Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Λουδοβίκος (αποσαφήνιση).

Ο Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας ή Λουδοβίκος ο Άγιος (γαλλικά: Louis IX ή Saint-Louis, 25 Απριλίου 1214 - 25 Αυγούστου 1270) από τον Οίκο των Καπετιδών ήταν βασιλιάς της Γαλλίας (1226-1270). Ήταν ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Λουδοβίκου Η΄ του Λέοντος και της Λευκής της Καστίλης, εγγονός από πατέρα του Φιλίππου Β΄ Αυγούστου και, από μητέρα, του Αλφόνσου Η΄ της Καστίλης.

Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Louis IX (Γαλλικά)[1] και Saint Louis (Γαλλικά)[1]
Γέννηση	25  Απριλίου 1214[2] Πουασί[3]
Θάνατος	25  Αυγούστου 1270[2] Τύνιδα[4]
Αιτία θανάτου	δυσεντερία και σκορβούτο[5]
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Βασιλική Σαιν-Ντενί
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Γαλλίας
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Eορτασμός αγίου	25 Αυγούστου[6]
Θρησκευτικό τάγμα	τάγμα των Φραγκισκανών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα Παλαιά Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας Miles Christianus μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Μαργαρίτα της Προβηγκίας (1234–1270)[7][8]
Τέκνα	Λευκή της Γαλλίας[9] Ισαβέλλα της Γαλλίας Λουδοβίκος της Γαλλίας Φίλιππος Γ΄ της Γαλλίας[7] Ιωάννης της Γαλλίας[9] Ιωάννης Τριστάνος της Γαλλίας[7] Πέτρος Α΄ του Αλανσόν Λευκή της Γαλλίας, ινφάντα της Καστίλης Μαργαρίτα της Γαλλίας, δούκισσα της Βραβάντης[7] Ροβέρτος του Κλερμόν Αγνή της Γαλλίας[7]
Γονείς	Λουδοβίκος Η΄ της Γαλλίας[7] και Λευκή της Καστίλης[7]
Αδέλφια	Ισαβέλλα της Γαλλίας (1225-1270) Ροβέρτος Α΄ του Αρτουά Αλφόνσος του Πουατιέ Κάρολος Α΄ της Σικελίας[7] Ιωάννης, Κόμης του Ανζού και του Μαιν Philippe de France
Οικογένεια	Οίκος των Καπετιδών
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Ζ΄ Σταυροφορία
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βασιλιάς της Γαλλίας (1226–1270)
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας

Νεανική ηλικία

Ο Λουδοβίκος Θ΄ ήταν εννέα ετών όταν πέθανε ο παππούς του και δώδεκα ετών όταν πέθανε ο πατέρας του.^[10] Μετά τον θάνατο του πατέρα του στέφθηκε βασιλιάς της Γαλλίας στον καθεδρικό ναό της Ρενς, υπό την κηδεμονία της μητέρας του, Λευκής της Καστίλης (1234).^[11] Η δυναμική μητέρα του εξακολουθούσε να είναι ο πραγματικός κυβερνήτης της Γαλλίας και μετά την ενηλικίωση του Λουδοβίκου μέχρι τον θάνατο της (1252). Η Λευκή της Καστίλης είχε τόσο έντονη επιθυμία να παραμείνει ο γιος της πιστός χριστιανός που ακούστηκε ότι του είπε τη φράση: "Σε αγαπώ όπως κάθε μητέρα το παιδί της αλλά θα προτιμούσα να σε δω νεκρό παρά με κάποιο θανάσιμο αμάρτημα".^[12] Η μητέρα του σύμφωνα με τις περισσότερες πληροφορίες είχε τον ολοκληρωτικό έλεγχο του βασιλείου μέχρι τη χρονιά που έγινε ο Λουδοβίκος 20 ετών (1234).^[13] Μετά την ενηλικίωση του βασιλιά του εξακολουθούσε να έχει ισχυρή επίδραση πάνω του μέχρι τον θάνατό της (1252).^{[11] [14]} Ο Λουδοβίκος έχρισε τον μικρότερο αδελφό του Κάρολο τον Ανδεγαυό κόμη του Ανζού. Ο Κάρολος θα καταλάβει τη Σικελία και θα ιδρύσει τη Β΄ Ανδεγαυική δυναστεία. Η τυχοδιωκτική δράση του Καρόλου και αργότερα των απογόνων του δεν στάθηκε εμπόδιο στις προσπάθειες για αγιοποίηση του Λουδοβίκου που τελικά πραγματοποιήθηκε.

