Remove ads
Ο C/2006 P1 (ΜακΝότ) ή Κομήτης ΜακΝότ[4][5] (McNaught), γνωστός και ως ο Μεγάλος Κομήτης του 2007, είναι μη περιοδικός κομήτης που ανακαλύφθηκε από τον Ρόμπερτ ΜακΝότ τις 7 Αυγούστου 2006.[6] Ήταν ο λαμπρότερος κομήτης των τελευταίων 40 χρόνων, εύκολα ορατός με γυμνό οφθαλμό από τους παρατηρητές του Νοτίου Ημισφαιρίου. Ο κομήτης κατά το πέρασμά του από την κεντρική περιοχή του Ηλιακού Συστήματος έφτασε σε φαινόμενο μέγεθος -5,5 και ήταν ο δεύτερος λαμπρότερος κομήτης από το 1935 μέχρι σήμερα.[7] Στο περιήλιό του, στις 12 Ιανουαρίου 2007, ήταν ορατός κατά τη διάρκεια της ημέρας από ολόκληρη τη Γη. Η ουρά του κάλυπτε 35 μοίρες στον γήινο ουρανό.[8] Λόγω των χαρακτηριστικών του αυτών, είναι ο πλέον γνωστός από τους κομήτες με την επωνυμία ΜακΝότ.[9]
 Ο κομήτης στις 23 Ιανουαρίου 2007 | |
| Ανακάλυψη | |
|---|---|
| Ανακαλύφθηκε από | Ρόμπερτ ΜακΝότ |
| Ανακαλύφθηκε στις | 7 Αυγούστου 2006 |
| Χαρακτηριστικά τροχιάς Εποχή: Ι.Μ. (JD) 2454113.2961 | |
| Αφήλιο | ~ 4100 ΑΜ |
| Περιήλιο | 0.17075400 ΑΜ (25.544.000 km)[1] |
| Ημιάξονας τροχιάς | ~ 2050 ΑΜ |
| Εκκεντρότητα | 1,000019[1] (υπερβολική τροχιά) |
| Περίοδος περιφοράς | ~ 92.600 χρόνια [2] |
| Κλίση | 77,82768004°[1] |
| Πιο πρόσφατο περίηλιο | 12 Ιανουαρίου 2007 |
| Φυσικά χαρακτηριστικά | |
| Διαστάσεις | 10-20 χιλιόμετρα [3] |
| Απόλυτο μέγεθος | 5.4 |
Remove ads
Ο Ρόμπερτ ΜακΝότ ανακάλυψε τον κομήτη σε μια εικόνα CCD στις 7 Αυγούστου 2006, κατά τη διενέργεια των συνηθισμένων ελέγχων για την έρευνα Σάιντινγκ Σπρινγκ, η οποία ελέγχει τον ουρανό για γεωπλήσια αντικείμενα. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από το τηλεσκόπιο διαμέτρου μισού μέτρου Ουψάλα-Σμιθ στο παρατηρητήριο Σάιντινγκ Σπρινγκ, στη Νέα Νότια Ουαλία (Αυστραλία). Ο κομήτης ανακαλύφθηκε στον Οφιούχο και είχε τότε φαινόμενο μέγεθος + 17,3 και μια αχνή κόμη διαμέτρου 20 δευτερολέπτων της μοίρας στο φως της Σελήνης.[10] Ο κομήτης τότε βρισκόταν σε απόσταση 3,1 ΑΜ από τον Ήλιο.
