From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Γνωστικισμός ή Γνωστικοί ήταν μια χριστιανική Ψευδο-Γνωστικική κίνηση η οποία εξαπλώθηκε από τον 12ο μέχρι τον 14ο αιώνα στην νότια Γαλλία και την βόρειο Ιταλία.[1][2] Εμφανίστηκαν αρχικά σε μία περιοχή της νοτιοανατολικής Γαλλίας κοντά στην Τουλούζ και εικάζεται ότι ήταν φυσική συνέχεια των Παυλικιανών της Αρμενίας και των Βογόμιλων της Βουλγαρίας, όπως επίσης φαίνεται ότι επηρεάστηκαν και από τον Μανιχαϊσμό. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τους θεώρησε ως Αίρεση με αποτέλεσμα να εξαπολύσει εναντίον τους την Σταυροφορία των Αλβιγηνών, η Μεσαιωνική Ιερά Εξέταση τους εξάλειψε αργότερα ολοκληρωτικά (1350). Πολλές χιλιάδες Καθαροί σφαγιάστηκαν ή κρεμάστηκαν ή κάηκαν στην πυρά ανεξάρτητα από φύλλο και ηλικία.[3][4] Οι οπαδοί της έμειναν γνωστοί ως "Καθαροί" ή "Αλβιγηνοί" από την Γαλλική πόλη Αλβί στην οποία εμφανίστηκε το κίνημα, θεωρούσαν τους εαυτούς τους καθαρούς και γνήσιους χριστιανούς.[2][5]
Οι Καθαροί πίστευαν στην δυαδικότητα, ο ένας ήταν ο καλός θεός δημιουργός του κόσμου και του Σύμπαντος και ο κακός θεός που αναφέρει ο Απόστολος Παύλος (Β΄ Κορινθίους 4:4). Ο καλός θεός είναι αυτός που καταγράφεται στην Καινή Διαθήκη και ο κακός είναι ο Διάβολος κύριος του φυσικού και υλικού κόσμου. Οι Καθαροί πίστευαν ότι οι ανθρώπινες Ψυχές ήταν τμήματα της θείας ψυχής των Αγγέλων αλλά εγκλωβισμένες στον κακό κόσμο του Διαβόλου. Με την Μετενσάρκωση θα μπορούσαν να πετύχουν την Θεία Σωτηρία σαν μια μορφή βαπτίσματος αφού ο θάνατος είναι αναπόφευκτος, μετά πολλές Μετανσαρκώσεις θα επιστρέψουν στον καλό Θεό ως "τέλεια καθαροί".[6] Ο Καθαρισμός διδάχθηκε αρχικά από ασκητές ηγέτες που έδωσαν τις βασικές γραμμές του κινήματος, οι διδασκαλίες παρουσίαζαν παραλλαγές ανάλογα με την περιοχή και τον χρόνο.[7] Η πρώτη αναφορά καταγράφεται το 1143, τέσσερα χρόνια αργότερα η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τους κατήγγειλε, ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ προσπάθησε να τους καταστείλει ειρηνικά, έστειλε ιεραποστόλους να τους αποστρέψουν από την Αίρεση. Ο Παπικός Λεγάτος Πιέρ ντε Καστελνάου δολοφονήθηκε (1208) με αποτέλεσμα να οργιστεί ο Πάπας, ο κόμης Ραϋμόνδος ΣΤ΄ της Τουλούζης που θεωρήθηκε ανεκτικός απέναντι στους Καθαρούς αφορίστηκε.[8] Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ κήρυξε τον Πιέρ ντε Καστελνάου Μάρτυρα με αποτέλεσμα να προκύψει η Σταυροφορία των Αλβιγηνών (1209) υπό την πρωτοβουλία του Πάπα και του βασιλιά της Γαλλίας Φιλίππου Β΄. Η Σταυροφορία τους αποδυνάμωσε σε μεγάλο βαθμό, η Μεσαιωνική Ιερά Εξέταση αργότερα τους εξάλειψε ολοκληρωτικά. Η έλλειψη κεντρικής οργάνωσης των Καθαρών και οι ελάχιστες πηγές της εποχής έχουν οδηγήσει πολλούς ιστορικούς σε συμπεράσματα όπως ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ήταν υπερβολική ή ότι η Αίρεση δεν υπήρχε καθόλου.[9]
Η προέλευση του κινήματος είναι ασαφής αλλά οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν στο γεγονός ότι γενέτειρα του ήταν η Βυζαντινή αυτοκρατορία, δημιουργήθηκε μέσω των εμπορικών οδών που εξαπλώθηκαν από την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία στην Ολλανδία. Οι Παυλικιανοί των πρώιμων ετών της Αρμενίας εγκαταστάθηκαν αργότερα στην Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας ως Βογόμιλοι. Οι τελετές και οι θεωρίες των Βογόμιλων πέρασαν στους Καθαρούς χωρίς καμιά αμφισβήτηση, επηρεάστηκαν επίσης από Μαρκιονιστές, Μανιχαϊστές και χριστιανούς Γνωστικούς των πρώτων αιώνων μ.Χ.[10][11] Ο ιστορικός Μαρκ Γκρέγκορι Πεγκ κρατάει ωστόσο τις αμφιβολίες του γράφοντας ότι δεν πρέπει να βγάζουμε συμπεράσματα για την προέλευση τους από πιθανές ομοιότητες. Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός έγραψε τον 8ο αιώνα π.Χ. σχετικά με μια παλιότερη Αίρεση με το όνομα "Καθάροι", τις πληροφορίες πήρε από το βασικό έργο που έγραψε ο Επιφάνιος Κωνσταντίας με τίτλο "Πανάριο" ή "Κατά Αιρέσεων", θεωρείται ιστορικά το πρώτο έργο εναντίον των Αιρέσεων. Στο Πανάριο γράφει σχετικά με τους Καθαρούς "απορρίπτουν τελείως αυτούς που παντρεύονται για δεύτερη φορά και απαγορεύουν την δυνατότητα της μετάνοιας μέσω του βαπτίσματος".[12] Οι ίδιοι Καθάροι απασχολούν την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο όπου σημειώνεται "πρώτα προσπαθούν να επικοινωνήσουν με όσους παντρεύτηκαν δεύτερη φορά και στην συνέχεια τους δέχονται και τους συγχωρούν".[13] Τα γραπτά τους καταστράφηκαν στην πλειοψηφία τους επειδή αποτελούσαν μεγάλη απειλή για την Παπική εξουσία και την Αγία Έδρα, διασώθηκαν ελάχιστα από τα οποία αντλήθηκαν οι πληροφορίες, ιδιαίτερα από τους αντιπάλους τους.[11][14] Στην Δυτική Ευρώπη εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1143, εξαπλώθηκε στις περιοχές της Ρηνανίας με επίκεντρο την Κολωνία ακολούθησε η πρώτη Σύνοδος των Καθαρών (1167). Στα μέσα του 12ου αιώνα εξαπλώθηκαν με ταχύτατους ρυθμούς στο Λανγκντόκ της Γαλλίας και στην βόρεια Ιταλία. Το επίκεντρο τους μεταφέρθηκε στο Λανγκντόκ όπου επέζησαν μέχρι τον 14ο αιώνα (1325), στην συνέχεια η Ιερά Εξέταση τους εξόντωσε ολοκληρωτικά.[15][16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
