, gaña a final o Racing Vilalbés fronte á SD Juvenil de Ponteareas, con resultados de 5–0 na ida en Vilalba[61] e 2–0 na volta en Ponteareas.[62] As dúas edicións seguintes gañounas o Tomiño. Na de 1988 o equipo tomiñés remonta a final vencendo 1–3 na casa da SD Juvenil de Ponteareas[63] tras perde-lo partido de ida 2–3.[64] Na tempada seguinte acada a vitoria fronte ao CD Baio, empatando 2–2 na ida da final[65] e gañando 6–1 na volta.[66]
Copa Federación Galega de Fútbol
No ano 1947 organízase a Copa Federación Galega de Fútbol na que tan só participan catro equipos: o Pontevedra, o Deportivo, a Ximnástica e o Racing de Ferrol. O cambio de nome do torneo débese a que, pola falta de datas dispoñibles, é imposible que poidan disputa-la competición o resto dos equipos galegos.[67] A competición xogouse en formato de liga e o gañador foi o Racing de Ferrol.[68]
En 1953, a FGF anunciou outra nova Copa Federación[27][69] cos equipos da Serie A. O grupo sur do campionato foi suspendido antes de principiar.[70] O Betanzos —daquela chamado Brigantium— proclamouse campión,[71][72] remantando subcampioa a SD Eumesa.[71] Ao ano seguinte xógase outra nova edición na que volven particiar os equipos da Serie A,[73] gañando a final o Racing Vilalbés[74] fronte á SD Juvenil de Ponteareas, logo de perder 3–1 na ida,[75] pero remontar 3–0 no partido de volta.[76]
Outra nova edición foi organizada en 1962, empregando o sistema de liga e participando nela os equipos que xogaban na Segunda División: o Celta, o Ourense e o Pontevedra.[77] O Ourense foi o campión.[78]
- En letra grosa o resultado no campo do campión.
Copa Galicia
| Tempada | Campión | Subcampión | Global | Ida | Volta | Incidencias |
| 1936 | Eiriña | Deportivo da Coruña | 6–4 | 4–2 | 4–0 | |
| 1940 | Compostela SC | Celta de Vigo (reservas) | 2–1 | Final a un só partido | ||
| 1944 | SX Lucense | Club Berbés | 4–3 | 2–1 | 3–1 | |
| 1946 | Deportivo da Coruña | Celta de Vigo | 7–4 | 4–0 | 4–3 | Empate nos partidos anteriores (1–1 e 1–1) |
| 1948 | Suspendeuse o torneo | |||||
| 1950 | Deportivo Xuvenil | Celta de Vigo | — | — | — | Non se xogou a final polas renuncias do Celta |
| 1953 | Arousa | Club Santiago | Xogado en forma de liga | |||
| 1958 | Gran Peña | CD Lugo | 4–4 | 2–0 | 4–2 | 2–0 no partido de desempate disputado en Ourense |
| 1959 | Coruxo | Alondras | 5–3 | 2–4 | 1–1 | |
| 1961 | Marín | Foz | 3–0 | 0–0 | 3–0 | |
| 1962 | Couto | Club Turista | 4–3 | 2–2 | 2–1 | |
| 1963 | Bueu SD | Fabril | 4–2 | 1–0 | 4–1 | |
| 1964 | Club Lemos | Club Turista | 3–2 | 1–2 | 1–1 | 0–1 antes da prórroga |
| 1965 | Pontevedra CF | Deportivo da Coruña | 6–2 | 2–1 | 5–0 | |
| 1966 | SD Compostela | Coruxo | 8–4 | 3–2 | 6–1 | |
| 1967 | SD Compostela | Rápido de Bouzas | 6–1 | 1–1 | 5–0 | |
| 1968 | As Pontes | Rápido de Bouzas | 5–1 | 3–0 | 1–2 | |
| 1969 | Bergantiños | Club Turista | 7–6 | 4–0 | 6–3 | |
| 1970 | Suspendeuse o torneo | |||||
| 1983 | San Tirso | Sporting Sada | 3–2 | Final a un só partido | ||