Η παρατήρηση του κομήτη επιβεβαιώθηκε την επόμενη μέρα από τους Ζακ και Πίμενταλ, οι οποίοι εντόπισαν τον κομήτη σε φωτογραφίες CCD που τράβηξαν με κατοπτρικό τηλεσκόπιο τύπου Σμιντ-Κασσέγκρεν 30 εκατοστομέτρων στο Μπέλο Οριζόντε, Βραζιλία. Στον κομήτη δόθηκε το διακριτικό C/2006 P1. Η ανακάλυψη ανακοινώθηκε στο δελτίο Νο. 8737 της Διεθνούς Αστρονομικής Ενώσεως.[10] Ο κομήτης έγινε ο 31ος που έφερε το όνομα ΜακΝότ.[9]
Από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν την πρώτη ημέρα έγινε ένας προκαταρκτικός υπολογισμός της τροχιάς του κομήτη από τον Μπράιαν Τζ. Μάρσντεν (B. G. Marsden). Υπολόγισε ότι ο κομήτης βρισκόταν σε απόσταση μεγαλύτερη από 3,5 ΑΜ και ότι είχε περιήλιο στις 1,555 ΑΜ, από το οποίο θα περνούσε τις 17 Ιουνίου 2007. Ο Μάρσντεν αναθεώρησε τους υπολογισμούς του τις 11 Αυγούστου, και υπολόγισε το περιήλιο του κομήτη στις 0,17 ΑΜ, από το οποίο θα περνούσε στις 11 Ιανουαρίου 2007. Ο υπολογισμός αυτός αποδείχθηκε πολύ ακριβής.[8]
Από τον Αύγουστο μέχρι τον Νοέμβριο του 2006, ο κομήτης παρατηρήθηκε να κινείται από τον Οφιούχο στον Σκορπιό αυξάνοντας τη λαμπρότητά του σημαντικά και ενώ ο αριθμός των παρατηρήσεων αυξανόταν. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2006 είχε φαινόμενο μέγεθος +15,9, στις 26 Σεπτεμβρίου είχε μέγεθος + 14,1, στις 9 Οκτωβρίου είχε μέγεθος +12,1 και στις 17 Νοεμβρίου είχε φτάσει σε μέγεθος +9. Με την πάροδο του χρόνου η γωνιακή απόσταση του κομήτη από τον Ήλιο γινόταν όλο και μικρότερη, καθιστώντας την παρατήρησή του δύσκολη. Εν συνεχεία, σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του Δεκεμβρίου του 2006, ο κομήτης χάθηκε στη λάμψη του Ήλιου.[8]
Ο κομήτης κοντά στο περιήλιο
Όταν ο κομήτης εντοπίστηκε ξανά, ήταν προφανές ότι είχε αυξήσει σημαντικά τη λαμπρότητά του, αλλά παρέμενε στο λυκόφως. Η πρώτη παρατήρηση έγινε από τον Π. Γκούζικ στην Πολωνία τις 26 Δεκεμβρίου με ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 20 εκατοστών, ο οποίος υπολόγισε ότι είχε φαινόμενο μέγεθος +4,5.[8] Ο κομήτης άρχισε να γίνεται ορατός με γυμνό μάτι στις αρχές του Ιανουαρίου του 2007 στον αστερισμό του Τοξότη, κοντά στο δυτικό ορίζοντα λίγο μετά τη δύση του Ήλιου, από τους παρατηρητές του βόρειου ημισφαιρίου, ιδίως σε αυτούς των βόρειων γεωγραφικών πλατών, όπως στην Αλάσκα και στις Σκανδιναβικές χώρες. Ο κομήτης γινόταν αντιληπτός κατά τύχη από ανθρώπους που δεν γνώριζαν την ύπαρξή του, όπως πιλότοι και άνθρωποι που έβγαζαν βόλτα τον σκύλο τους. Αυτό είχε να συμβεί από το πέρασμα του κομήτη Χέιλ-Μποπ το 1997.[8] Ο κομήτης συνέχισε να αυξάνει τη φωτεινότητά του γρήγορα. Όταν πλησίαζε στο περιήλιό του, στις 0,17 ΑΜ (περίπου 25 εκατομμύρια χιλιόμετρα) από τον Ήλιο, στις 12 Ιανουαρίου 2007, ήταν τόσο κοντά στον Ήλιο ώστε το διαστημικό παρατηρητήριο SOHO να μπορεί να παρακολουθήσει τον κομήτη στο οπτικό πεδίο της κάμερας C3.[11] Το βίντεο ήταν διαθέσιμο σχεδόν σε πραγματικό χρόνο διαδικτυακά. Τελικά ο κομήτης βγήκε εκτός του οπτικού πεδίου του SOHO τις 16 Ιανουαρίου.[11] Εξαιτίας της εγγύτητάς του στον Ήλιο, ο κομήτης ήταν ορατός για λίγη ώρα μετά τη δύση του Ηλίου.
