Dukloro-metano

Duklorometano aŭ Klorido de metileno (formulo CH₂Cl₂) estas klororgana komponaĵo, senkolora, nebrulema, volatila likvaĵo devenanta el metano, kie duhidrogenoj estis anstataŭitaj de du klor atomoj. Klorido de metileno havas iomete dolĉecan odoron kaj estas vaste uzata kiel solvanto. Kvankam ĝi estas polara substanco, ĝi ne estas solvebla en akvo, sed miksiĝas kun multaj organikaj solvantoj tiaj kiaj etila acetato, alkoholoj, heksanoj, benzeno, karbona kvarklorido, dietila etero kaj kloroformo.

Oni proponas alinomi la artikolon «Dukloro-metano» al «Diklorometano».
Kialo: konforme al la teksto, al la aliaj Vikipedioj kaj al la esperanta di- agnoskita esperante pri ĥemiaĵoj.
Atentu: la celpaĝo «Diklorometano» jam ekzistas. Se ĝi enhavas ion alian ol nur unu version kun alidirektilo al la malnova nomo, tiam nur administrantoj povas forigi ĝin, por ke alinomado eblu.

Se vi konsentas aŭ kontraŭas la proponon, bonvolu skribi viajn argumentojn ĉe Vikipedio:Alinomendaj artikoloj.

Duklorometano

Plata kemia strukturo de la Duklorometano

Tridimensia kemia strukturo de la Duklorometano

Alternativa(j) nomo(j)

Metilena klorido
Metilena diklorido
Dukloro-metano
Duklorido de metileno

CH₂Cl₂

Merck Index

15,6135

Fizikaj proprecoj

Aspekto

senkolora, nebrulema, volatila likvaĵo

84,927 g·mol^-1

1,3266g cm⁻³

−96,7 °C

39,6 °C

n_{761}^{20}

1,4242

Memsparka temperaturo

556 °C

Solvebleco

Akvo:17,5 g/L

Mortiga dozo (LD50)

1250 mg/kg (buŝe)

Sekurecaj Indikoj

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

Xn
Noca por la sano

T
Toksa

GHS Damaĝo Piktogramo

GHS Signalvorto

Averto

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H302, H315, H319, H335, H336, H341, H351, H373

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P201, P202, P260, P261, P264, P270, P271, P280, P281, P301+312, P302+352, P304+340, P305+351+338, P308+313, P314, P321, P330, P332+313, P337+313, P362, P403+233, P405, P501^[1]

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Ĝi ankaŭ estas multe uzata kiel farbo-forigaĵo kaj sengrasigaĵo^[2]. En nutro-industrio, ĝi uzatas kiel senkafeina kafo kaj teo samkiel en preparado-ekstraktoj de lupoloj kaj aliaj gustigaĵoj. Ĝia volatileco rezultis en ĝia uzo kiel aerosola sprajilo por ĵetpelaĵoj kaj kiel blovagento en la fabrikado de poliuretanaj ŝaŭmoj. Klorido de metileno jam estis uzata kiel inhala anestezilo kaj agas kiel narkotaĵo en altaj koncentriĝoj. Kiam varmigita ĝi eligas toksajn fumojn kune kun fosgeno.

Duklorometano estis unue priskribita de la franca kemiisto Henri Victor Regnault (1810–1878)^[3], kiu izolis ĝin ekde miksaĵo da klorometano kaj kloro kiu estis ekspoziciita al sunlumo.

Klasata kiel neŭrotoksa, duklorometano povas kaŭzi damaĝojn al cerbo kaj al centra nervo sistemo. La usona Agentejo por Protektado al Vivmedio (EPA) klasigis ĝin kiel potence karcinomogena al homoj, ĉar altaj ekspozici-niveloj al tiu kemiaĵo estis konfirmitaj kiel kaŭzo pri kancero-kazoj en bestaj hepatoj kaj pulmoj.^[4]

Nerostitaj kafofaboj estas vaporigitaj ripetitaj fojoj en duklorometano ĝis kompleta elĉerpiĝo de la kafeino. Sekve, la solvanto estas tute drenita lasante malantaŭe plengustajn kafofabojn, tamen sen la nekonvenaj substancoj.

Sintezoj

Sintezo 1

Preparado per rekta traktado de metano kaj klorgaso:

+2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{400^{o}C-500^{o}C}}\,}}$ +2

Sintezo 2

Preparado per interagado de kloroformo, natria arsenito kaj natria hidroksido donante duklorometanon, natrian arsenaton tribazan kaj natrian bromidon:^[5]

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}$ ++

Sintezo 3

Preparado per reakcio inter karbona kvarklorido kaj natria hidrido:

+2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +2

Reakcioj

Reakcio 1

En besta kaj homa organismoj, duklorometano metaboliĝas en CO, CO₂, formiata acido kaj HCl. Tiuj reakcioj estis konstatataj en laboristoj ekspoziciataj al ĉi-tiu poluciaĵo:^[6]

3++ ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +++6