فهرست جاده‌های ایران

فهرست جاده‌های ایران پیرامون بررسی در رابطه با جاده‌های ایران است. در پایان حکومت قاجاریه طول راه‌های ایران حدود ۳۹۰۰ کیلومتر بود. در دوران حکومت رضاشاه طول راه‌ها به ۲۴ هزار کیلومتر رسید. در آغاز انقلاب سفید، ایران دارای ۳۵۰۰۰ کیلومتر راه بود. با اجرای برنامه‌های عمرانی اول تا چهارم قبل از انقلاب سال ۱۳۵۷ طول راه‌ها به ۴۲ هزار کیلومتر و در برنامه عمرانی پنجم قبل از انقلاب به ۴۶ هزار کیلومتر راه افزایش یافت. ایران در سال ۱۳۸۷، دارای ۱۴۶۵ کیلومتر آزادراه، ۵۴۶۸ کیلومتر بزرگراه بود.^[2]

نقشه شبکۀ آزادراه های ایران

راه‌های ایران بر حسب نوع در سال ۱۳۸۹^[1]

  اصلی و فرعی (۴۰٪)

  روستایی (۶۰٪)

ایران در سال ۱۳۸۹ دارای ۲۰۰٬۰۰۰ کیلومتر راه اصلی، فرعی و روستایی بود که از این مقدار ۸۰٬۰۰۰ کیلومتر راه اصلی و فرعی و ۱۲۰٬۰۰۰ کیلومتر راه روستایی بود.^[3] در سال ۱۳۹۱، ایران دارای ۱۰٬۷۸۹ کیلومتر بزرگراه بود که در سال ۱۳۸۸، ۱٬۵۴۵ کیلومتر و در سال ۱۳۸۹ ۱٬۶۰۸ کیلومتر و در سال ۱۳۹۰، ۱٬۸۴۸ کیلومتر بزرگراه احداث شده بود.^[4] در دهه ۸۰، ۲۴۱٬۲۳۶ نفر در ایران بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. استان تهران با ۲۸٬۴۰۸ کشته بیش‌ترین کشته در ایران را به خود اختصاص داده‌است که پس از آن خراسان رضوی با ۲۴٬۴۱۶ نفر و فارس با ۱۸٬۰۰۶ نفر در رتبه‌های بعدی بیشتری کشته‌ها در ایران هستند.^[1]

بیش‌ترین فصل کشته‌ها در ایران، تابستان و بیش‌ترین ماه کشته‌ها بر اثر تصادف، شهریور است. فصل زمستان دارای کم‌ترین کشته در اثر تصادف است و همچنین ماه بهمن نیز به عنوان کم‌ترین ماه کشته‌های تصادف رانندگی در دهه هشتاد خورشیدی است.^[1]

  زن (۲۰٪)

  مرد (۸۰٪)

۸۰٪ از آمار کشته‌ها در رانندگی در ایران برای مردان است.^[1]

پر ترددترین راه‌های ایران به ترتیب آزادراه کرج – تهران، آزادراه قزوین – کرج، آزادراه تهران – کرج، بزرگراه چناران – مشهد، آزادراه کرج – قزوین، بزرگراه قائمشهر – ساری، آزادراه ساوه - تهران و جاده مخصوص کرج - تهران هستند.^[5]

تاریخچه شماره‌گذاری راه‌های ایران

اولین سابقه برای شماره گذاری راه‌ها در ایران به سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ برمیگردد، پس از اینکه در قالب تعهدات بین‌المللی و با اخذ وام از بانک جهانی بازسازی یا بهسازی بخش‌های اصلی راه شرقی-غربی بازرگان (نقطه عبورمرزی ایران/ ترکیه)- تبریز- زنجان- قزوین- تهران- آمل- ساری- گرگان- بجنورد- قوچان- مشهد- فریمان- تربت جام- دوغارون (نقطه عبور مرزی ایران/ افغانستان) ارتباط کشور ترکیه به افغانستان و نیز راه شرقی-غربی خسروی (نقطه عبور مرزی ایران/ عراق)- کرمانشاه- همدان- قزوین- تهران- قم – اصفهان – نائین – یزد- کرمان- بم – زاهدان- میرجاوه- میل ۷۲ (نقطه عبورمرزی ایران / پاکستان) ارتباط کشور عراق به پاکستان، فراهم ساخت. کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه سازمان ملل متحد در بانکوک راه‌های مذکور را به عنوان بخشی از راه‌های آسیائی که اروپا را از طریق ترکیه و ایران به افغانستان و پاکستان متصل ساخت و خاورمیانه عربی را از طریق عراق به ایران و پاکستان مرتبط نمود، انتخاب کرد. متعاقب آن برای اولین بار شماره راه مطرح شد و راه‌های مذکور به ترتیب 1A و 2A شماره گذاری گردید و وزارت راه نسبت به نصب تابلو شماره راه در مسیر راه‌های مذکور اقدام نمود. در اسفند ماه سال ۱۳۴۴ اداره کل آمار و بررسیها و در سال ۱۳۵۲ اداره کل طرح و

برنامه وزارت راه اقدام به چاپ نقشه راه‌های ایران نمودند در این نقشه‌ها برای محورهای سراسری کشور شماره راه تعیین گردید، ضمناً شماره گذاری مذکور تابع قاعده خاصی نمی‌باشد.