Γάμος με τη Μαργαρίτα της Προβηγκίας

Ο Λουδοβίκος παντρεύτηκε τη Μαργαρίτα της Προβηγκίας (1234), αδελφή της Ελεονώρας της Προβηγκίας συζύγου του Ερρίκου Γ΄ της Αγγλίας. Η μεγάλη θρησκευτική πίστη της συζύγου του έκανε τον Λουδοβίκο και τη Μαργαρίτα πολύ ταιριαστό ζευγάρι· ο Λουδοβίκος της παρουσίαζε με μεγάλη ευχαρίστηση τα φιλανθρωπικά του έργα και η Μαργαρίτα πρόσεχε πολύ την άσχημη υγεία του συζύγου της. Διάβαζαν μαζί βιβλία, έκαναν ιππασία και άκουγαν μουσική. Οι πολύ καλές σχέσεις του βασιλικού ζεύγους προκάλεσαν τη ζήλια της μητέρας του Λουδοβίκου Λευκής της Καστίλης, που προσπαθούσε να την κρατήσει μακριά του όσο μπορούσε. Έκαναν μαζί συνολικά 11 παιδιά, μαζί με αυτά που δεν επέζησαν. Τα τελευταία χρόνια της ζωής τους ωστόσο, αποξενώθηκαν.^[15]

Απόφαση του Λουδοβίκου για Σταυροφορίες

Η μητέρα του υπέγραψε με τον κόμη της Τουλούζης, Ραϊμόνδο Ζ΄, συνθήκη που έβαζε τέλος στη Σταυροφορία των Αλβιγηνών (1229). Στη συνθήκη αυτή ξεκαθάρισε ότι ο σύζυγος της έσφαλε.^[16] Ο Ραϊμόνδος Ζ' είχε κατηγορηθεί για τη δολοφονία ενός ιερέα σε κάποια αποστολή του για τον προσηλυτισμό των Καθαρών.^[17] Ο Λουδοβίκος ξεκαθάρισε τελικά ότι οι υποχρεώσεις του ως πιστού Χριστιανού ήταν σπουδαιότερες από τις υποχρεώσεις του ως βασιλιά (1248), γι'αυτό αποφάσισε να αφιερώσει την υπόλοιπη ζωή του στις Σταυροφορίες. Η βάση των Μουσουλμάνων είχε μετακινηθεί στην Αίγυπτο γι'αυτό και ο Λουδοβίκος μετακίνησε στην Αίγυπτο τη βάση και των δικών του επιχειρήσεων του από τους Αγίους Τόπους. ^[18] Ο Λουδοβίκος ο Άγιος συμμετείχε στη Ζ΄ Σταυροφορία (1248) και στην Η΄ Σταυροφορία (1270). Και οι δύο σταυροφορίες κατέληξαν τελικά σε αποτυχία. Η Αθήνα μετετράπη σε δουκάτο, ο τίτλος του δούκα απενεμήθη στον Γκυ Α΄ ντε λα Ρος, διάδοχο του πρώτου Κύρη των Αθηνών Όθων ντε λα Ρος (1259), η περιοχή της Αττικής, της Βοιωτίας και της Μεγαρίδας ονομάσθηκε δουκάτο των Αθηνών.