| 1984 | Galicia de Mugardos | Sporting Sada | 1–0 | 1–0 | 0–0 | |
| 1985 | Bergantiños | Meirás CF | 3–1 | 3–0 | 1–0 | |
| 1986 | Puebla CF | CD Baio | 4–1 | 2–1 | 0–2 | |
| 1987 | Vilalbés | SD Juvenil | 5–2 | 5–0 | 2–0 | |
| 1988 | Tomiño | SD Juvenil | 5–4 | 2–3 | 1–3 | |
| 1989 | Tomiño | CD Baio | 8–3 | 2–2 | 6–1 | |
Copa Federación Galega de Fútbol
| Tempada | Campión | Subcampión | Global | Ida | Volta | Incidencias |
| 1947 | Racing de Ferrol | Deportivo da Coruña | Xogado en forma de liga | |||
| 1953 | Betanzos | SD Eumesa | O grupo sur foi suspendido | |||
| 1954 | Vilalbés | SD Juvenil | 4–3 | 3-1 | 3-0 | |
| 1962 | CD Ourense | Celta de Vigo | Xogado en forma de liga | |||
Copa Galicia
| Club | Campión | Subcampión | Títulos (tempadas) |
|---|---|---|---|
| SD Compostela | 2 | 0 | 1966, 1967 |
| Bergantiños FC | 2 | 0 | 1969, 1985 |
| Tomiño FC | 2 | 0 | 1988, 1989 |
| Deportivo da Coruña | 1 | 2 | 1946 |
| Coruxo FC | 1 | 1 | 1959 |
| Eiriña CF | 1 | 0 | 1936 |
| Compostela SC | 1 | 0 | 1940 |
| SX Lucense | 1 | 0 | 1944 |
| CD Xuvenil | 1 | 0 | 1950 |
| Arousa SC | 1 | 0 | 1953 |
| Gran Peña FC | 1 | 0 | 1958 |
| Marín CF | 1 | 0 | 1961 |
| AD Couto | 1 | 0 | 1962 |
| Bueu SD | 1 | 0 | 1963 |
| Club Lemos | 1 | 0 | 1964 |
| Pontevedra CF | 1 | 0 | 1965 |
| CD As Pontes | 1 | 0 | 1968 |
| San Tirso SD | 1 | 0 | 1983 |
| SDC Galicia | 1 | 0 | 1984 |
| Puebla CF | 1 | 0 | 1986 |
| RC Vilalbés | 1 | 0 | 1987 |
| Celta de Vigo | 0 | 3 | |
| Club Turista | 0 | 3 | |
| Rápido de Bouzas | 0 | 2 | |
| SD Sporting Sada | 0 | 2 | |
| SD Juvenil | 0 | 2 | |
| CD Baio | 0 | 2 | |
| Club Berbés | 0 | 1 | |
| Club Santiago | 0 | 1 | |
| CD Lugo | 0 | 1 | |
| Alondras CF | 0 | 1 | |
| CD Foz | 0 | 1 | |
| Fabril | 0 | 1 | |
| Meirás CF | 0 | 1 |
Copa Federación Galega de Fútbol
| Club | Campión | Subcampión | Títulos (tempadas) |
|---|---|---|---|
| Racing de Ferrol | 1 | 0 | 1947 |
| Betanzos CF | 1 | 0 | 1953 |
| RC Vilalbés | 1 | 0 | 1954 |
| CD Ourense | 1 | 0 | 1962 |
| Deportivo da Coruña | 0 | 1 | |
| SD Eumesa | 0 | 1 | |
| SD Juvenil | 0 | 1 | |
| Celta de Vigo | 0 | 1 |
- Artigo principal: Copa Galicia de fútbol feminino.
A primeira Copa Galicia de fútbol feminino disputouse en 1984.[79] Ao longo do tempo ten recibido outros nomes como Copa Federación Galega de Fútbol[80] ou Copa Galiza[81] e dende 2012 o torneo dividiuse en varias categorías en función da división á que pertencen os equipos participantes.
- A principios do século XXI creouse un novo torneo de equipos galegos de fútbol por iniciativa da Xunta de Galicia en coordinación coa Federación Galega de Fútbol denominado inicialmente Copa Xunta de Galicia[82] e posteriormente Copa Galiza,[83] do cal foron disputadas tres edicións nos anos 2006, 2008 e 2009.
- En 1982 xogouse un torneo amigable chamado Copa Galicia[84] organizado pola «Peña de exdirectivos da S.D. Compostela»,[84][85][86] que foi gañado polo Celta de Vigo.[86][87]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