در سال ۱۳۵۶ وزارت راه و ترابری قرارداد مطالعاتی " طرح ایمنی راه‌ها " با شرکت انگلیسی به نام «دبلیو اس اتکینز اینترنشنال ترافیک- مشاور ایران» منعقد نمود. شرکت بر اساس قرارداد مذکور بخش‌های زیر را مورد مطالعه قرار داده‌است:

• بخش ۱- سیستم شماره گذاری راه‌ها
• بخش ۲- آئین‌نامه علائم راه
• بخش ۳- گروه عملیاتی برای نصب علائم
• بخش ۴- تأسیسات جانبی راه‌ها
• بخش ۵- دستورالعمل سرویس کمکهای اولیه
• بخش ۶- سیستم عوارض راه و طرح ایستگاه‌های مربوط
• بخش ۷- سازمان ایمنی، رفاه و پلیس راه‌ها
• بخش ۸- برنامه‌ریزی طرحهای ایمنی راه‌ها

ملاحظه می‌شود یکی از موارد منظور در شرح خدمات «شماره گذاری راه‌ها» است. شرکت مذکور فقط نسبت به شماره گذاری راه‌های سرتاسری اقدام می‌نماید. سیستم طراحی شده مبتنی بر ویژگی‌های زیر بوده‌است:

• شماره گذاری به روش مشبک
• شماره راه دو رقمی انتخاب شده‌است
• راه‌های غرب به شرق زوج می‌باشند
• راه‌های شمال به جنوب فرد می‌باشند
• شماره‌های زوج از شمال به جنوب و شماره‌های فرد از غرب به شرق افزایش می‌یابد.

طرح شماره گذاری ارائه شده بوسیله مهندسین مشاور اتکینز برای اولین بار بر روی نقشه راه‌های ایران که وزارت راه و ترابری در سال ۱۳۵۷ بوسیله شرکت آمریکائی HNTB به چاپ رسانید درج گردید. با گسترش راه‌های کشور پس از انقلاب اسلامی و عدم جوابگویی طرح شماره گذاری انجام شده در سال ۱۳۵۶ و ضرورت پیاده کردن شماره گذاری راه‌ها در مسیرهای مختلف شبکه راه‌ها کمیته برنامه‌ریزی راه‌ها درخواست انجام مطالعه شماره گذاری راه‌ها را در سالهای ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ به مرکز تحقیقات وزارت راه و ترابری ارائه داشت و متعاقب آن گروه کارشناسی عهده‌دار انجام این مهم شدند، در این مطالعه برای انواع راه‌ها شامل آزادراه، راه اصلی و راه فرعی شماره راه تعریف شد. شماره گذاری انجام شده برای مدتی اجرائی نشده و آثار این طرح بر روی نقشه راه‌های ایران در سال ۱۳۶۸ وجود ندارد. نقشه هائی که حاوی اطلاعات شماره راه می‌باشند عبارتند از:

• ۱- نقشه موقعیت بنادر-فرودگاه‌ها-راه‌ها – معاونت ساخت و توسعه بنادر و فرودگاه‌ها وزارت راه و ترابری- چاپ سازمان نقشه‌برداری کشور ۱۳۷۶
• ۲-نقشه راه‌های استان آذربایجان شرقی-چاپ اداره کل راه و ترابری استان آذربایجان شرقی ۱۳۷۷
• ۳-درکتابچه راهنمای رانندگان خارجی که به زبان انگلیسی است نقشه مسیرهای ترانزیتی با ذکر شماره راه ارائه شده‌است.

در سالهای ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ مطالعات مربوط به شماره گذاری راه‌های کشور از طریق مرکز تحقیقات وزارت راه و ترابری انجام شده‌است و برای اجراء به سازمانهای مربوط در وزارت راه و ترابری ابلاغ گردید. شماره راه‌های ارائه شده در طرح، در نقشه راه‌های کشور و در کتاب مخصوص رانندگان خارجی که در حمل و نقل ترانزیتی فعالیت دارند اعمال گردید و ادارات کل راه و ترابری در اولویت اول نسبت به تهیه تابلو شماره راه برای محورهای ترانزیتی و نصب در محلهای لازم اقدام نمودند.

ویژگیهای این طرح که به عنوان نقاط قوت تلقی می‌شوند به اختصار می‌توان به شرح زیر برشمرد:

1. انتخاب روش مشبک
2. شماره گذاری آزادراه‌ها

• ۳- تخصیص شماره‌های دو رقمی از ۱۱ تا ۹۹ برای بزرگراه‌ها و راه‌های اصلی (شریانهای اصلی)
• ۴- تخصیص شماره‌های سه رقمی از ۱۱۱ تا ۹۹۹ برای راه‌های فرعی
• ۵- حذف شماره‌های دارای صفر، از سیستم طرح شده
• ۶- برای راه‌های اصلی شرق به غرب شماره‌های زوج از ۱۲ تا ۹۸ منظور شده‌است
• ۷- برای راه‌های اصلی شمال به جنوب شماره‌های فرد از۱۱ تا ۹۹ منظور شده‌است
• ۸- برای راه‌های فرعی شرق به غرب شماره‌های زوج از ۱۱۲ تا ۹۹۸ منظور شده‌است
• ۹- برای راه‌های فرعی شمال به جنوب شماره‌های فرد از۱۱۱ تا ۹۹۹ منظور شده‌است