Ζ' Σταυροφορία

Με την έναρξη της Ζ' Σταυροφορίας ο Λουδοβίκος με τον στρατό του στρατοπέδευσαν στην Αίγυπτο στις 5 Ιουνίου 1249. Πρώτη πράξη ήταν η γρήγορη άλωση της Δαμιέτας. ^[18][19]. Η άλωση αυτή προκάλεσε σοβαρές ταραχές στους Μουσουλμάνους. Την ίδια εποχή ο σουλτάνος Αλ - Σαλίχ Αγιούμπ της δυναστείας των Αγιουβιδών ήταν ετοιμοθάνατος. Η πορεία από τη Δαμιέτα προς το Κάιρο έγινε στη συνέχεια με πολλά προβλήματα αφού η άνοδος της στάθμης του Νείλου δυσκόλεψε πολύ τον στρατό.^[20] Ο σουλτάνος Αλ - Σαλίχ Αγιούμπ πέθανε και τη διοίκηση των μουσουλμάνων ανέλαβε η σύζυγος του Σαζάρ αλ - Ντούρ η οποία αποφάσισε να αντιμετωπίσει τους Σταυροφόρους. Στην κρίσιμη μάχη του Αλ Μανσούρα στις 6 Απριλίου 1250 οι Σταυροφόροι συνετρίβησαν από τους Μουσουλμάνους.^[21] Ο βασιλιάς Θ΄ συνελήφθη αιχμάλωτος, απελευθερώθηκε με ανταλλάγματα 400.000 λίβρες ως λύτρα και την παράδοση της πόλης της Δαμιέτας.^[22]

Τετράχρονη παραμονή στους Αγίους Τόπους

Μετά την απελευθέρωση του από την αιχμαλωσία ο Λουδοβίκος πέρασε τα επόμενα τέσσερα χρόνια στα Λατινικά βασίλισσα της Άκρας, της Καισάρειας και της Γιάφας με σκοπό να ενισχύσει την άμυνα των Σταυροφόρων.^[23] Χρησιμοποίησε τα πλούτη του και τις διπλωματικές του ικανότητες, επέστρεψε στη Γαλλία μαζί με τον στρατό του την άνοιξη του 1254.^[18] Την περίοδο αυτή ο Λουδοβίκος είχε ανταλλάξει πολλές επιστολές με τους Μογγόλους ηγεμόνες, το 1248 αντάλλαξε επιστολές με τον Μογγόλο ηγεμόνα στην Αρμενία και την Περσία Ελζιζιδέι.^[24] Ο Ελζιζιδέι συμβούλευσε τον Γάλλο βασιλιά να στρατοπεδεύσει στην Αίγυπτο, ο ίδιος ο Ελζιζιδέι θα βρισκόταν στη Βαγδάτη εξουδετερώνοντας ταυτόχρονα τις δυνάμεις των Σαρακηνών. Ο Λουδοβίκος έστειλε έναν Δομινικανό ιερέα, τον Ανδρέα του Λονγκζιμώ, απεσταλμένο στον μεγάλο αυτοκράτορα των Μογγόλων Γκουγιούκ Χαν με αίτημα να ζητήσει βοήθεια κατά των Σαρακηνών (Αράβων) αλλά ο αυτοκράτορας πέθανε την ίδια χρονιά πριν φτάσει ο ιερέας, η χήρα του αυτοκράτορα απέρριψε την πρόταση.^[25] Οι Μογγόλοι ανέβασαν στον θρόνο τους νέα δυναστεία υπό τον Γκουγιούκ Χάν τέταρτο γιο του Τζένγκις Χαν (1251). Ο Λουδοβίκος έστειλε στην αυλή του νέου Μογγόλου αυτοκράτορα τον Φραγκισκανό Γουλιέλμο του Ρουμπρούκ. Ο απεσταλμένος αφού έζησε πολλά χρόνια στην αυλή του Μογγόλου αυτοκράτορα δέχτηκε πρόταση από τον κυβερνήτη του δυτικότερου τμήματος για την υποταγή του Λουδοβίκου (1259).^[26] Ο ίδιος αυτοκράτορας απέρριψε την πρόταση του αλαζόνα κυβερνήτη, δέχτηκε να στείλει βοήθεια αλλά το γράμμα του δεν έφτασε ποτέ στη γαλλική αυλή.^[27]

