Barne produktu gordin

Barne produktu gordina (BPGd) herrialde baten jarduera ekonomikoa neurtzeko zuzeneko informazioa ematen duen magnitudea da.^[1] Herrialde bateko zenbait ekoizpen-faktorek denboraldi jakin batean berenganatutako sarreren batuketa eginez lortzen da, eta euroetan edo estatubatuar dolarrak bezalako diru-unitateetan adierazten da.

BPGd nominala biztanleko (Banku mundialaren datuak, USD, 2014).

Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero.

BPGd ulertzeko bideoa.

Adierazle horrek, ordea, ez du biztanleriaren aberastasuna islatzen; izan ere, herrialde batek ekoizpen eta diru-sarrera handiak izan litzake, baina baita oso biztanle kopuru handia ere. Hori dela-eta, per capita BPGd-a erabiltzen da; datu hori kalkulatzeko, BPGda herrialdearen biztanle kopuruaz zatitu behar da.

Aipagarria da Txinako Herri Errepublika bezalako herrialde zabal eta oso jendetsu baten eta Luxenburgoren moduko txiki baten BPGdak alderatzea. Txinarena (bilioi bat eta erdi dolar inguru 2005ean) Luxenburgorena (26.500 milioi dolar) baino askoz handiagoa zen; baina luxenburgotarrek 51.143 dolarreko per capita BPGda zuten eta txinatarrak baino askoz aberatsagoak dira; izan ere, txinatarren per capita BPGda 1.100 dolarrekoa zen.

Halaber, ez da ahaztu behar per capita eginez, batez bestekoa agertzen dela eta herrialde baten barruan, pertsonen arteko aberastasun mailaren artean izugarrizko aldea egoten dela maiz.

BPGd osoa

BPGda herrialde baten ondasun eta zerbitzuen batura da:

${\displaystyle BPGd=C+I+X-M\,}$

non

C = herrialdeko kontsumoa

I = inbertsioa

X = esportazioen bolumena

M = inportazioen bolumena

Euskal Autonomia Erkidegoko BPGda

Azken hogeita bost urteotan, aldaketa handiak gertatu dira Euskadin, industrian oinarritutako ekonomiatik zerbitzatuetarikora pasatuz: 1975ean, 2.075.000 biztanle zeudenean, barne produktu gordina 3 bilioi pezetakoa zen (18.030 milioi euro), batez ere industriak sortua, biztanleria aktiboaren % 50 baino gehiagori ematen baitzion lana sektore horrek.

Hogeita bost urte geroago, eta antzeko biztanle-kopurua badugu ere, BPGda bikoiztu egin da ia, eta 5,8 bilioi pezetara iritsi zen (34.859 milioi euro), batez ere zerbitzuen sektoreak izan duen gorakadaren ondorioz, izan ere biztanleria aktiboaren % 60 enplegatzen baitu.

2022an

Hego Euskal Herriko BPGda 2015ean

2015. urteko datuei begiratuta, balio absolutuetan honako hau daukagu:

• EAE = 65.923.550.000 €
• Nafarroa = 18.245.610.000 €

---

• Guztira = 84.169.160.000 €

Dolarretan (artikulua editatzean finkatutako bihurketa tasa 2016/11/17): 90.407.261.010 USD

