Eulate
Nafarroa Garaiko udalerria From Wikipedia, the free encyclopedia
Nafarroa Garaiko udalerria From Wikipedia, the free encyclopedia
Eulate[4] ([eulate]) Nafarroa Garaiko mendebaldeko udalerria da, Lizarrako merindadekoa. Iruñetik 70 kilometro dago. 315 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.
Eulate | |
---|---|
Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
Kokapena | |
Herrialdea | Euskal Herria |
Lurraldea | Nafarroa Garaia |
Merindadea | Lizarra |
Administrazioa | |
Estatua | Espainia |
Erkidegoa | Nafarroa |
Izen ofiziala | Eulate |
Alkatea | Juan Ignacio Ruiz de Larramendi Mujika (Eulate, indep.) |
Posta kodea | 31271 |
INE kodea | 31100 |
Herritarra | eulatear |
Geografia | |
Koordenatuak | 42°46′35″N 2°12′22″W |
Azalera | 8 km² |
Garaiera | 721 metro |
Demografia | |
Biztanleria | 276 (2023: 1) |
Dentsitatea | 26,39 bizt/km² |
Zahartzea[1] | % 20,42 |
Ugalkortasuna[1] | ‰ 14,93 |
Ekonomia | |
Jarduera[1] | % 78,57 (2011) |
Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) |
Langabezia[1] | % 11,61 (2013) |
Euskara | |
Euskaldunak[2][3] | % 5,40 (2018: %-10,93) |
Datu gehigarriak | |
Webgunea | http://www.eulate.es |
Herria Nafarroa Garaiko mendebaldean dago, Urbasa mendilerroaren hegoaldean, NA-7185 errepidean. Eulatek Urbasako mendilerroarekin egiten du muga iparraldean, Ameskoabarrenekin ekialdean, Aranaratxerekin mendebaldean, eta Lanarekin hegoaldean.
Eulatek hiru auzo ditu: Erdigunekoa elizaren inguruan, ekialdean Copalacioko auzoa, eta mendebaldean Gonea. Urbasako mendilerroaz gain, Lokizgo mendilerroa ere udalerritik gertu dago.
Udalerriaren iparraldean klima atlantikoa eta azpiatlantikoa nagusitzen da; herrigunean eta Eulateko gunerik beherenetan, berriz, ezaugarri mediterraneoak dauzka. Urteko batez besteko tenperatura 8 eta 10 gradu bitartekoa da, eta prezipitazioak 1.000 eta 1.400 mm artekoak, ugariagoak iparraldeko mendietan. Urteko egun euritsuak 120 inguru izaten dira.
Herriaren inguruko basoetan, haritz eta ametzak dira espezierik ohikoenak, guztira 652 hektarea hartzen baitute. Horrez gain, iparraldean pagoak ere badira.
Eulateko biztanleria |
---|
Eulateko udaleko idazkaria, Larragoa eta Aranaratxeko idazkari ere bada.
2023ko udal hauteskundeetara hautagai-zerrenda bakarra aurkeztu zuten Eulaten: Agrupacion Electoral Eulate. Zerrenda horretako burua, Beñat Ruiz de Larramendi, da herriko alkatea.[5][6]
Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia |
1979 | 1983 | ||
1983 | 1987 | ||
1987 | 1991 | ||
1991 | 1995 | ||
1995 | 1999 | ||
1999 | 2003 | ||
2003 | 2007 | ||
Juan Ignacio Ruiz de Larramendi Mugica | 2007 | 2011 | Agrupacion Electoral Eulate |
Juan Ignacio Ruiz de Larramendi Mugica | 2011 | 2015 | Agrupacion Electoral Eulate |
Juan Ignacio Ruiz de Larramendi Mugica[7] | 2015 | 2019 | Independenteak |
Idoya Martinez de la Hidalga Jauregui[7] | 2019 | 2023 | Agrupacion Electoral Eulate[8] |
Beñat Ruiz de Larramendi López[5] | 2023 | jardunean | Agrupacion Electoral Eulate[5] |
Automoviles Urederra autobus konpainiak Eulate Lizarrarekin batzen du. Autobus lineak, honako ibilbidea egiten du:
Antzin-Ameskoako Zerbitzu Sozialen Mankomunitatea, zaborra bildu, ura hornitu eta bestelako zerbitzuez arduratzen da Eulate eta eskualdeko beste hainbat herritan.
1986ko Euskararen Foru Legearen arabera, Eulate eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori zela-eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania zen. 2017ko ekainaren 22an Nafarroako Parlamentuak eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batean.[11]
2023an aurkitu zen Eulateko dotrina, Juan Migel Gartzia de Bakedanok XVIII. mendearen bukaeran edo XIX.aren hasieran idatzitakoa. Testu horrek frogatzen du garai hartan bazirela euskaldunak Ameskoan, nahiz eta, ordurako, elebidunak ziren segur aski, eta euskara itzaltzen ari zen. Izan ere, bestelako iturriei esker, jakina zen 1800. urtean Aranaratxeko Fernando Albizu Iturmendin apez aritzeko egokitzat jo zutela, besteak beste, euskaraz zekielako. Hartara, dudarik ez dago etxetik zekarrela euskara, hangoa baitzuen familia, eta Araban ibili zenean ere hango parrokietan erabili zuela, herri horiek orduan euskaldunak ziren-eta.[9]
Ameskoan, Larragoa lehentxeago erdaldundu zela dirudi, baina Eulatek, Burundarekiko loturaz edo, hobeki eutsi bide zion hizkuntzari. Bestalde, Bonaparte printzeak Bruno Etxenikeri 1863ko apirilaren 7an idatzi zion gutunean ziotsonez (frantsesetik itzulia): "Ziurtatu didate Lizarrako partidu osoan Ameskoabarrengo herri hauetan baino ez dutela pertsona batzuek oraindik euskaraz egiten: Eulate, San Martin, Ekala, Bakedao, Zudairi, Gollano, Urra, Barindano, Artatza".[9]
Eulateko dotrinak, bada, Eulaten euskara bizi zela erakusteaz gain, euskara hori nolakoa zen jakiten ere lagundu du. [10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.