Η Η΄ Σταυροφορία και το τέλος

Ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος Θ' με τον πάπα Ιννοκέντιο Δ'

Στη συνεδρίαση του γαλλικού Κοινοβουλίου στις 24 Μαΐου 1267 ο Λουδοβίκος και τρεις από τους γιους του αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν νέα σταυροφορία στην περιοχή της Τύνιδας, ζήτησε και από τον μικρότερο αδελφό του Κάρολο τον Ανδεγαυό να συμμετέχει και να τους βοηθήσει. Στη σταυροφορία συμμετείχε και ο διάδοχος της Αγγλίας Εδουάρδος, ο στρατός έφτασε στην Καρχηδόνα στις 25 Αυγούστου 1270, αμέσως μετά την άφιξη μεγάλο κύμα πανώλης θέρισε το μεγαλύτερο τμήμα του στρατού, θύμα και ο ίδιος ο βασιλιάς που πέθανε από αυτό.^{[28] [29]}

Προστάτης της χριστιανικής θρησκείας

Τα λείψανα του Λουδοβίκου Θ΄ στο Μουσείο του Ναού του Αγίου Δομίνικου στη Μπολόνια της Ιταλίας

Θάνατος του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου Θ'

Ο βασιλιάς Λουδοβίκος Θ' συλλαμβάνεται αιχμάλωτος στην Ζ' Σταυροφορία.

Πήρε σοβαρά τον ρόλο του ως "απεσταλμένος του Θεού στη γη" και οργάνωσε δύο σταυροφορίες. Αν και οι δυο σταυροφορίες ήταν αποτυχημένες αυξήθηκε σημαντικά η αίγλη του επειδή έκανε τα πάντα για τη δόξα του θεού και για το καλό του λαού του. Προστάτευε τον λαό διακρίθηκε για τη μεγάλη αγάπη του για τον συνάνθρωπο του ακόμα και για τους επαναστάτες, όταν του πρότειναν να θανατώσει κάποιον πρίγκηπα επειδή ακολούθησε τον πατέρα του στην εξέγερση απάντησε: "Ένας γιος δεν μπορεί να αρνηθεί να υπακούσει τον πατέρα του".^[12] Υπάρχει πληθώρα στοιχείων σχετικά με τη ζωή και τη δράση του που έρχονται ιδιαίτερα από τρία οικεία σε αυτόν πρόσωπα: τον βιογράφο του Ιωάννη του Τζόινβιλλ προσωπικό φίλο και σύμβουλο του, τον εξομολογητή του Γοδεφρείδο του Μπωλί και τον ιερέα Γουλιέλμο του Σαρτρ. Υπάρχει και μια τέταρτη πηγή ο Γουλιέλμος του Σαιν - Παθί, οι μαρτυρίες του δεν προέρχονται από προσωπική επαφή αλλά από αναφορές του πάπα. Η βασιλεία και η ζωή του Λουδοβίκου υμνήθηκαν από όλους τους συγγραφείς και τους ποιητές. Πολύ πιστός χριστιανός και Καθολικός, ανέλαβε την πρωτοβουλία για το κτίσιμο του Αγίου Παρεκκλησίου στα βασιλικά ανάκτορα (τώρα Μέγαρο Δικαιοσύνης) στο κέντρο του Παρισιού. Ήταν τέλειο υπόδειγμα γοτθικής αρχιτεκτονικής και κτίσθηκε ως λατρευτικό ιερό περιέχοντας το ακάνθινο στεφάνι, τμήμα του Τίμιου Σταυρού και σημαντικά αντικείμενα της ζωής του Ιησού. Τα αντικείμενα αυτά τα αγόρασε ο Άγιος Λουδοβίκος (1239 - 1241) από τον μακρινό ξάδελφό του, Βαλδουίνο Β΄ της Κωνσταντινούπολης, με το αστρονομικό ποσό των 135.000 λιβρών, ενώ το κτίσιμο ολόκληρου του ναού στοίχισε 60.000 λίβρες. Η αγορά έγινε προκειμένου να εδραιώσει τη φήμη του Παρισιού ως ενός από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά κέντρα στον κόσμο και να του δώσει παγκόσμια για την εποχή του αξία.