Herrialdeen BPGden zerrenda

Postua	Herrialdea	BPGd (nominala), 2005 US$ milioi	BPGd (nominala), 2006 US$ milioi
—	Mundua	44.168.157	49.563.533
—	Europar Batasuna	13.426.873	16.141.940
1	AEB	12.455.830	13.262.070
2	Japonia	4.567.440	4.463.590
3	Alemania	2.791.740	2.890.090
4	Txinako Herri Errepublika	2.234.130	2.554.200
5	Erresuma Batua	2.229.470	2.357.580
6	Frantzia	2.126.720	2.227.330
7	Italia	1.765.540	1.841.040
8	Kanada	1.132.440	1.273.140
9	Espainia	1.126.570	1.216.740
10	Brasil	795.666	966.827
11	Hego Korea	787.567	877.190
12	India	771.951	854.482
13	Mexiko	768.437	811.282
14	Errusia	763.287	975.338
15	Australia	708.519	743.723
16	Herbehereak	629.911	662.807
17	Belgika	371.695	387.022
18	Suitza	367.571	382.438
19	Turkia	362.461	378.425
20	Suedia	358.810	380.752
21	Taiwan	346.178	355.465
22	Saudi Arabia	309.945	363.708
23	Austria	305.338	320.243
24	Polonia	303.229	330.133
25	Norvegia	295.672	332.351
26	Indonesia	281.264	351.034
27	Danimarka	259.643	275.757
28	Hegoafrika	239.419	256.454
29	Grezia	225.591	243.333
30	Irlanda	200.770	219.313
31	Finlandia	196.053	205.932
32	Iran	192.349	244.985
33	Portugal	183.619	191.232
34	Argentina	181.549	219.652
35	Hong Kong (Txina)	177.703	188.665
36	Thailandia	173.130	194.566
37	Venezuela	132.848	164.416
38	Malaysia	130.835	147.015
39	Israel	129.841	137.038
40	Arabiar Emirerri Batuak	129.642	176.842
41	Txekiar Errepublika	124.310	139.814
42	Kolonbia	122.269	129.384
43	Singapur	116.775	133.525
44	Txile	115.314	140.389
45	Pakistan	110.970	128.996
46	Hungaria	109.195	103.785
47	Zeelanda Berria	108.520	101.820
48	Aljeria	102.026	124.110
49	Nigeria	99.147	121.117
50	Errumania	98.566	113.226
51	Filipinak	98.371	116.917
52	Egipto	89.477	103.289
53	Ukraina	82.876	95.073
54	Peru	79.394	89.316
55	Kuwait	74.598	92.807
56	Bangladesh	60.806	62.996
57	Kazakhstan	56.088	71.129
58	Maroko	51.621	56.943
59	Vietnam	51.388	55.255
60	Eslovakia	47.459	53.076
61	Libia	38.738	48.981
62	Kroazia	38.510	42.535
63	Luxenburgo	36.531	39.214
64	Ekuador	36.489	41.292
65	Qatar	34.341	44.886
66	Eslovenia	34.030	34.583
67	Angola	32.810	47.343
68	Oman	30.734	38.451
69	Bielorrusia	29.566	34.204
70	Dominikar Errepublika	29.089	28.474
71	Tunisia	28.674	30.020
72	Sudan	27.542	37.571
73	Guatemala	27.366	29.665
74	Siria	27.297	29.384
75	Bulgaria	26.719	28.237
76	Lituania	25.504	28.735
77	Serbia eta Montenegro	24.058	27.544
78	Sri Lanka	23.534	26.179
79	Libano	22.053	22.318
80	Kosta Rika	19.985	21.455
81	Kenya	18.730	23.634
82	Turkmenistan	17.114	20.147
83	Kamerun	16.991	18.452
84	El Salvador	16.974	18.218
85	Uruguai	16.878	18.591
86	Zipre	16.695	17.573
87	Boli Kosta	16.373	17.300
88	Trinidad eta Tobago	16.252	19.935
89	Letonia	15.826	19.160
90	Islandia	15.823	16.086
91	Panama	15.467	16.877
92	Yemen	15.193	17.519
93	Bahrain	13.515	16.027
94	Estonia	13.108	15.104
95	Jordania	12.712	14.329
96	Tanzania	12.607	12.956
97	Azerbaijan	12.561	21.217
98	Myanmar	12.151	13.002
99	Uzbekistan	11.652	14.210
100	Etiopia	11.174	13.264
101	Ghana	10.694	11.292
102	Botswana	10.196	10.838
103	Jamaika	9.731	10.636
104	Brunei	9.531	11.482
105	Bolivia	9.358	10.355
106	Bosnia-Herzegovina	9.343	10.146
107	Uganda	8.729	9.403
108	Gabon	8.724	9.464
109	Senegal	8.609	9.242
110	Albania	8.379	9.055
111	Honduras	8.294	9.016
112	Nepal	7.515	7.994
113	Paraguai	7.468	8.633
114	Afganistan	7.309	8.869
115	Zambia	7.269	12.101
116	Kongoko Errepublika Demokratikoa	7.094	8.410
117	Ekuatore Ginea	7.062	9.153
118	Mozambike	6.491	6.768
119	Georgia	6.395	7.493
120	Maurizio	6.231	6.362
121	Kanbodia	6.219	6.803
122	Namibia	6.121	6.469
123	Kongoko Errepublika	5.980	7.370
124	Txad	5.907	6.809
125	Bahamak	5.870	6.207
126	Mazedonia	5.722	5.870
127	Burkina Faso	5.635	6.189
128	Malta	5.454	5.592
129	Mali	5.390	6.007
130	Madagaskar	5.033	5.410
131	Nikaragua	4.910	5.369
132	Zimbawe	4.491	8.207
133	Benin	4.406	4.493
134	Haiti	3.983	4.283
135	Papua Ginea Berria	3.931	4.052
136	Armenia	3.782	4.188
137	Niger	3.439	3.415
138	Ginea	3.293	3.315
139	Holandarren Antillak (Herbehereak)	3.204	3.356
140	Barbados	3.058	3.442
141	Moldabia	2.917	3.142
142	Laos	2.875	3.454
143	Fiji	2.861	3.029
144	Swazilandia	2.546	2.615
145	Kirgizistan	2.441	2.646
146	Tajikistan	2.311	2.626
147	Rwanda	2.137	2.357
148	Togo	2.107	2.289
149	Malawi	2.076	2.158
150	Mongolia	1.881	2.426
151	Mauritania	1.871	2.790
152	Lesotho	1.467	1.573
153	Afrika Erdiko Errepublika	1.377	1.474
154	Surinam	1.345	1.545
155	Sierra Leona	1.213	1.348
156	Belize	1.111	1.217
157	Cabo Verde	983	1.054
158	Eritrea	970	1.018
159	Antigua eta Barbuda	873	978
160	Bhutan	864	1.021
161	Santa Luzia	818	940
162	Burundi	799	955
163	Maldivak	787	951
164	Guyana	786	831
165	Djibuti	709	761
166	Seychelleak	695	682
167	Liberia	530	664
168	Granada	490	537
169	Gambia	461	506
170	Saint Kitts eta Nevis	453	489
171	Saint Vincent eta Grenadinak	421	438
172	Komoreak	369	386
173	Samoa	336	360
174	Vanuatu	332	349
175	Ekialdeko Timor	331	334
176	Ginea-Bissau	302	313
177	Salomon Uharteak	294	322
178	Dominika	283	295
179	Tonga	215	224
180	Sao Tome eta Principe	70	73
181	Kiribati	63	64