1. طراحی تابلوهای مورد نیاز طرح شماره گذاری
2. تعیین محلهای نصب تابلو به صورت محدود شماره گذاری مذکور روی برخی از راه‌های شریانی کشور پیاده شده و تابلوهای لازم مطابق طراحیهای ارائه شده در مطالعه مذکور تهیه و نصب شده‌است.
3. در نظر گرفتن شماره راه جهت تعدادی زیادی از راه‌های در دست ساخت یا در مرحله مطالعه در زمان تهیه دستورالعمل شیوه شماره گذاری موجود.
4. در نظر گرفتن شماره راه خالی در محلهای مناسب جغرافیایی برای توسعه آینده شبکه راه‌ها.
5. ارائه روش شماره گذاری برای مسیرهای منطبق شده بر یکدیگر.
6. ارائه روش شماره گذاری برای مسیرهای ارتباطی متصل شونده بر یکدیگر.
7. ارائه شماره راه برای راه‌های کمربندی و همچنین روش شماره گذاری برای کمربندیهای مختلط نظیر کمربندی تهران (از آزادراه کرج تا جاده سمنان).
8. راه‌های که قسمتی از آنها شرقی- غربی و قسمتی دیگر شمالی- جنوبی می‌باشد بر حسب آن نوع از مسیر که اکثریت طول راه را شامل می‌شود شماره گذاری می‌گردد.
9. اخذ شماره راه فرعی از راه اصلی مربوط و توجه به راه اصلی ذیربط.

• ۱۹-وجود ۵۸۰ شماره باقیمانده جهت اعمال شماره گذاری درآینده در راه‌های فرعی.
• ۲۰-اعمال روش شماره گذاری جهت راه‌های کوتاه آنتنی در شهرها (از شماره ۱ به بالا) که اندازه و رنگ تابلوهای آنها با علائم سایر راه‌های فرق می‌کند.
• ۲۱-اعمال شماره گذاری راه‌ها ۱ تا ۹ با توجه به زمان ساخت که با توجه به متفاوت بودن رنگ تابلوهای اطلاعاتی آزاد راه‌ها با بقیه راه‌ها میتوان شماره

آزادراه‌ها را از ۱۱ به بعد ادامه داد.

همچنین در نقشه راه‌های کشور ویا اطلس راه‌های ایران که در سالهای اخیر بوسیله وزارت راه و ترابری و بخش خصوصی به چاپ رسیده شماره گذاری مذکور عیناً درج گردیده‌است. در ذیل نمونه ای از بخشی از اطلس راه‌های ایران ارائه گردیده‌است. مواردی که به عنوان نقاط ضعف طرح شماره گذاری موجود می‌توان به اختصار ذکر نمود عبارتند از:

• ۱- گسترش راه‌ها طی دو دهه اخیر به ویژه در احداث آزاد راه، بزرگراه و راه اصلی (راه‌های شریانی) و راه‌های فرعی یا انجام عملیات بهسازی محورهای مختلف مانند تبدیل راه روستائی به راه فرعی و راه‌های فرعی به راه‌های اصلی و همچنین راه‌های اصلی به بزرگراه موجب گردیده‌است که شماره گذاری موجود جوابگوی کلیه راه‌ها نشده وبازنگری آن ضرورت یابد.
• ۲- تخصیص شماره ۱تا ۹ برای آزادراه‌ها کافی نیست و نیاز به تغییر دارد.
• ۳-شماره گذاری آزادراه‌ها باتوجه به زمان ساخت و شروع بهره‌برداری از آنها از شماره ۱ آغاز می‌شود و به شماره ۹ ختم می‌گردد اما در اجرا، این رویه پیشنهادی در طرح انجام نشده‌است.
• ۴-جزئیات مربوط به طراحی شماره راه و علائم اطلاعاتی مربوط (شامل ارتفاع حروف، عرض نوار حاشیه، فواصل استاندارد و…) ارائه نگردیده‌است.
• ۵-صحیح نبودن طرح برخی علائم و شماره راه‌ها نظیر طرحهای زیر: -در طرحهای ۳ و ۶ تعداد پیام‌ها و شماره راه‌های ارائه شده زیاد می‌باشد و رانندگان فرصت خواندن پیامها را ندارند. -اعمال شماره راه و طراحی تابلوی ۷، ۱۰، طرحهای ادامه پل کلاک و طرح ۱۳ صحیح نمی‌باشد. -طرح تابلوی شماره ۱۵ به دلیل زیاد بودن تعداد پیامها و شماره راه‌های ارائه شده صحیح نمی‌باشد.