Πολέμησε τους Εβραίους και τις αιρέσεις

Στην προσπάθεια του να συγκεντρώσει χρήματα για να ανταποκριθεί στα έξοδα της Ζ' Σταυροφορίας, διέταξε την απέλαση των υπεύθυνων για την τοκογλυφία Εβραίων, δήμευσε και τις περιουσίες τους. Με την πράξη του αυτή κατάφερε να ανταποκριθεί οικονομικά στα έξοδα της Σταυροφορίας. Το 1230 ένας Ιουδαίος που είχε ασπαστεί τον χριστιανισμό ο Νίκολας Ντόνιν μετέφρασε το Ταλμούδ. Ο Ντόνιν κατηγορήθηκε από τον πάπα Γρηγόριο Θ' ότι βλαστήμησε τον Ιησού, τη Θεοτόκο και τον Χριστιανισμό με 35 κατηγορίες, αφορμή η σκηνή που έδειχνε τον Ιησού στην κόλαση και μια παράγραφος που έγραφε ότι ένας Ιουδαίος μπορεί να σκοτώνει αλλόφυλο του. Ο Λουδοβίκος συγκάλεσε τη Σύνοδο των Παρισίων (1240), κάλεσε τον ραβίνο Γεχιέλ ο οποίος τόνισε ότι η μετάφραση του Ταλμούδ σε άλλες γλώσσες εκτός της Ιουδαϊκής είναι για τους ίδιους τους Ιουδαίους σοβαρό παράπτωμα. Το Ταλμούδ καταδικάστηκε κατόπιν από τον Γάλλο βασιλιά, ο Λουδοβίκος διέταξε να καούν 12.000 αντίγραφά του στο Παρίσι.^[30] Παράλληλα ασχολήθηκε με την καταπολέμηση των αιρέσεων όπως οι Καθαροί στη Νότια Γαλλία, δημεύοντας την περιουσία τους.^[17] Οι διώξεις έφτασαν στο αποκορύφωμα τους λίγο πριν την κήρυξη της Ζ' Σταυροφορίας (1248) αλλά μειώθηκαν στη συνέχεια.