• Nazioarteko Diru-Erakundea', World Economic Outlook Database, 2006ko irailean^[2]

BPGd. Kritikak

«	Barne Produktu Gordina (BPGd) asmatu zen hazkunde ekonomikoaz hitz egiteko. Amerikako Estatu Batuetako Depresio Handiaren erdian asmatua, adierazlea mundu osoko emaitza ekonomikoen neurri nagusi bihurtu zen eta gizartearen eta ekonomiaren arteko harremanak aldatu zituen. Orain, ekonomia BPGd honi esker, neurgarria ei denez; ekonomia, transakzioen agregazio gisa ulertuta, gobernuak kudea zezakeen zerbait bihurtu zen; era berean, eragin kulturala izan zuen, gizarte-antolamenduaren xedea bera aldatu baitzuen, hau da, egonkortasuna, enplegua eta gizarte-ongizatea, eta lehengaien produkzioaren hazkunde mugagabea. Barne Produktu Gordina kritikatua izan zen produktu edo zerbitzu onak eta txarrak ez bereizteagatik, ordaindu gabeko jarduerak kontuan ez izateagatik, natura, desberdintasunak eta aldaketa kualitatiboak ez kontabilizatzeagatik, baita aurrerapenerako metrika kuantitatibo unibertsala ezartzeagatik ere (USDetan). Gabezia horietatik abiatuta, azken berrogeita hamar urteetan adierazle berri ugari eskaini dira BPGd osatzeko edo ordezkatzeko. Baina BPGd ordezkatzeko sortu diren hautagai berriagoek porrot egin dute, eta Barne Produktu Gordinak nagusi izaten jarraitzen du.	»
—Tim Parrique, (Jatorrizkoa (Ingelesez)) The political economy of degrowth. Economics and Finance. Université Clermont Auvergne [2017-2020]; Stockholms universitet, 2019. English. NNT : 2019CLFAD003. tel-02499463. Doktoretza-tesia, 2019. (aipua Timothée Parriqueren doktoretza tesiko 59. or.)

Erreferentziak

1. «Definizioa Merkatuko preziotako barne produktu gordina (BPG)» eu.eustat.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-24).
2. «Report for Selected Countries and Subjects» www.imf.org (Noiz kontsultatua: 2019-06-03).

Kanpo estekak

• Datuak: Q12638
• Multimedia: Gross domestic product / Q12638