Όταν έφτασε στο περιήλιό του τις 12 Ιανουαρίου, έγινε ο λαμπρότερος κομήτης που παρατηρήθηκε μετά το 1965 και το πέρασμα του Κομήτη Ικέγια-Σέκι. Ο κομήτης ονομάστηκε ο «Μεγάλος Κομήτης του 2007».[12] Στις 13 και 14 Ιανουαρίου 2007, ο κομήτης απέκτησε το μέγιστο φαινόμενο μέγεθος, το οποίο υπολογίστηκε σε -5,5.[13] Υπολογίζεται ότι στη μεγάλη φωτεινότητα του κομήτη συνέβαλε και το φαινόμενο της πρόσθιας σκέδασης, δηλαδή η ανάκλαση του ηλιακού φωτός στην επιφάνεια του κομήτη, που υπολογίζεται ότι αύξησε τη φωτεινότητα του κομήτη κατά 2,3 μεγέθη[14]. Ο κομήτης ήταν εύκολα ορατός κατά τη διάρκεια της ημέρας περίπου 5 με 10 μοίρες νοτιοανατολικά του Ήλιου από τις 12 μέχρι τις 14 Ιανουαρίου 2007, αν κάποιος έκρυβε το φως του Ηλίου, π.χ. με την παλάμη του.[15] Ο προηγούμενος κομήτης που ήταν ορατός κατά τη διάρκεια της ημέρας ήταν ο Κομήτης Γουέστ το 1976.[16]
Μετά το περιήλιο
Αφότου πέρασε το περιήλιο, ο κομήτης έγινε ορατός στο νότιο ημισφαίριο και απέκτησε μια μεγάλη και θεαματική ουρά. Στην Αυστραλία, σύμφωνα με το παρατηρητήριο Σάιντινγκ Σπρινγκ, όπου είχε ανακαλυφθεί ο κομήτης, ο κομήτης έφτασε στη θεωρητική μέγιστη λαμπρότητά του την Κυριακή, 14 Ιανουαρίου, αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα, όταν ήταν ορατός για 23 λεπτά.[17] Το περίγειο (πλησιέστερη προσέγγιση στη Γη) ήταν στις 15 Ιανουαρίου 2007, σε απόσταση 0,82 ΑΜ.[18] Στις 15 Ιανουαρίου ο κομήτης παρατηρήθηκε από το παρατηρητήριο του Περθ με εκτιμώμενο μέγεθος -4,0. Στις 17 Ιανουαρίου η ουρά του κομήτη υπολογίστηκε ότι είχε μήκος 5 μοίρες, αλλά με το πέρασμα των ημερών, ο κομήτης εμφανιζόταν όλο και πιο αργά στον νυκτερινό ουρανό και παρά το γεγονός ότι γινόταν πιο αχνός, η ουρά φαινόταν όλο και μεγαλύτερη. Στις 23 Ιανουαρίου υπολογίστηκε ότι το μήκος της ουράς ορατό με γυμνό οφθαλμό έφτανε τις 35 μοίρες,[8] ενώ υπολογίζεται ότι κάλυπτε συνολικά το 1/3 του ουράνιου θόλου[19], περίπου 60 μοίρες. Η ουρά του κομήτη ήταν τόσο μεγάλη και καμπύλη ώστε η άκρη της να είναι ορατή και να φωτογραφηθεί στο βόρειο ημισφαίριο,[16] στο νότιο τμήμα του τετραγώνου του Πηγάσου. Η ουρά ήταν ορατή στο βόρειο ημισφαίριο μέχρι τις 21 Ιανουαρίου, αλλά μετά άρχισε να χάνεται στο φως του φεγγαριού. Υπολογίζεται ότι έφτανε σε μήκος τα 80 εκατομμύρια χιλιόμετρα.[20] Η ουρά του κομήτη έφερε ραβδώσεις, λόγω διάφορων δομών στην ουρά του κομήτη, δίνοντας στον κομήτη εμφάνιση παρόμοια με τις απεικονίσεις του Κομήτη ντε Σεζώ, του 1744, ο οποίος πιστευόταν ότι είχε έξι ουρές.[21]