1. جهت علائم تأیید کننده شماره راه در آزادراه‌ها و راه‌های فرعی ابعاد و اندازه ای ارائه نگردیده‌است.
2. با توجه به نصب علائم پیش آگاهی قبل از تقاطع‌ها و ارائه شماره در این تابلوها به تابلوهای تأیید کننده شماره راه (علائم ساده شماره گذاری) قبل از تقاطع‌ها نیازی نمی‌باشد.

• ۸- عدم انتخاب یک شماره برای یک محور سرا سری، برای مثال برای محور سرا سری بازرگان – سرخس سه شماره منظور است، بخش اول بازرگان – تهران شماره ۳۲ و بخش دوم تهران – مشهد شماره ۴۴ و مشهد – سرخس شماره ۲۲ که ضمن ایجاد مشکل برای رانندگان موجب مصرف بی‌رویه شماره‌ها نیز می‌گردد.

1. در کریدورهائی که دو نوع راه به موازات هم موجود است (آزاد راه و راه اصلی) تکلیف شماره راه مشخص نیست.
2. راه‌های ترانزیتی در شماره گذاری لحاظ نشده‌است.
3. راه‌های آسیائی در قلمرو ایران در شماره گذاری لحاظ نشده‌است.

• ۱۲- افزایش شماره فرد و زوج از شمالی‌ترین نقطه در جهت شمال به جنوب برای شماره‌های فرد و در جهت غرب به شرق برای شماره‌های زوج میباشد. این نزدیکی شماره‌ها موجب اشتباه برای تردد کنندگان است. در کشورهای توسعه یافته برای راه‌های غرب به شرق افزایش شماره از جنوب به شمال انتخاب میگردد. با توجه به سوابق ارائه شده در خصوص شماره گذاری راه‌های برون‌شهری ایران، شمارههای فرد (۱۱ تا ۹۹) به مسیرهای شمالی جنوبی و شمارههای زوج (۱۲–۹۸) به مسیرهای شرقی غربی اختصاص یافته‌است و شماره معابر از شرق به غرب و همچنین از جنوب به شمال افزایش مییابد.^[6]

آزادراه‌ها

مقالهٔ اصلی: فهرست آزادراه‌های ایران

نشان	شماره جاده	مسافت (کیلومتر)	شهر مبدأ	شهر مقصد	شهرها	تقاطع‌های مهم	نگاره
	آزادراه ۱	۱۳۸	قزوین	رشت	لوشان، منجیل، رودبار، رستم‌آباد، امامزاده هاشم	آزادراه۲، جاده۴۹
	آزادراه ۲	۶۰۰	تهران	تبریز	کرج، هشتگرد، قزوین، تاکستان، ابهر، خرمدره، سلطانیه، زنجان	بزرگراه محمدعلی جناح، کنار گذر شمالی مشهد، جاده ۳۲، جاده ۵۹، آزادراه ۱، جاده ۴۹، جاده ۳۵، جاده ۲۴
	آزادراه ۳	۱۲۱	تهران	چالوس	مرزن آباد	جاده۵۹
	آزادراه ۵	۴۱۵	تهران	سربندر	پردیس، قم پرند، ساوه، اراک، شازند، بروجرد، خرم‌آباد، اندیمشک، دزفول، شوشتر، ملاثانی، اهواز، بندر امام خمینی	جاده ۷۹، بزرگراه آزادگان، جاده ۴۸، جاده ۵۶، جاده ۳۷، جاده ۳۹، جاده ۴۱، جاده ۹۶
	آزادراه ۶	۱۷۵	ساوه	همدان	فامنین	آزادراه ۵، جاده ۶۵، جاده ۴۸، جاده ۴۷
	آزادراه ۷	۶۹۵	تهران	شیراز	قم، کاشان، نطنز، اصفهان، شیراز، بندرعباس.	بزرگراه کاظمی، بزرگراه آزادگان، بزرگراه شمالی بهشت زهرا، جاده ۷۱، جاده ۶۵، جاده ۴۷، جاده ۶۲، جاده ۵۱
	آزادراه ۹	۳۲	شاهین شهر	اصفهان		جاده ۶۵
	آزادراه تبریز - ارومیه	۱۶۷	تبریز	ارومیه
	آزادراه ذوب آهن	۲۸	اصفهان	زرین شهر		آزادراه کنارگذر غربی اصفهان

