Cloruro de sodio

O cloruro de sodio, tamén coñecido como cloruro sódico, sal común, sal de mesa ou halita, de fórmula NaCl, é un composto iónico, formado por un catión Na⁺ (ión sodio) e un anión Cl^- (ión cloruro). É o produto dunha reacción violenta na que un átomo de Na (metal reactivo) reacciona cun de Cl (un non metal).

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Sal.

Propiedades

Cristais de cloruro de sodio
Xerais
Nome	Cloruro de sodio
Outros nomes	Sal de mesa, Sal común, Halita
Fórmula química	NaCl
Aparencia	Sólido incoloro; aínda que parece branco se son cristais finos ou pulverizados.
Físicas
Masa molar	58,44 g/mol
Punto de fusión	1074 K (801 °C)
Punto de ebulición	1.738 K (1.465 °C)
Densidade	2,16 ×103 kg/m3 (2,16 g/cm3)
Cristalización	Cúbica centrada nas caras (f.c.c.)
Solubilidade	35,9 g/100 mL
Kps	37,79 (mol/L)2
Compostos relacionados	NaF, NaBr, NaI; LiCl, KCl, RbCl, CsCl, MgCl2, CaCl2
Termoquímica
ΔfH0gas	-181,42 kJ/mol
ΔfH0líquido	-385,92 kJ/mol
ΔfH0sólido	-411,12 kJ/mol
S0gas	229,79 J/mol•K
S0líquido	95,06 J/mol•K
S0sólido	72,11 J/mol•K
Seguridade
Inxestión	Perigoso en grandes cantidades.
Inhalación	Pode causar irritación.
Pel	Pode causar irritación.
Ollos	Pode causar irritación.
Máis información	Hazardous Chemical Database (en inglés) (https://web.archive.org/web/20061109052600/http://ull.chemistry.uakron.edu/erd/chemicals/10/9909.html)
As propiedades sen referencia veñen dadas en condicións estándar(100 kPa, 25 °C), a non ser que se indique outra cousa.

2Na + Cl₂ → 2NaCl

nota: precísanse dous átomos de Na, porque o Cl se atopa como molécula diatómica na natureza.

Na reacción, dous átomos de Na oxídanse cedendo cada un o seu único e^- (electrón) de valencia ós átomos de Cl, isto represéntase como segue:

Tanto os ións Na⁺ como os ións Cl^-, cumpren coa regra do octeto.

Estrutura cristalina

Esquema da estrutura cristalina do cloruro de sodio.

O cloruro de sodio forma cristais con simetría cúbica. Os cloruros (ións máis grandes) forman un empaquetamento cúbico compacto, mentres que os ións máis pequenos de sodio enchen os espazos octaédricos entre os cloruros.

Cada ión está rodeado por seis ións do outro elemento, dise que presenta índice de coordinación 8. Esta estrutura é moi común noutros minerais, e chámaselle estrutura halita.

Usos

• Alimentación humana: o sal ten un papel moi importante na alimentación humana e tamén é empregada a grande escala na conservación de alimentos.
• Industria química: fai posible a fabricación do vidro, xabón, plástico, papel, pinturas, cosméticos, medicamentos, pilas eléctricas, cloro, sosa, tratamento de augas, petroquímica.
• A salmoira (disolución de sal común en auga) emprégase en instalacións frigoríficas, para transportar o frío dende o líquido -ou gas frigoríxeno- ata as cámaras de refrixeración; isto débese á baixa temperatura de conxelación da salmoira, o que lle permite transmitir o frío sen cristalizarse.
• Conservación peleteira: despois de pesar as peles, efectúase a salgadura para conservalas (ó inhibir o desenvolvemento bacteriano) durante o transporte e almacenamento, mentres non se procede ó seu curtido.

O sal na alimentación

O consumo de sal está relacionado co padecemento de hipertensión arterial e por tal motivo debe buscarse unha redución na inxesta: o 45% dos casos de infarto e o 50% dos casos de ictus están relacionados co consumo escesivo de sal. A Organización Mundial da Saúde recomenda un consumo máximo de 5 gramos de sal diarios, pero en España consómense 9,8 gramos diarios^[1]

Cómpre ter en conta que só o 20% do sal consumido corresponde ó sal engadido na elaboración dos alimentos polo consumidor. O 80% restante é o denominado sal oculto, e procede do sal engadido pola industria alimentaria durante o procesado industrial, sal que o consumidor adoita non ter en conta. Moitos alimentos indican o contido en sal na etiquetaxe nutricional, unhas veces expresada directamente, en gramos por 100 gramos de alimento, e outras mediante a indicación do contido en sodio. Neste caso, hai que multiplicar a cifra por 2,5 para saber a cantidade de sal.

Disolucións acuosas

Solubilidade do NaCl en varios disolventes (g de NaCl/1 kg de disolvente a 25 °C)[2]
H2O	360
Formamida	94
Glicerina	83
Ácido fórmico	52
Amoníaco líquido	30,2
Metanol	14
Etanol	0,65
Dimetilformamida	0,4
Sulfolano	0,05
Acetonitrilo	0,003
Acetona	0,00042

Importancia biolóxica

O sal é esencial para a vida na Terra. A meirande parte dos tecidos biolóxicos e fluídos corporais conteñen variadas concentracións de cloruro de sodio. A cantidade de ións de sodio no sangue está directamente relacionada coa regulación dos niveis de fluídos corporais. A propagación dos impulsos nerviosos está mediada por estes ións.

A chamada solución fisiolóxica, solución de cloruro de sodio ó 0,9%, recibe o seu nome porque é isotónica co plasma sanguíneo. Esta solución fisiolóxica é o sostén principal de terapias médicas de substitución de fluídos, para combater a deshidratación ou para previr shocks hipovolémicos (baixo volume sanguíneo).

Os humanos presentan a particularidade entre os primates de eliminar grandes cantidades de sal cando súan.

O sal na cultura popular galega

Verte-lo sal sobre a mesa adoita considerarse agoiro de mala sorte, vella crenza que semella ser universal. Crese incluso que anuncia unha desgraza maior, mesmo a morte. Mariño Ferro afirma que no cadro A derradeira cea, de Leonardo da Vinci, pode observarse un saleiro envorcado na mesa, anunciando a inminente morte de Xesús.

Notas

1. Plan de reducción del consumo de sal Arquivado 30 de setembro de 2010 en Wayback Machine., Ministerio de Sanidade e Política Social (en castelán).
2. Burgess, J. (1978). Metal Ions in Solution. New York: Ellis Horwood. ISBN 0-85312-027-7.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• "Sanidad elabora un plan de reducción del consumo de sal para luchar contra la hipertensión" (13.05.2010)
• "-sal = + salud" (Programa Cuídate, do Ministerio de Sanidade (en castelán)

Outros artigos

• Historia do sal.