Ο κομήτης συνέχισε να εξασθενεί σε φωτεινότητα τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Στις αρχές Φεβρουάριου η διαστημοσυσκευή Ulysses, ενώ βρισκόταν σε απόσταση 1,5 ΑΜ (περίπου 225 εκατομμύρια χιλιόμετρα) από τον Ήλιο, πέρασε μέσα από την ουρά του κομήτη, χωρίς να έχει προγραμματιστεί. Αυτή ήταν η τρίτη φορά που η διαστημοσυσκευή διέρχεται από την ουρά ενός κομήτη, μετά τον Κομήτη Χιακουτάκε το 1996 και τον Κομήτη ΜακΝότ-Χάρτλεϋ το 2000.[22] Η διάχυτη κόμη του κομήτη έκανε τον υπολογισμό του μεγέθους του κομήτη δύσκολο, όμως στα μέσα Μαρτίου, υπολογίζεται ότι ο κομήτης είχε μέγεθος αστέρα έβδομου μεγέθους.[8] Καθώς ο κομήτης απομακρυνόταν περισσότερο από τον Ήλιο έγιναν παρατηρήσεις από το Διαστημικό τηλεσκόπιο Σπίτζερ στις υπέρυθρες ακτίνες τον Μάιο του 2007. Σε απόσταση 2,4 ΑΜ από τον Ήλιο, η κόμη του κομήτη ήταν στρογγυλή και χωρίς χαρακτηριστικά, ενώ, παρά τις πολύ μεγάλες εκροές σωματιδίων στο περιήλιο, το υπέρυθρο φάσμα του κομήτη ήταν χωρίς χαρακτηριστικά, υπονοώντας ότι είτε ο κομήτης είχε καλυφθεί εκ νέου από πάχνη, είτε έχει τόσο παχύ μανδύα ώστε μόνο κοντά στο περιήλιο μπορεί κάποιος πίδακας να τον διαπεράσει.[23] Η τελευταία καταγεγραμμένη παρατήρηση του κομήτη έλαβε χώρα στις 11 Ιουλίου 2007, στον αστερισμό Μυία,[24] όταν ο κομήτης είχε φαινόμενο μέγεθος +12.[20]
Παρά το μεγάλο φαινόμενο μέγεθος, ο κομήτης δεν είχε ευρεία κάλυψη από τα ΜΜΕ, ιδίως αυτά του Βορείου Ημισφαιρίου και αυτά με μεγάλα εμβέλεια, με αποτέλεσμα πολλοί να μη παρατηρήσουν τον κομήτη. Τα περισσότερα δημοσιεύματα για τον κομήτη γράφηκαν όταν είχε ήδη φτάσει στο περιήλιό του. Στο Νότιο Ημισφαίριο η κάλυψη ήταν καλύτερη, αφού ο κομήτης είχε ήδη περάσει το περιήλιό του. Στην Αυστραλία ήταν ο περισσότερο δημοσιοποιημένος κομήτης μετά από τον Κομήτη Χέιλ-Μποπ, αλλά οι περισσότεροι έμαθαν για αυτόν από στόμα σε στόμα ή μέσω του διαδικτύου. Πολλοί Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί μαζεύτηκαν σε διάφορα σημεία παρατήρησης για να δουν τον κομήτη. Αιτίες για τη χαμηλή κάλυψη ήταν το γεγονός ότι ο κομήτης αρχικά θεωρήθηκε πολύ μικρός για να επιβιώσει κατά το περιήλιο και να γίνει εντυπωσιακός, καθώς και το γεγονός ότι για μεγάλο μέρος του Δεκεμβρίου δεν ήταν δυνατές παρατηρήσεις του, ώστε να εξακριβωθεί ότι συμπεριφέρεται όπως θα ήταν αναμενόμενο για ένα λαμπρό πέρασμα.[25]
Remove ads