Ο Χρυσός Αιώνας του Αγίου Λουδοβίκου

Ο 13ος αιώνας στον οποίο βασίλεψε ο Λουδοβίκος Θ' ονομάστηκε «Χρυσός αιώνας του Αγίου Λουδοβίκου». Ο Λουδοβίκος ήταν ο σημαντικότερος Ευρωπαίος ηγεμόνας του 13ου αιώνα, με το πιο ισχυρό και εύρωστο βασίλειο και τον ισχυρότερο στρατό. Ήταν προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών, η τέχνη του Αγίου Λουδοβίκου με τη Γοτθική αρχιτεκτονική είχε σημαντική επίδραση σε όλους τους Ευρωπαίους της εποχής του. Οι κόρες του Αγίου Λουδοβίκου έγιναν οι πιο περιζήτητες νύφες στις βασιλικές αυλές της Ευρώπης. Η τεράστια φήμη που είχε αποκτήσει ως βασιλιάς στηριζόταν περισσότερο στη μόρφωση και στον χαρακτήρα του, στον στρατιωτικό τομέα αντίθετα δεν στάθηκε τόσο ικανός με αποτέλεσμα να ηττηθεί και στις δυο Σταυροφορίες. Είναι ο ιδρυτής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (1257) του κορυφαίο ευρωπαϊκό πανεπιστημίου μέχρι τις μέρες μας.^[31] Ο Λουδοβίκος ήταν ο πρώτος Γάλλος βασιλιάς που οργάνωσε στην αυλή του ειδικό δικαστικό σώμα, ειδικό οικονομικό σώμα και το ελεγκτικό συμβούλιο. Για τους περισσότερους Καθολικούς της εποχής λόγω του υποδειγματικού τρόπου ζωής ενσάρκωνε στο πρόσωπό του ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο, οι υπόλοιποι βασιλιάδες τον χρησιμοποιούσαν σαν δικαστή για να λύσουν τις διαφορές τους.^[32] Ενσάρκωνε την προσωποποίηση του χριστιανισμού και της χριστιανικής θρησκείας γι'αυτό οι προσπάθειες του να αγιοποιηθεί ξεκίνησαν από την εποχή που ζούσε.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1234 τη Μαργαρίτα του Οίκου της Βαρκελώνης, κόρη του Ραϋμόνδου-Βερεγκάριου Δ΄ κόμη της Προβηγκίας και είχε τέκνα:

• Ισαβέλλα 1241-1271, παντρεύτηκε τον Θεοβάλδο Β΄ των Μπλουά της Ναβάρρας.
• Λουδοβίκος 1243/44-1260, διάδοχος, απεβίωσε 16-17 ετών.
• Φίλιππος Γ΄ 1245-1285, βασιλιάς της Γαλλίας.
• Ιωάννης-Τριστάν 1250-1270, κόμης του Βαλουά & Κρεπύ, απεβ. 20 ετών.
• Πέτρος 1251-1284, κόμης του Αλανσόν, απεβ. 33 ετών.
• Λευκή 1253-1323, παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο δε λα Θέρδα διάδοχο της Καστίλης.
• Μαργαρίτα 1255-1271, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Α΄ των Ρέγκιναρ δούκα της Βραβάντης.
• Ροβέρτος 1256-1317, κόμης του Κλερμόν. Γενάρχης του κλάδου των Βουρβόνων, που ανέβηκε τρεις αιώνες αργότερα στον γαλλικό θρόνο.
• Αγνή 1260-1327, παντρεύτηκε τον Ροβέρτο Β΄ δούκα της Βουργουνδίας.