بزرگراه‌ها و جاده‌های اصلی

نشان	شماره جاده	مسافت (کیلومتر)	شهر مبدأ	شهر مقصد	شهرها	موقعیت	نگاره
	جاده ۱۱	۳۲۵	جلفا	بانه	خوی، سلماس، ارومیه، مهاباد، سردشت
	جاده ۱۲	۵۷۲	پلدشت	بیله سوار	جلفا، پارس‌آباد
	جاده ۱۴	۴۶۰	مشگین‌شهر	سلماس	اهر، تبریز، شبستر
	جاده ۱۵	۳۷۵	کرمانشاه	سقز	روانسر، پاوه، مریوان
	جاده ۱۶	۴۲۸	آستارا	سرو	اردبیل، سراب، تبریز، ارومیه
	جاده ۱۷	۲۵۲	اسلام‌آباد غرب	مهران	ایوان، ایلام
	جاده ۱۸	۲۶۸	مراوه تپه	بندر امیرآباد	کلاله، گنبد کاووس، آق‌قلا، بندر ترکمن، بندر گز، بهشهر
	جاده ۱۹	۱۷۳	پل دختر	اسلام‌آباد غرب
	جاده ۲۱	۹۷۸	ایلام	جلفا	مرند، تبریز، بناب، میاندوآب، بوکان، سقز، دیواندره، سنندج، کرمانشاه، سرابله
	جاده ۲۲	۱٬۳۲۷	سرخس	خلخال	مشهد، بجنورد، گرگان، ساری، چالوس، رشت
	جاده ۲۳	۳۹۰	همدان	میاندوآب	بهار، بیجار، تکاب،شاهین دژ
	جاده ۲۴	۱۴۲	هشترود	بناب	هشترود، مراغه، بناب
	جاده ۲۶	۳۶۵	میانه	پیرانشهر	مهاباد، میاندوآب ،پیرانشهر
	جاده ۲۷	۲۴۵	خمارلو	تبریز	کلیبر، اهر
	جاده ۳۱	۴۰۹	اردبیل	پارس آباد	آقکند،خلخال،اردبیل
	جاده ۳۲	۸۸۰	تهران	بازرگان	کرج، آبیک،قزوین، تاکستان،ابهر،خرمدره زنجان،میانه، تبریز، مرند،ماکو
	جاده ۳۳	۱۵۵	اردبیل	بیله سوار	گرمی
	جاده ۳۵	۵۲۹	زنجان	خرم‌آباد	بیجار،قروه، سنقر،هرسین ،نورآباد
	جاده ۳۶	۳۳۰	بردسکن	تایباد	تربت حیدریه، کاشمر، خلیل‌آباد
	جاده ۳۷	۱٬۴۷۰	تاکستان	خرمشهر	آوج،رزن،همدان، ملایر، بروجرد، خرم‌آباد، اندیمشک، شوش، اهواز
	جاده ۳۸	۱۶۶	تهران	تاکستان	باغستان،شهریار،ملارد،اشتهارد،بوئین زهرا
	جاده ۳۹	۱۲۳	اندیمشک	آبادان	دزفول،اهواز
	جاده ۴۱	۵۲۷	خرمشهر	اندیمشک	اهواز، شوشتر، دزفول
	جاده ۴۳	۷۸	ماهشهر	رامهرمز	رامشیر
	جاده ۴۴	۸۶۶	مشهد	تهران	گرمسار، سمنان، دامغان، شاهرود، سبزوار، نیشابور
	جاده ۴۵	۱۹۴	رامهرمز	بندر دیلم	بهبهان
	جاده ۴۶	۳۰۰	همدان	مریوان	سنندج
	جاده ۴۷	۶۵۵	سلطانیه	شاهین شهر	قیدار،کبودراهنگ،کمیجان،فرمهین،اراک،خمین، گلپایگان
	جاده ۴۸	۶۰۴	ساوه	قصرشیرین	همدان، اسدآباد، کنگاور، کرمانشاه، اسلام‌آباد غرب، کرند غرب، سرپل ذهاب
	جاده ۴۹	۴۹۵	ساوه	آستارا	بوئین زهرا، قزوین،لوشان، منجیل، رودبار، رشت،بندر انزلی، رضوانشهر، هشتپر، آستارا