Η τροχιά του κομήτη ήταν υπερβολική, δηλαδή με εκκεντρότητα μεγαλύτερη από 1,[1] όσο διέσχιζε το εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα. Η υπερβολική τροχιά του κομήτη σημαίνει ότι τελικά θα απομακρυνθεί τελείως από το Ηλιακό Σύστημα και δεν θα ξαναπεράσει κοντά από τον Ήλιο, γεγονός που τον κατατάσσει σε μια οικογένεια κομητών που ονομάζονται μη περιοδικοί.[26] Συχνά, ως μη περιοδικοί θεωρούνται και οι κομήτες που έχουν μεγάλη περίοδο περιφοράς, μεγαλύτερη από 200 χρόνια, όπως είναι ο Κομήτης Χέιλ-Μποπ. Χρησιμοποιώντας το JPL Horizons υπολογίστηκε με βάση το βαρύκεντρο του Ηλιακού Συστήματος ότι ο μεγάλος ημιάξονας της τροχιάς του κομήτη ήταν 2.050 ΑΜ και η περίοδος περιφοράς περίπου 92.600 έτη.[27] Η προέλευση του κομήτη ΜακΝότ θεωρείται ότι είναι το Νέφος του Όορτ και ότι το 2007 ήταν πιθανόν το πρώτο πέρασμα του κομήτη από την εσωτερική περιοχή του Ηλιακού Συστήματος.[28]
Remove ads
Η τροχιά του κομήτη ήταν γνωστή αρκετά πριν το περιήλιο ώστε να προγραμματιστούν φασματοσκοπικές μετρήσεις.[19] Όμως, ο κομήτης παρέμεινε κοντά στο γήινο ορίζοντα εμποδίζοντας επιπλέον επιστημονικές παρατηρήσεις. Τον πυρήνα του κομήτη κατάφερε να φωτογραφήσει τις 29 Ιανουαρίου 2007 το NTT (Νέας Τεχνολογίας Τηλεσκόπιο) του ESO, ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 3,5 μέτρων, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την παρατήρηση του Ερμή. Ο κομήτης μπορούσε να παρατηρηθεί ακόμη και με αυτό το τηλεσκόπιο μόλις για μισή ώρα, και έτσι έγινε χρήση του ESO Multi Mode Instrument (EMMI), το οποίο επιτρέπει τόσο τη φωτογράφηση, όσο και φασματικές παρατηρήσεις στο ορατό φως, μειώνοντας τον χρόνο που χρειάζεται για να γίνουν οι παρατηρήσεις. Στη φωτογραφία φαίνονται καθαρά τρεις πίδακες αερίων οι οποίοι απομακρύνονται σπειροειδώς από τον πυρήνα του κομήτη, καθώς αυτός περιστρέφεται. Οι πίδακες αυτοί δημιουργούνται καθώς η ακτινοβολία του Ήλιου θερμαίνει την παγωμένη επιφάνεια του κομήτη, με αποτέλεσμα αυτή να εξαχνώνεται στο διάστημα, παράγοντας πίδακες αερίων και μικρών σωματιδίων σκόνης που μοιάζουν με τα γκέιζερ με μήκος 13.000 χιλιόμετρα. Άλλες φωτογραφίες αποκαλύπτουν ότι, ενώ σχηματίζονται σπειροειδείς πίδακες, μεγαλύτερα σωματίδια σκόνης αποσπώνται από την επιφάνεια του κομήτη που είναι εκτεθειμένη στον Ήλιο και σχηματίζουν ένα είδος βεντάλιας, ενώ στη συνέχεια απομακρύνονται από τον Ήλιο εξαιτίας της πίεσης του ηλιακού φωτός.[29]
Η διάμετρος του πυρήνα του κομήτη ΜακΝότ δεν είναι γνωστή, αλλά πιθανόν είναι μικρότερη από 25 χιλιόμετρα.[29] Συγκριτικά, ο πυρήνας του κομήτη Χέιλ-Μποπ, ένας από τους μεγαλύτερους γνωστούς, έχει διάμετρο περίπου 60 χιλιόμετρα. Ο κομήτης ΜακΝότ ήταν ο «παραγωγικότερος» που εμφανίστηκε στον γήινο ουρανό μετά τον Ικέγια-Σέκι,[19] με μία τάξη μεγέθους μεγαλύτερη παραγωγή σκόνης από τον Κομήτη Χέιλ-Μποπ.[30]
Σύσταση