Πρόγονοι

Παραπομπές

1. www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Louis_IX/130421.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118729411. Ανακτήθηκε στις 13  Οκτωβρίου 2015.
3. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
5. www.pourlascience.fr/sd/archeologie/saint-louis-serait-mort-du-scorbut-17282.php.
6. «Calendarium Romanum». (λατινική γλώσσα) Calendarium Romanum Generale (1969). Typis Polyglottis Vaticanis Publisher. Βατικανό. 1969. σελ. 29.
7. «Kindred Britain»
8. p10239.htm#i102382. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
9. fmg.ac/Projects/MedLands/CAPET.htm#_Toc154137008.
10. Plaque in the church, Collegiale Notre-Dame, Poissy, France.
11. "Louis IX". Encarta. Microsoft Corporation. 2008.
12. Fr. Paolo O. Pirlo, SHMI (1997). "St. Louis". My First Book of Saints. Sons of Holy Mary Immaculate - Quality Catholic Publications. pp. 193–194.
13. "Goyau, Georges. "St. Louis IX." The Catholic Encyclopedia. Vol. 9. New York: Robert Appleton Company, 1910. 24 Feb. 2013". Retrieved 29 September 2014.
14. Shadis 2010, p. 17-19.
15. Goldstone 2007, p. 27-35.
16. Goldstone 2007, p. 17.
17. Goldstone 2007, p. 11.
18. "Crusades: Crusades of the 13th century". Encarta. Microsoft Corporation. 2008.
19. Tyerman, p. 787
20. "Lives of Saints, John J. Crawley & Co., Inc.". Retrieved 29 September 2014.
21. Dupuy 1993, p. 417.
22. Tyerman, pp. 789–798
23. http://www.newadvent.org/cathen/04543c.htm Σταυροφορίες
24. Jackson 1980, p. 481-513.
25. The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Retrieved 29 September 2014.
26. Denis Sinor - The Mongols in the West. Journal of Asian History v.33 n.1 (1999)
27. https://hal.archives-ouvertes.fr/file/index/docid/381967/filename/InnerAsia.pdf Τα γράμματα των Ελζιζιδέι, Χουλαγκού και Αμπακά
28. "Brehier, Louis. "Crusades." The Catholic Encyclopedia. Vol. 4. New York: Robert Appleton Company, 1908. 24 Feb. 2013"
29. http://www.bestofsicily.com/mag/art192.htm Άγιος Λουδοβίκος στη Σικελία
30. https://books.google.gr/books?id=rZGx-bS3vcgC&pg=PA137&dq=disputation+of+paris&hl=fr&sa=X&ei=g6hLVb4r59-wBNKegdgG&redir_esc=y#v=onepage&q=disputation%20of%20paris&f=false Διένεξη των Παρισίων
31. http://www.ewtn.com/library/MARY/LOUIS.HTM Αρχειοθετήθηκε 2016-12-17 στο Wayback Machine. Άγιος Λουδοβίκος
32. http://www.newadvent.org/cathen/09368a.htm Άγιος Λουδοβίκος

Πηγές

• Brown, Elizabeth A. R. (Autumn 1990). "Authority, the Family, and the Dead in Late Medieval France". French Historical Studies. 16 (4).
• Davis, Jennifer R. (Autumn 2010). "The Problem of King Louis IX of France: Biography, Sanctity, and Kingship". Journal of Interdisciplinary History. 41 (2): 209–225. doi:10.1162/JINH_a_00050.
• Dupuy, Trevor N. (1993). The Harper Encyclopedia of Military History. HarperCollins.
• Gaposchkin, M. Cecilia. (2008). The Making of Saint Louis: Kingship, Sanctity, and Crusade in the Later Middle Ages. Cornell University Press.
• Goldstone, Nancy (2007). Four Queens: The Provençal Sisters who ruled Europe. New York: Viking Penguin.
• Jackson, Peter (July 1980). "The Crisis in the Holy Land in 1260". The English Historical Review. 95 (376): 481–513. doi:10.1093/ehr/XCV.CCCLXXVI.481. ISSN 0013-8266. JSTOR 568054.
• Jordan, William Chester (1979). Louis IX and the Challenge of the Crusade: A Study in Rulership. Princeton. Le Goff, Jacques (2009). Saint Louis. University of Notre Dame Press.
• Shadis, Miriam (2010). Berenguela of Castile (1180–1246) and Political Women in the High Middle Ages. Palgrave Macmillan.
• Streyer, J.R. (1962). "The Crusades of Louis IX". In Setton, K.M. A History of the Crusades. Philadelphia.
• Westerhof, Danielle (16 October 2008). Death and the Noble Body in Medieval England. Boydell Press.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Medieval Sourcebook: Al-Makrisi: Account of the Crusade of St. Louis Αρχειοθετήθηκε 2014-08-14 στο Wayback Machine., Fordham University
• Medieval Sourcebook: Guy, A Knight: Letter from the Sixth Crusade, 1249 Αρχειοθετήθηκε 2013-01-21 στο Wayback Machine., Fordham University
• Wedgwood, Ethel. The Memoirs of the Lord of Joinville, University of Virginia

Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Λουδοβίκος ο Λέων	Βασιλιάς της Γαλλίας 8 Νοεμβρίου 1226 – 25 Αυγούστου 1270	Διάδοχος Φίλιππος ο Τολμηρός