![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/6/64/Galesh.jpg/640px-Galesh.jpg&w=640&q=50)
گالش
از مشاغل رایج در شمال ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
گالِش یا قوم گالش در نواحی کوهستانی در امتداد البرز از سفیدرود تا شرق مازندران سکونت دارند و گاوچران هستند.[1] گروهی که با نام گالش شناخته میشوند دامدارانی در کوهستان البرز واقع در استانهای شمالی ایران، گیلان، مازندران و گلستان هستند. گالشهای استان گلستان و مازندران خود را مازندرانی میدانند.[2] بسیاری از طبریهای جلگه نشین ریشه در مناطق کوهستانی مازندران دارند و با افزایش دمای جلگه، دو فصل بهار و تابستان را به کوهستان کوچ میکنند و این سنت در میان گالشهای طبری نیز رایج میباشد.[3] گالِشها یک گروه شغلی باقی مانده از عصر کوچ نشینی و رمەگردانی کهن هستند.[4] گالشها در رشته کوه البرز از کوهستانهای شرق و جنوب استان گیلان، سراسر استان مازندران و قسمت غرب استان گلستان، الموت قزوین و طالقان در استان البرز زندگی میکنند.[5] در شرق مازندران گالش فقط به کسی گفته میشود که گاوداری میکند و به گوسفنددار کُرد گفته میشود. در ارتفاعات کوه درفک گیلان به گاوداران گالش و به گوسفندداران چوپان گفته میشود. امروزه نگاه احساسی و قبیلهای سبب شده که در برخی منابع غیرعلمی و غیرمعتبر، گالشها را به عنوان یک گروه قومی معرفی کنند که امری غیرعلمی و دور از ذهن است.[6] گالشها حداقل در رشتهکوه البرز و گیلان گروه قومی جداگانهای نیستند. ایشان گروههای معیشتی هستند که به کار تخصصی خود میپردازند.[7] جای انکار نیست که در نواحی کوهستانی جنوب شرقی گیلان، اینان از لحاظ گویش، نوع زندگی، نوع سکونتگاه، واحدهای اندازهگیری و مانند آنها از همسایگان گیلک خود متمایزند، اما با این همه جزئی از گیلکها بهشمار میآیند.[8] با این که گویشوران این زبان و برخی دیگر، این گروه را گروه قومی مجزایی در نظر میگیرند، ولی اطلاعات زبانشناختی اشاره به یک گویش مجزا ندارد.[9] در حالی که که گویشوران گونههای گالشی در سرتاسر گیلان فهم متقابل دارند اما گالشیِ گیلان بهطور کامل با گالشیِ مازندران تفاوت دارد.[10] گالشها چه در مازندران و چه در شرق گیلان خود را گالش و زبان خود را گالشی مینامند و توسط جلگه نشینهای مازندران و شرق گیلان با نام گالش شناخته میشوند.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/6/64/Galesh.jpg/640px-Galesh.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/6/6d/Galash_Zan.jpg/640px-Galash_Zan.jpg)
گالش یا گاولش «Galeš»، در بخشی از زبانهای ایرانی شمال غربی همچون گیلکی و طبری و تالشی به معنای گاوبان را میدهد. بعبارت سادهتر گالش یعنی کسی که دامداری میکند و گاو و گوسفند پرورش میدهد. به باور گارنیک آساتوریان، پژوهشگر سرشناس ارمنی، کلمه گالش از واژه گاوَ رَخشَکَ «gāwa-raxšaka»—حاصل ترکیب gāwa به معنی گاو، و Raxšaka به معنی نگاهبان، پاسدارنده—در زبانهای ایرانی باستان ریشه گرفته است.[11]
همچنین در طبری به چوپانِ گاو، گالش «Galeš» و به چوپان گوسفند کِرد «kerd» گفته میشود. در متون کهن طبری از کلمه گالش به معنای چوپان استفاده شدهاست.[12]