Veneto
From Wikipedia, the free encyclopedia
Veneto (italieraz: Veneto, venezieraz: Vèneto, friulieraz: Venit, ladinoz: Veneto) Italiako eskualdea da, herrialdearen ipar-ekialdean dagoena. 18.399 km²ko azalera du eta 2011n 4.957.082 biztanle zituen[1] (269,4 biztanle/km²). Hiriburua eta hiri nagusia Venezia da.
Historikoki garrantzi handia izan zuen Veneziako Errepublikaren garaietan, VII. mendetik XVIII. mendera arte.
Iparraldean Trentino-Adige Garaiarekin du muga, ipar-ekialdean Austriarekin, ekialdean Friuli-Venezia Giulia eskualdea eta Itsaso Adriatikoarekin, hegoaldean Emilia-Romagnarekin eta mendebaldean Lombardiarekin.
Iparraldea menditsua da oso. Gardako aintziraren eta Karniako Alpeen artean Dolomitak daude. Gailurrak Marmolada (3.342 m) eta Tre Cime di Lavaredo (2.999 m) dira. Hegoaldea ordoki emankorra da, Veneziaraino hedatzen dena. Ibairik garrantzitsuenak Po, Adige, Brenta, Piave eta Livenza dira.
Administratiboki, Veneto zortzi probintziatan banaturik dago.
| Probintzia | Azalera (km²) | Biztanleak (2011) | Dentsitatea | Udalerriak | Hiriburua |
|---|---|---|---|---|---|
| Belluno, BL | 3.678 | 212.984 | 57,9 | 69 | Belluno |
| Padova, PD | 2.141 | 939.131 | 438,6 | 104 | Padova |
| Rovigo, RO | 1.789 | 248.049 | 138,6 | 50 | Rovigo |
| Treviso, TV | 2.477 | 891.597 | 359,9 | 95 | Treviso |
| Venezia, VE | 2.463 | 866.259 | 351,7 | 44 | Venezia |
| Verona, VR | 3.121 | 925.290 | 296,5 | 98 | Verona |
| Vicenza, VI | 2.722 | 873.772 | 321 | 121 | Vicenza |
| Ord. | Udalerria | Biztanleak (2011) |
Azalera (km²) |
Dentsitatea (hab./km²) |
Garaiera (m) |
Probintzia |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Venezia | 270.589 | 414,57 | 653,6 | 1 | VE |
| 2. | Verona | 264.161 | 206,63 | 1.278,6 | 59 | VR |
| 3. | Padova | 214.099 | 92,85 | 2.305,8 | 12 | PD |
| 4. | Vicenza | 115.655 | 80,54 | 1436 | 39 | VI |
| 5. | Treviso | 83.504 | 55,50 | 1.504,6 | 15 | TV |
| 6. | Rovigo | 53.390 | 108,55 | 491,8 | 6 | RO |
| 7. | Chioggia | 50.600 | 185,20 | 273,2 | 2 | VE |
| 8. | Bassano del Grappa | 43.716 | 46,79 | 934,3 | 129 | VI |
| 9. | San Donà di Piave | 41.917 | 78,73 | 532,4 | 3 | VE |
| 10. | Schio | 39.688 | 67,04 | 592 | 200 | VI |
Laborantza (artoa, garia, garagarra, azukre erremolatxa, mahatsa, fruitu arbolak) eta industria (janari industria, ehungintza, altzairugintza, papergintza, azukre findegiak, ontziolak) ekonomiaren oinarriak dira. Portu nagusiak Veneziakoa eta Chioggiakoa dira.
- Marco Polo, veneziar esploratzaile eta merkataria.
- Giacomo Casanova, veneziar abenturazalea.
- Carlo Goldoni, XVIII. mendeko veneziar antzerkigilea.
- Giorgione, margolaria.
- Andrea Mantegna, Pizkundeko margolaria.
- Giovanni Bellini, Pizkundeko margolaria.
- Giambattista Tiepolo, XVII. mendeko margolaria.
- Tiziano Vecellio, XVI. mendeko margolaria.
- Canaletto, XVII. mendeko margolaria.
- Andrea Palladio, Pizkundeko arkitektoa.
- Paolo Veronese, veronar margolaria.
- Antonio Vivaldi, Barrokoko musikagile, biolin-jotzaile eta konposatzailea.
- Luciano Benetton, enpresaburua.
- Giovanni Rana, enpresaburua.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