	جاده ۵۱	۱۵۰٫۵	اصفهان	گهرو	فلاورجان، زرین شهر، شهرکرد
	جاده ۵۲	۱۹۰	اراک	کنگاور	ملایر، نهاوند
	جاده ۵۳	۶۲	شهرکرد	بروجن
	جاده ۵۵	۵۴۷	بوشهر	بروجن	نورآباد (فارس)، یاسوج، بروجن، مبارکه
	جاده ۵۶	۲۶۰	قم	بروجرد	اراک، شازند
	جاده ۵۸	۲۲۰	کاشان	الیگودرز	دلیجان، محلات، خمین
	جاده ۵۹	۱۶۰	کرج	چالوس	گچسر،مرزن آباد
	جاده ۶۲	۶۵۵	طبس	دورود	نایین، اصفهان، نجف‌آباد،تیران، داران، الیگودرز، ازنا،
	جاده ۶۳	۱۲۸	شهرضا	یاسوج	سمیرم
	جاده ۶۴	۲۷۱	مهران	اندیمشک	دهلران، مهران
	جاده ۶۵	۱٬۲۰۸	تهران	سیراف	اسلام‌شهر، ساوه، دلیجان،شاهین‌شهر، اصفهان، شهرضا، آباده، مرودشت، شیراز، فیروزآباد، جم
	جاده ۶۷	۸۰۷	یاسوج	بندرلنگه	اردکان، شیراز، جهرم، لار، بستک
	جاده ۶۸	۶۹۶	اشکذر	بیرجند	طبس
	جاده ۷۱	۱٬۲۴۴	تهران	بندرعباس	قم، کاشان، نطنز، یزد، شهربابک، سیرجان
	جاده ۷۲	۵۰۳	شهرضا	اهواز	بروجن، ایذه،باغ‌ملک ، رامهرمز
	جاده ۷۷	۲۰۰	تهران	محمودآباد	پردیس بومهن رودهن، آبعلی، آمل
	جاده ۷۸	۶۴۷	یاسوج	زرند	اقلید، ابرکوه، یزد
	جاده ۷۹	۲۴۷	تهران	قائم‌شهر	فیروزکوه، پل سفید، قائم‌شهر
	جاده ۸۱	۴۹۴	ساری	خور	دامغان
	جاده ۸۲	۲۸۵	صفاشهر	زرند	مروست،هرات، بوانات
	جاده ۸۳	۲۱۱	گنبدکاووس	شاهرود	آزادشهر
	جاده ۸۴	۸۲۴	میرجاوه	انار	زاهدان، بم، ماهان، کرمان
	جاده ۸۵	۳۳۲	مهریز	نی‌ریز	مروست، هرات، مشکان
	جاده ۸۶	۱٬۲۴۸	کرمان	اهواز	نی ریز، دوگنبدان، بهبهان
	جاده ۸۷	۳۱۶	بجنورد	گناباد	اسفراین، سبزوار
	جاده ۸۸	۲۸۰	سیرجان	جیرفت	شهرستان بافت
	جاده ۹۱	۱٬۷۲۰	فیض آباد	میناب	فردوس، راور، کرمان، جیرفت، کهنوج
	جاده ۹۲	۱٬۱۲۴	فسا	ایرانشهر	فسا، داراب، حاجی‌آباد، شهرستان کهنوج، ایرانشهر
	جاده ۹۳	۶۹۷	نرماشیر	چابهار	بم‌پور، نیک‌شهر
	جاده ۹۴	۹۰۵	اهرم	بندرعباس	اهرم، فراشبند، فیروزآباد، خنج، لار
	جاده ۹۵	۱٬۶۳۶	مشهد	چابهار	تربت حیدریه، بیرجند، زاهدان
	جاده ۹۶	۱٬۱۵۰	خرمشهر	بندرعباس	آبادان، ماهشهر، بندر گناوه، برازجان، اهرم، خورموج، بندر کنگان، عسلویه، بندر لنگه
	جاده ۹۷	۲۰۰	مشهد	تایباد	فریمان، تربت جام
	جاده ۹۸	۴۹۳	میناب	چابهار
	جاده ۹۹	۹۴۰	سرخس	زابل	هامون