Με φασματοσκοπικές παρατηρήσεις από το Νέας Τεχνολογίας Τηλεσκόπιο του ESO ανακαλύφθηκε η σύσταση της ατμόσφαιρας του κομήτη. Σε αυτήν ανακαλύφθηκαν συνηθισμένα για κομήτες αέρια, όπως η κυανιδική ρίζα (CN), άνθρακας και αμμωνία. Επίσης, στη πρώτη φασματοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας παρατηρήθηκαν δύο ασυνήθιστες πολύ λαμπρές γραμμές, οι λαμπρότερες σε ολόκληρο φάσμα, κοντά στα 589 nm και αναγνωρίστηκαν ότι ανήκουν σε ουδέτερα φορτισμένα άτομα νατρίου (και όχι ιόντα), οι οποίες σχημάτιζαν μια ευθεία ουρά μήκους περίπου 100.000 χιλιομέτρα.[29] Σε φασματομετρικές μετρήσεις από το Infrared Telescope Facility της ΝΑΣΑ (και το εργαλείο CSHELL) προσδιορίστηκαν και άλλα χημικά είδη στον κομήτη, μερικά από τα οποία πτητικά. Αυτά ήταν νερό, μονοξείδιο του άνθρακα, αιθάνιο, ακετυλένιο, μεθάνιο, αμμωνία, φορμαλδεΰδη και μεθανόλη, και τα παράγωγα θραύσματα NH2 και ΟΗ-.[31] Κοντά στο περιήλιό του ο κομήτης είχε αυξημένη συγκέντρωση μονοθειάνθρακα, OH-, υδροκυανίου και μεθανόλης λόγω της έντονης ηλιακής ακτινοβολίας.[19] Μετά το περιήλιό του, ο κομήτης ήταν πτωχός σε μονοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, αλλά οι συγκεντρώσεις ακετυλενίου, NH2 και πιθανόν αμμωνίας ήταν αυξημένες, αν και οι συγκεντρώσεις διαφέρουν από κομήτη σε κομήτη. Επειδή το πέρασμα του 2007 θεωρείται το πρώτο του κομήτη από το εσωτερικό του Ηλιακού Συστήματος, θεωρείται ότι μετά το περιήλιο, όταν απομακρύνθηκε μεγάλο μέρος της επιφάνειας του κομήτη, εκτέθηκε στην επιφάνεια αρχέγονο υλικό, που δεν έχει μεταβληθεί από την εποχή της δημιουργίας του Ηλιακού Συστήματος.[32] Σε φασματομετρήσεις του κομήτη από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Σπίτζερ όταν αυτός βρισκόταν σε απόσταση 3,6 και 4 ΑΜ, αφότου είχε περάσει το περιήλιό του, δείχνουν γραμμές εκπομπής πυριτικού, αλλά όχι σε κρυσταλλική μορφή.[33]
Ουρές
Οι περισσότεροι κομήτες έχουν δύο ουρές, μια ουρά σκόνης και μια ουρά ιόντων. Παρόλα αυτά, ο κομήτης ΜακΝότ είχε δύο επιπλέον ουρές, από ουδέτερα φορτισμένα άτομα, μια από άτομα νατρίου και μια από άτομα σιδήρου. Η ουρά νατρίου ανακαλύφθηκε ότι είχε μήκος περίπου 100.000 χιλιόμετρα. Αυτή η τρίτη ουρά, πέρα από τις ουρές σκόνης και ιόντων που έχουν οι περισσότεροι κομήτες, έχει παρατηρηθεί μόνο στους λαμπρότερους κομήτες, όπως ο Κομήτης Ικέγια-Σέκι το 1965, ο Κομήτης Γουέστ το 1976 και ο Κομήτης Χέιλ-Μποπ το 1997, του οποίου μάλιστα η λεπτή ουρά νατρίου φωτογραφήθηκε. Είναι ορατή μόνο όταν ο κομήτης βρίσκεται κοντά στον Ήλιο. Τα ουδέτερα άτομα νατρίου θεωρείται ότι προέρχονται από την εξάχνωση σε υψηλή θερμοκρασία της σκόνης του κομήτη και στη συνέχ[εια αλληλεπιδρούν με την ηλιακή ακτινοβολία εκπέμποντας φως στην περιοχή του κίτρινου-πορτοκαλί.[29]
