ساری
مرکز استان مازندران / From Wikipedia, the free encyclopedia
ساری ( تلفظ راهنما·اطلاعات) یکی از پرجمعیتترین و بزرگترین شهر ها در شمال ایران است و پایتخت پیشین ایران و مرکز استان مازندران و شهرستان ساری است. شهر ساری پرجمعیتترین و بزرگترین شهر استان مازندران بهشمار میرود. بر مبنای آخرین دادههای جغرافیایی بیشترین درازای شهر ساری ۲۱٬۳ کیلومتر است. ساری یکی از شهرهای مهم شمال کشور از جنبههای تجاری، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، درمانی، کشاورزی و دانشگاهی است. باداب سورت ساری به عنوان دومین میراث طبیعی شهر ساری در کشور به ثبت رسیده است[6][7][8] ساری همچنین با قدمتی ۶۰۰۰ ساله یکی از قدیمیترین شهرهای ایران محسوب میشود.[9][10]
ساری | |
---|---|
کشور | ایران |
استان | مازندران |
شهرستان | ساری |
بخش | مرکزی |
نام(های) پیشین | سارو، سارویه[1]، زادراکارتا، زادراکرات |
سال شهرشدن | ۶۰۰۰سال قبل از میلاد |
مردم | |
جمعیت | ۳۴۷٬۴۰۲ [2][3][4][5] |
تراکم جمعیت | ۵٫۶۲۰ نفر بر کیلومتر مربع |
اطلاعات شهری | |
تأسیس شهرداری | سال ۱۲۹۸ شمسی |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۱۱ |
وبگاه | |
شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۶۲ |
کد آماری | ۱۱۶۹ |
به مردم اهل ساری، سارَوی گفته میشود. شهر ساری واقع در کوهپایههای رشته کوه البرز دارای دو ناحیه دشتی و کوهپایهای میباشد و ارتفاع آن تا ۵۴ متر بالاتر از سطح دریا میباشد. آب و هوای شهر ساری در تابستانها معتدل و نمناک و در زمستانها نسبتاً سرد و مرطوب است. این شهر با برخورداری از کوه، جنگل و دریا معمولاً دارای آبوهوای معتدل و مرطوب است. گرچه در مقایسه با سایر شهرهای مازندران، ساری هوای ملایمتری دارد، ولی طبق آمار سالهای اخیر، بارندگی در ساری کاهش یافته است.[11] جمعیت غیربومی ساری کم است. اکثریت مردم ساری از قومیت طبری هستند[12] و به گویش ساروی که گویشی از زبان مازندرانی است سخن میگویند،[13] مردم ساری رسماً مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازدهامامی میباشند.
پیشینه زندگی در ساری به دوران مسسنگی برمیگردد و کاوشهای باستانشناسی صورت گرفته در ساری منجر به کشف سفالهای ۶۰۰۰ ساله و ابزارهای سنگی شد. ساری در دوران صفویان مورد توجه بیشتری قرار گرفت. در دوران قاجاریه، آقا محمد خان قاجار، بنیانگذار دودمان قاجار در نوروز سال ۱۱۵۱ خورشیدی در ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و ساری را پایتخت خواند. اما سرچشمه شکوفایی و پیشرفت این شهر پس از قاجاریان بوده است. نظام شهری نوین ساری از دوران پهلوی آغاز شد و ساری از نخستین شهرهای ایران بوده است که ساخت راهآهن سراسری ایران در آنجا آغاز گشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم توسعه ساری ادامه یافت و ساری کانون پذیرش جمعیت شد. این شهر دارالملک تاریخی مازندران است.[14]
ساری به دلیل قرار گرفتن در شاهراه مسیر ارتباطی شرق به مرکز ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این شهر از شمال به دریای خزر و از جنوب نیز به جنگل و رودخانه ختم میشود.[15] همچون سایر شهرهای شمالی، ساری از تولیدکنندگان مرکبات و یکی از قطبهای تولید برنج و فراوردههای دامی کشور است.[16]
شهر ساری یکی از مهمترین مراکز گردشگری ایران به حساب میآید و و دارای مجموعهای از جاذبههای گردشگری است. ساری همچنین به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو برای سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲م) انتخاب شد. میدان ساعت ساری نماد ساری است و بیش از ۹۰ سال قدمت دارد. طبق گزارش مرکز آمار در تابستان ۹۶، ساری بهعنوان اولین شهر برتر گردشگرپذیر ایران با بیش از دو میلیون سفر تابستانی شناختهشد.[17] همچنین در نوروز ۹۵ ساری، بههمراه رامسر شهرهای برتر گردشگری ایران شدند.[18]
موقعیت جغرافیایی و مجاورت با دریا ی خزر و کوه سبب تنوع زندگی جانوری در ساری شده و مجموعهای از جانوران کوهستانی، جنگلی، و همینطور پرندگان بومی مهاجر و آبزیان، شرایط زیستی متنوعی را به وجود آورده است.[19] پناهگاه حیات وحش سمسکنده، دشت ناز، دودانگه و چهاردانگه و منطقه حفاظتشده بولا در حومه جلگهای ساری واقع شدند.
از نظر اداری، ساری به چهار منطقهٔ شهری تقسیم میشود. ساری بهعنوان یک مرکز سیاسی و اداری، مهمترین نهادهای دولتی و قضایی مازندران در این شهر واقع شده است. فرودگاه بینالمللی دشت ناز ساری در این شهر قرار دارد که به عنوان بزرگترین فرودگاه شمال ایران شناخته میشود.
۱۳ تیر روز ساری نامگذاری شده است. در این روز آرش کمانگیر پرتاب تیر معروف خود را انجام داده که بسیاری از منابع مانند ویس و رامین ساری را محل این اتفاق تاریخی میدانند.[20][21]