جاده‌های فرعی

نشان	شماره جاده	مسافت (کیلومتر)	مبدا	مقصد	شهرها	موقعیت	تصویر
	جاده ۱۲۲	۶۰	صفاشهر ()	بوانات
	جاده ۱۴۴	۱۴۸	هادیشهر ()	ورزقان ()	سیه‌رود ()
	جاده ۱۴۵	۴۶	ورزقان ()	خواجه ()
	جاده ۱۶۴	۱۰۱	نی‌ریز ()	خرامه ()
	جاده ۱۶۵	۶۷	ینگجه ()	دوزدوزان ()	هریس () – مهربان
	جاده ۲۱۳		میاندوآب ()	فسندوز
	جاده ۲۱۸	۴۵	شاهین دژ ()	بوکان ()
	جاده ۲۲۲	۱۱۶	حسن‌رود ()	رحیم‌آباد	خشکبیجار – کیاشهر – لنگرود () – املش
	جاده ۲۲۴	۱۱۴	امام‌قلی ()	لطف‌آباد (درگز) ( ترکمنستان)	درگز
	جاده ۲۴۵	۱۳۰	قره‌آغاج (آذربایجان شرقی) ()	خراسانلو	نظرکهریزی () – قره‌کلک – عزیزکندی () – هشترود ()
	جاده ۲۵۶	۷	رشت	پیر بازار ()
	جاده ۲۷۴	۳۷٫۲	سامبران ()	هوراند
	جاده ۲۷۶	۴۵٫۳	سلمان‌کندی ()	هریس ()
	جاده ۳۱۳	۳۲	فیروزآباد ()	فومن ()	خلخال () – ماسوله
	جاده ۳۱۵	۱۱۷	کجل ()	اسالم ( AH۸)	خلخال ()
	جاده ۳۱۶	۶۷٫۵	گنجگاه ()	میانه ()
	جاده ۳۲۴	۷۳	قره‌چمن ()	میانه ()	ترکمانچای
	جاده ۳۴۹	۱۰	رشت	کتیگر	لاکان
	جاده ۳۵۶	۵۴	سنقر ()	اسدآباد ()
	جاده ۳۵۸	۱۰۳	نورآباد ()	ملایر ()	نهاوند ()
	جاده ۳۸۲	۱۱۰	اسفراین ()	جاجرم	گرمه
	جاده ۴۲۵	۵۸	لواسان	گچسر ()	اوشان، فشم، میگون، پیست دیزین
	جاده ۴۹۳	۲۰	پونل ()	ماسال ()	شاندرمن
	جاده ۴۹۴	۹۸	ماسال ()	آستانه اشرفیه ()	ضیابر (), خمام (), خشکبیجار
	جاده ۴۹۷		سنگر ()	علی‌آباد ()	کوچصفهان () لشت نشا
	جاده ۵۱۴	۸۴	شهرکرد	چلگرد	سورشجان، فارسان، باباحیدر
	جاده ۵۲۲		جوکار ()	کنگاور ()	تویسرکان
	جاده ۵۵۱	۵۸	مبارکه ()	شهرضا ()	طالخونچه
	جاده ۵۵۴	۱۸۰	سنگر ()	میشان سفلی	نورآباد ()-بابامنیر
	جاده ۵۵۶	۱۰۲	آلونی ()	دهدز ()	لردگان
	جاده ۵۸۶	۱۳۲	گلپایگان ()	کاشان ()	موته ()
	جاده ۵۸۷	۸۹	میمه ()	کاشان ()	کامو و چوگان، قمصر
	جاده ۵۹۳	۵۸	مرزن‌آباد ()	عباس‌آباد ()
	جاده ۶۵۶	۱۱۳	پالایشگاه اصفهان ()	اردستان ()	گزبرخوار (), دستگرد، دولت‌آباد، حبیب‌آباد، کمشچه ()
	جاده ۶۵۴	۵۱	باغ یک ()	تفرش	باغ یک ()
	جاده ۶۶۵	۱۴۴	مورچه‌خورت ()	کاشان ()	نطنز، ده زیره ()
	جاده ۶۷۴	۱۶۸	عزیزآباد ()	قیر ()	میمند – دوزه – جهرم ()
	جاده ۶۷۸	۶۴	لامرد ()	گله‌دار ()	مهر
	جاده ۷۴۴	۷۷	شیراز ()	خرامه ()	داریان
	جاده ۷۷۹	۱۰	بهنمیر ()	کیاکلا ()
	جاده ۷۸۱	۱۱۶	مرودشت ()	حاجی‌آباد ()	درودزن
	جاده ۷۸۳	۴۶	مادرسلیمان (پاسارگاد)	ارسنجان ()	سعادت‌شهر ()
	جاده ۷۹۵	۳۸	شیرگاه ()	بابل ()
	جاده ۷۹۸	۶۷	پل سفید ()	تاکام ( AH۷۰)
	جاده ۷۹۹	۱۵	قائم‌شهر ()	کیاکلا ()
	جاده ۸۶۴	۱۵۷	نی‌ریز ()	ارسنجان ()	آباده طشک
	جاده ۸۷۵ AH۷۸	۲۴۲	سبزوار ()	باجگیران ( ترکمنستان)	قوچان ()
	جاده ۹۰۲	۶۹	بندر پل ()	جزیره قشم
	جاده ۹۳۳	۱۲۰	معین‌آباد ()	فراشبند ()	کازرون – والاشهر
	جاده ۹۴۵	۱۵۷	محلچه ()	لامرد ()	بیرم – اشکنان
	جاده ۹۴۶	۱۷۲	خنج ()	شیرینو ()	علامرودشت – گله‌دار ()
	جاده ۹۴۷	۱۱۰	بست فاریاب	درز