Η δεύτερη ουρά από ουδέτερα φορτισμένα ιόντα ανακαλύφθηκε από τα διαστημικά παρατηρητήρια του Ήλιου STEREO, τα οποία φωτογράφησαν με υψηλή ευκρίνεια τον κομήτη κοντά στο περιήλιό του. Πέρα από την ουρά σκόνης παρατηρήθηκε μια τοξοειδής ουρά μήκους 30 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Υπολογίζοντας με βάση μοντέλα για ουδέτερα άτομα διαφορετικών στοιχείων, προσδιορίστηκε ότι η ουρά αυτή αποτελούταν από ουδέτερα άτομα σιδήρου. Ενώ σίδηρος έχει ανακαλυφθεί φασματοσκοπικά και στον κομήτη Ικέγια-Σέκι,[34] με έντονες φασματικές γραμμές σε πολλά διαφορετικά μήκη κύματος, αυτή είναι η πρώτη φορά που ανιχνεύεται ουρά σιδήρου.[35]
Η εκτεταμένη ουρά σκόνης ήταν εντυπωσιακή, αλλά κύριο χαρακτηριστικό της ήταν ένα ευκρινές σύστημα από ραβδώσεις, οι οποίες διακρίνονται τόσο σε φωτογραφίες από τη Γη όσο και στις φωτογραφίες από τις διαστημοσυσκευές STEREO. Άλλοι κομήτες που παρουσίασαν ραβδώσεις είναι ο κομήτης ντε Σεζώ του 1744, ο μεγάλος κομήτης του 1901, ο μεγάλος κομήτης του Ιανουαρίου του 1910 και ο κομήτης Γουέστ. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου δημιουργήθηκαν δεν είναι γνωστός, αλλά υπάρχουν δύο μοντέλα. Το πρώτο θεωρεί ότι δημιουργήθηκε από μεγάλα σωματίδια σκόνης, τα οποία αφότου απομακρύνθηκαν από τον κομήτη διασπάστηκαν σε σωματίδια ποικίλων μεγεθών, τα οποία στη συνέχεια συγκεντρώθηκαν σε σχεδόν γραμμικές κατανομές σχηματίζοντας τις ραβδώσεις.[36] Σύμφωνα με ένα δεύτερο μοντέλο, οι ραβδώσεις δημιουργήθηκαν από τους διαφορετικούς ρυθμούς εκροής σωματιδίων από τους τρεις πίδακες του κομήτη, καθώς αυτός περιστρεφόταν εκθέτοντας κάποιους στις υψηλές θερμοκρασίες του Ήλιου και άλλους στη σκιά. Χρησιμοποιώντας αυτό το μοντέλο και συγκρίνοντας με φωτογραφίες του κομήτη, υπολογίστηκε ότι η περίοδος περιστροφής του κομήτη ήταν 21 ώρες.[37]
Η ουρά ιόντων δεν ήταν εύκολα ορατή όπως ήταν η ουρά σκόνης, με αποτέλεσμα να μην ήταν δυνατό να υπολογιστεί το μέγεθός της από τη Γη. Παρόλα αυτά, όταν η διαστημοσυσκευή Ulysses πέρασε σε απόσταση 1,6 ΑΜ (240 εκατομμύρια χιλιόμετρα) από τον πυρήνα του κομήτη ανακάλυψε ότι η ουρά ιόντων προκαλούσε σημαντική επιβράδυνση του ηλιακού ανέμου.[38] Το Ulysses ανακάλυψε επίσης στην ουρά του κομήτη τριπλά ιοντισμένα άτομα οξυγόνου. Είναι η πρώτη φορά που τέτοια ιόντα ανιχνεύονται σε ουρές κομητών. Το γεγονός ότι η ουρά δεν παρατηρήθηκε στις εικόνες από τα STEREO σύμφωνα με τον Ν. Μπιβέρ, οφείλεται στην πολύ μεγάλη παραγωγή νερού από τον κομήτη, η οποία δημιούργησε μια κοιλότητα στο μαγνητικό πεδίο του Ήλιου, με αποτέλεσμα την φωτοδιάλυση των μορίων νερού πριν αυτά παρασυρθούν από τον ηλιακό άνεμο και δημιουργήσουν την ουρά ιόντων του κομήτη.[35]
