استان مازندران
یکی از استانهای ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
استان مازَندَران ( تلفظ راهنما·اطلاعات) (به مازندرانی: مازِرون اوستان؛ به اوستایی: 𐬨𐬀𐬰𐬀𐬌𐬥𐬌𐬌𐬀 ت.ت. 'mazainiia') استانی به مرکزیت شهر ساری در شمال ایران و در کرانههای جنوبی دریای مازندران است و با استانهای گلستان، سمنان، تهران، البرز، قزوین و گیلان هممرز میباشد.[2] استان مازندران پیش از اسلام، تپورستان (به پارسی میانه: ) نامیده میشد که برگرفته از نام قوم تپوری (به یونانی: Τάπυροι ت.ت. 'تَپیری') میباشد که پس از اسلام قوم تبری نام گرفتند و سرزمینشان تبرستان نامیده شد.[3][4][5][6] استان مازندران یکی از پرجمعیتترین و متراکمترین مناطق ایران از لحاظ جمعیتی است و دارای ۲۲ شهرستان میباشد. مازندران پر افتخارترین استان ایران در بازیهای المپیک است.[7] قله دماوند مرتفعترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد. باداب سورت ساری به عنوان دومین میراث طبیعی بعد از کوه دماوند در شهر ساری ثبت شده است.
مازندران
مازِرون | |
---|---|
مختصات: | |
مرکز | ساری |
شمار شهرستانها | ۲۲ |
مدیریت | |
• نوع | مرکز |
• استاندار | یوسف نوری |
• نماینده ولی فقیه | محمدباقر محمدی لائینی |
• نمایندگان در مجلس شورای اسلامی | ۱۲ نماینده |
• نمایندگان در مجلس خبرگان رهبری | ۴ نماینده |
مساحت | |
• کل | ۲۳٬۷۵۶ کیلومتر مربع (۹۱۷۲ مایل مربع) |
جمعیت (۱۳۹۵) | ۳٬۲۸۳٬۵۸۲[1] |
• تراکم | ۱۳۰٫۸/کیلومتر مربع (۳۳۹/مایل مربع) |
منطقه زمانی | +۳:۳۰ |
پلاک خودرو | ۷۲ ، ۸۲ ،۹۲ ، ( ۶۲ ،مرکز استان ) |
وسعت مازندران معادل ۱٫۴۶ درصد مساحت ایران است. این استان در ساحل جنوبی بزرگترین دریاچه جهان، دریای مازندران و در کنار چهار کشور مجاور این دریا یعنی ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و جمهوری آذربایجان از یک سو و شمال کلانشهر تهران (پایتخت ایران) از سوی دیگر قرار گرفتهاست. امتیاز حمل و نقل دریایی با کشورهای همسایه از طریق منطقه ویژه اقتصادی بندر امیرآباد، بندر فریدونکنار و بندر نوشهر[8] و پایانه و سکوی نفتی بهشهر[9] در شرق مازندران، اتصال آن به راهآهن سراسری ایران، وجود فرودگاههای بینالمللی فرودگاه بینالمللی دشت ناز ساری، نوشهر و رامسر، برخورداری از سه جاده ارتباطی با استان تهران و طرح در دست ساخت آزادراه تهران - شمال با امکان دسترسی سریع با فاصله کوتاه ۱۲۱ کیلومتر با تهران، عبور خطوط بینالمللی فیبر نوری، شبکه ارتباطی در مسیر کریدور بینالمللی شمال ـ جنوب از هلسینکی فنلاند به بندر لاوان روسیه تا ساحل دریای خزر از امتیازات این استان است. اکتشافات باستانشناسی در غارهای هوتو و کمربند که در بهشهر قرار دارد، زیست انسانی در مازندران را به حدود ۹۵۰۰ سال پیش از میلاد میرساند. مازندران کنونی بخشی از سرزمین گستردهتری است که در متون تاریخی از آن با نام پتشخوارگر یاد کردهاند.[10]
دسترسی به زیرساختهای ارتباطی، بههمراه تسهیلات زیربنایی آب، برق، فاضلاب و گاز همراه با شرایط آب و هوایی معتدل، اراضی حاصلخیز، طبیعت گوناگون و مفرح ساحلی، دشتی، جنگلی و کوهستانی مساعد برای توسعه صنعت گردشگری و دسترسی به بازارهای هدف داخلی و خارجی، امکان توسعه سریع را در بخشهای گردشگری، کشاورزی، صنعتی و تجاری، فناوری اطلاعات و ارتباطات را یک جا در خود گرد آورده است. همچنین مازندران برخوردار از میراث فرهنگی و دانشآموختگان با تحصیلات دانشگاهی است. مازندران باسوادترین استان کشور است و براساس آمارهای موجود دو برابر میانگین کشوری نخبه دارد که بسیاری از آنها در چند زمینه علمی نخبه هستند.[11] مازندران هر ساله در سطح بالای امید به زندگی در مردان و زنان در کشور قرار میگیرد.[12] مازندران یکی از استانهای صنعتی کشور است و رتبه نخست گردشگرپذیری در ایران را دارد.[13]
با کشفیات دانشمندان در غارهای هوتو و کمربند که در بهشهر قرار دارد، گواهی بر زندگی انسانها در ۷۵ هزار سال پیش در مازندران است؛ همچنین باستانشناسی در گوهرتپه که در بهشهر قرار دارد، ثابت کرد مازندران و گلستان بیش از ۵ هزار سال پیشینه تمدن شهری دارند. مازندران یکی از پایگاههای باستانشناسی در منطقه خاورمیانه است و در فرهنگسازی و تمدن شهرنشینی مردم در ایران نقش ایفا کرده است.
استانهای گلستان، سمنان و تهران که در اولین تقسیمات کشوری ایران در کنار مازندران، استان دوم را تشکیل داده بودند، در سالهای ۱۳۴۹، ۱۳۵۵ و ۱۳۷۶ از مازندران جدا شدند.[14]