بزرگراه‌های آسیایی

• بزرگراه ۱
• بزرگراه ۲
• بزرگراه ۸
• بزرگراه ۷۰
• بزرگراه ۷۱
• بزرگراه ۷۲
• بزرگراه ۷۵
• بزرگراه ۷۸
• بزرگراه ۸۲

نگارخانه

• 
  تابلوی آزادراه ۲ رو به شرق
• 
  تابلوی آزادراه ۲ رو به غرب
• 
  خروجی زنجان در آزادراه ۲
• 
  ۲ کیلومتر مانده به خروجی زنجان در آزادراه ۲
• 
  ورودی به آزادراه ۲ از جاده ۳۲
• 
  تابلو جاده ۳۵ در آزادراه ۲
• 
  تقاطع آزادراه ۲ با جاده ۳۵
• 
  تقاطع آزادراه ۵ با جاده ۵۶ در سلفچگان.
• 
  در برخی از نقاط آزادراه ۵ به علت عرض کم تنها چهار خط برای تردد دارد
• 
  طبیعت اطراف آزادراه ۵ (آزادراه خرم زال)
• 
  درختان بلوط در کنار آزادراه ۵ (زادراه خرم زال)
• 
  باران شدید نزدیک نطنز در آزادراه ۷
• 
  خروجی شهر قم در آزادراه ۷
• 
  تابلوی کاشان واقع در آزادراه ۷
• 
  شمارهٔ آزادراه ۷
• 
  جاده ۳۵
• 
  جاده ۳۵
• 
  جاده ۳۵
• 
  جاده ۳۵
• 
  نمایی از جاده ۵۶ بین اراک و قم
• 
  محل ورود به آزاد راه تهران-اصفهان از جاده ۵۶
• 
  جاده چالوس در کنار کوه‌های معروف به هفت خواهران
• 
  تابلوی جاده شیراز
• 
  ابزرگراه نزدیک کولیکش
• 
  اصفهان-آباده
• 
  یک روز برفی در کولیکوش نزدیکی آباده
• 
  پل جاده نیشابور به مشهد (جاده ۴۴)
• 
  پل شماره ۲۱ جاده ۷۷ (جاده هراز)
• 
• 
  آثار به جای مانده از راه باستانی هراز تنگه بند بریده
• 
  خروجی زنجان در آزادراه قزوین- زنجان
• 
  ۱۵۰۰متر تا خروجی زنجان در آزادراه۲
• 
  خروجی خرمدره در آزادراه زنجان- قزوین
• 
  ورودی آزادراه۲ در زنجان
• 
  تقاطع آزادراه2 و جاده32 در زنجان(پل:آزادراه و زیر گذر:جاده32)
• 
  تقاطع جاده۳۲ و آزادراه۲
• 
  خروجی ابهر در آزادراه- زنجان قزوین
• 
  خروجی شرقی زنجان در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  آزادراه۲ (غرب)
• 
  ۱۰۰۰متر تا خروجی زنجان در آزادراه۲
• 
  ورودی جاده۴۷ در سلطانیه
• 
  ورودی آزادراه۲ بعد از عوارضی
• 
  زنجان,۲۵ کیلومتر
• 
  ۵۰۰متر تا خروجی زنجان در آزادراه۲
• 
  آزادراه(۲)
• 
  آزادراه زنجان- قزوین کیلومتر۷
• 
  آزادراه زنجان قزوین(۲)
• 
  خروجی خرمدره در آزادراه۲
• 
  آزادراه زنجان- قزوین کیلومتر۸۳
• 
  ۱۰۰۰متر تا خروجی ابهر در آزادراه۲
• 
  آزادراه2 (شرق)
• 
  ۱۰۰۰متر تا خروجی خرمدره در آزادراه۲
• 
  خروجی خرمدره در آزادراه قزوین- زنجان
• 
  آزادراه قزوین- زنجان محدوده خرمدره
• 
  خروجی ضیاء آباد(به طرف جاده۳۷) در آزادراه قزوین زنجان
• 
  خروجی تاکستان در آزادراه قزوین- زنجان
• 
  ورود به آزادراه۲ از آزادراه رشت- قزوین
• 
  خروجی نیروگاه سیکل ترکیبی سلطانیه در آزادراه قزوین- زنجان
• 
  خروجی نیروگاه سیکل ترکیبی سلطانیه در آزادراه زنجان- قزوین
• 
  آزادراه زنجان- قزوین کیلومتر۲۷
• 
  آزادراه زنجان- قزوین کیلومتر۷۳
• 
  تقاطع جاده۳۲ و آزادراه۲ در زنجان
• 
  عوارضی آزادراه زنجان- قزوین در زنجان
• 
  جاده۲۲ شرق لاهیجان- لنگرود
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
  ۲ کیلومتر تا خروجی آزادراه تهران-ساوه در آزادراه غدیر
• 
  ۱۰۰۰ متر تا خروجی آزادراه تهران-ساوه در آزادراه غدیر
• 
  خروجی آزادراه تهران-ساوه در آزادراه غدیر
• 
  تقاطع آزادراه غدیر با جاده۳۸
• 
  ۲ کیلومتر تا خروجی ضیاء آباد (بطرف جاده۳۷) در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  ۱۰۰۰متر تا خروجی تاکستان در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  ۵۰۰متر تا خروجی تاکستان در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  تقاطع آزادراه۲ و جاده۴۹ در قزوین
• 
  خروجی جاده قدیم قزوین-رشت(جاده۴۹) در قزوین
• 
  ۱۰۰۰متر تا خروجی آزادراه ۱(قزوین-رشت) در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  ۵۰۰متر تا خروجی آزادراه ۱ در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  پل تقاطع آزادراه قزوین-رشت در آزادراه زنجان-قزوین
• 
  ۵۰۰متر تا خروجی قزوین در آزادراه قزوین-زنجان
• 
  خروجی قزوین در آزادراه قزوین-زنجان
• 
  آزادراه قزوین-زنجان محدودۀ ابهر
• 
  خروجی ابهر در آزادراه قزوین-زنجان
• 
  ۱۰۰۰متر تا خروجی خرمدره در آزادراه قزوین-زنجان

جستارهای وابسته

• ترابری در ایران
• فهرست بزرگراه‌های ایران

پانویس

1. «مرگ ۲۴۱ هزار تن در جاده‌های کشور در دهه 80». ایسنا. ۳ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۳.
2. «راه‌های ایران، کاستی‌ها و ظرفیت ها». آفتاب. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
3. «طول راه‌های ایران چقدر است؟». تابناک. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
4. «امسال چند کیلومتر بزرگراه در کشور به بهره‌برداری می‌رسد؟». شبکه ایران. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.^{[پیوند مرده]}
5. «جاده‌ها خلوت شدند». عصر ایران. دریافت‌شده در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۳.
6. مطالعات کدگذاری معابر و طراحی تابلوهای هدایت مسیر شهر تهران - اداره کل مهندسی و ایمنی ترافیک

منابع

«نقشه راه‌های ایران». دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
«مرکز مدیریت راه‌های کشور». iran141.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.

پیوند به بیرون

• «نقشه جامع راه ها». مرکز مدیریت راه‌های کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
• «نقشه جامع راه‌های ایران». پورتال جامع گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
• «دانلود نقشه راه‌های ایران». باشگاه خبرنگاران. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.
• «مشاهده وضعیت آب و هوای راه‌های کشور». iran.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۳.