Μία διαστημική αποστολή περνά μέσα από την ουρά
Όσο κινούταν προς την κατεύθυνση του νότιου πόλου του Ήλιου, η ανενεργή διαστημοσυσκευή Ulysses πέρασε τυχαία από την ουρά του κομήτη. Η ανάλυση των δεδομένων του μαγνητόμετρου, το οποίο μετρούσε τη δύναμη και τη διεύθυνση του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου, έδειξε ότι η διαστημοσυσκευή χρειάστηκε 18 μέρες για να διασχίσει την αναταραχή στο μαγνητικό πεδίο που προκλήθηκε από την ουρά ιόντων του κομήτη, δείχνοντας ότι η ουρά του κομήτη αποτελούσε ένα μεγάλο σε έκταση εμπόδιο για τον ηλιακό άνεμο. Αντίθετα, χρειάστηκε δυόμιση μέρες για να διασχίσει την αναταραχή που προκλήθηκε από τον Κομήτη Χιακουτάκε το 1996, τον κομήτη με τη μακρύτερη ουρά. Χαρακτηριστικά πιθανής διατάραξης του μαγνητικού πεδίου είχαν παρατηρηθεί και στον Χιακουτάκε, όμως δεν ήταν σαφή. Το πέρασμα του Ulysses από την ουρά του ΜακΝότ, όπου παρατηρήθηκαν παρόμοια χαρακτηριστικά, επιβεβαίωσε τη φύση της διατάραξης.[39]
Από τις 5 μέχρι τις 9 Φεβρουαρίου 2007 η συσκευή Ulysses κατέγραψε μια απότομη πτώση του ηλιακού ανέμου από 780 m/s σε 360 m/s μέσα σε δύο ημέρες, ενώ η συγκέντρωση πρωτονίων έπεσε δύο τάξεις μεγέθους. Αντίθετα, όταν το Ulysses διήλθε από την ουρά του Χιακουτάκε δεν υπήρξε αλλαγή στην ταχύτητα του ηλιακού ανέμου[40]. Ταυτόχρονα ανιχνεύθηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις από μοριακά και μονά και διπλά ιονισμένα άτομα.[22] Επίσης για πρώτη φορά ανιχνεύθηκε σε ουρά κομήτη τριπλά ιονισμένο οξυγόνο (Ο3+). Αυτές οι αλλαγές θεωρείται ότι ήταν αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μέσω ανταλλαγής φορτίου μεταξύ του ηλιακού ανέμου και ιόντων από την ουρά ιόντων του κομήτη, και του γεγονότος ότι ο ηλιακός άνεμος συμπαρέσυρε ιόντα από την ουρά του κομήτη. Αν και δεν ανιχνεύθηκε μαγνητικό κύμα κρούσης, υπήρχε μια μικρή αύξηση στο μαγνητικό πεδίο στα σημεία που η διαστημοσυσκευή διήλθε και εξήλθε από την ουρά του κομήτη, δείχνοντας ότι ακόμη δεν είχε επέλθει ισορροπία ανάμεσα στην ουρά ιόντων και τον ηλιακό άνεμο περίπου 1,6 ΑΜ μακριά από το πυρήνα του κομήτη.[22][41]
Remove ads
Ο κομήτης πάνω από την Ελβετία, 10 Ιανουαρίου 2007
Ο κομήτης στις 18 Ιανουαρίου 2007
Ο κομήτης από το Σίδνεϋ στις 22 Ιανουαρίου 2007
Η άκρη της ουράς του κομήτη, ορατή από το Βόρειο Ημισφαίριο
Αντικατοπτρισμός του κομήτη
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads