Ευρωλίγκα ανδρών 1996-97

Το 40ό Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης ανδρών (και πρώτο σαν Ευρωλίγκα ανδρών) της περιόδου 1996-97 διεξήχθη με αναβαθμισμένο σύστημα, όπου βάσει της συνολικής ειδικής βαθμολογίας της FIBA των τριών προηγουμένων ετών, δικαίωμα εκπροσώπησης είχαν οι δώδεκα πρώτες χώρες της κατάταξης. (βλέπε εδώ).

Ευρωλίγκα 1996–1997
Διοργάνωση	FIBA Euroleague
Άθλημα	Καλαθοσφαίριση
Final Four
Πρώτη θέση	Ολυμπιακός
Δεύτερη θέση	Μπαρτσελόνα
Τρίτη θέση	Ολίμπια Λιουμπλιάνα
Τέταρτη θέση	Βιλερμπάν
Βραβεία
Final Four MVP	Ντέιβιντ Ρίβερς
Περίοδοι
← 1995–96 1997–98 →

Σε αυτό, έλαβαν μέρος 24 ομάδες, κατά τεκμήριο οι κορυφαίες της Ευρώπης εκείνη τη στιγμή, που προέρχονταν από την Ιταλία (3 ομάδες), την Ισπανία (3), την Ελλάδα (3), τη Γαλλία (3), τη Ρωσία (2), την Τουρκία (2), τη Γερμανία (2), την Κροατία (2), το Ισραήλ (1), τη Σερβία (1), τη Σλοβενία (1) και το Βέλγιο (1).

Από ελληνικής πλευράς, η περίοδος 1996-97 ήταν εξαιρετική, καθώς ο ένας από τους τρεις εκπροσώπους της χώρας μας, ο Ολυμπιακός, κατέκτησε το τρόπαιο, ενώ όσον αφορά στους άλλους δυο, ο μεν Παναθηναϊκός αποκλείστηκε από τον Ολυμπιακό στη φάση των Play-Off, ο δε Πανιώνιος κατετάγη τελευταίος στον προκριματικό όμιλο και έμεινε έξω από τη συνέχεια.

Σύστημα διεξαγωγής

Η κλήρωση της 1ης διοργάνωσης της Ευρωλίγκα πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο, στις 29 Ιουνίου του 1996. Ημερομηνία έναρξης ορίστηκε η 19 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Συστάθηκαν τέσσερα προκριματικά γκρουπ των 6 ομάδων, παίχθηκαν οι δέκα αγωνιστικές που απαιτούνταν και στη συνέχεια τα γκρουπ ανασυστάθηκαν με διαφορετικές συνθέσεις. Στα νέα γκρουπ η κάθε ομάδα είχε αντιπάλους δυο συλλόγους του προηγούμενου γκρουπ της (με τους οποίους συνυπολογίζονταν τα αποτελέσματα) και τρεις αντιπάλους από άλλο όμιλο (με τους οποίους έδωσε επιπλέον 6 αγώνες).

Από τις τελικές βαθμολογίες των προκριματικών ομίλων (σε 16 αγωνιστικές) στην επόμενη α' φάση των Play-Off προκρίνονταν οι τέσσερις πρώτοι, συνολικά 16 σύλλογοι. Με το σύστημα «χιαστί» (1ος-4ος & 2ος-3ος) προέκυψαν τα οκτώ ζευγάρια των Play-Off, που αγωνίσθηκαν για 2 νίκες σε δυο ή τρία ματς. Οι οκτώ νικητές πέρασαν και αναμετρήθηκαν στη β' φάση των Play-Off και πάλι αναζητώντας 2 νίκες. Οι τέσσερις τελικοί νικητές των Play-Off προκρίθηκαν για το 10ο φάιναλ-φορ του θεσμού, που ορίστηκε να λάβει χώρα στη Ρώμη, το τριήμερο 22-24 Απριλίου 1997.

Α' φάση ομίλων

• Στο α' γκρουπ πρώτευσε η "Στεφανέλ" (Ολίμπια Μιλάνο) με 17 β. Δεύτερη ήταν η ΤΣΣΚΑ Μόσχας, ισόβαθμη με τη Μακάμπι Τελ Αβίβ, στους 16 πόντους. Την τέταρτη θέση πήρε η τουρκική Ούλκερ (στην πρώτη της εμφάνιση στο θεσμό) από τη Λιμόζ (αμφότερες από 14 βαθμούς) και ουραγός ήταν ο Πανιώνιος (13 β.)

• Στο β' γκρουπ πρωταγωνίστησε η "Τιμσίστεμ" (Φορτιτούντο Μπολόνια) που κατετάγη πρώτη με 17 βαθμούς. Ακολούθησαν η Εστουδιάντες, η Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ και η Άλμπα Βερολίνου, όλες από 16 πόντους. Ο Ολυμπιακός Πειραιά ήταν πέμπτος με 15 βαθμός, ενώ τελευταία (χωρίς νίκη), ήταν η Σαρλερουά από το Βέλγιο (10 β.)

• Ο Παναθηναϊκός επικράτησε στο γ' γκρουπ, με 18 βαθμούς (8 νίκες-2 ήττες). Ολίμπια Λουμπλιάνας και ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν ακολούθησαν κατά πόδας (17 β.), ενώ Μπαρτσελόνα και "Ινσούρανς" Κροάσια Σπλιτ μοιράστηκαν την 4η θέση (από 14 β.) Απογοήτευσε εδώ η Μπάγερ Λεβερκούζεν (10 β.)

• Στο δ' γκρουπ τις εντυπώσεις κέρδισε η Εφές Πίλσεν (18 β.), με δεύτερη την Παρτιζάν Βελιγραδίου (16). Μαζί στο τρίτο σκαλί ισοβάθμησαν η "Μπάκλερ" (Βίρτους Μπολόνια) και η ΠΟ (Ορτέζ) στους 15 πόντους, αφήνοντας πέμπτη την Κάχα Σαν Φερνάντο (14) και τελευταία τη Ντιναμό Μόσχας (12).

Β' φάση ομίλων

Από τους ανασυσταθέντες 5ο, 6ο, 7ο και 8ο ομίλους προκρίθηκαν στην επόμενη φάση (αντίστοιχα) το Μιλάνο, η Άλμπα, ο Ολυμπιακός και η Μακάμπι (σε βάρος των ΤΣΣΚΑ και Σαρλερουά), οι Τιμσίστεμ, Τσιμπόνα, Εστουδιάντες και Λιμόζ (επί των Ούλκερ και Πανιωνίου), ο ΠΑΟ, η ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν, η Λουμπλιάνα και η Κάχα (αντί των Ορτέζ και Ντιναμό) και οι Εφές, Παρτιζάν, Μπαρτσελόνα και Μπάκλερ (αντί της Κροάσια και της Μπάγερ Λ.)

Α' γύρος Play-Off

• Τσιμπόνα - Λουμπλιάνα 1-2 (61-58, 66-69, 61-62).
• Στεφανέλ - Μπάκλερ 2-1 (67-59, 76-83, 78-76).
• Παρτιζάν - Ολυμπιακός 1-2 (71-81, 61-60, 69-74).
• ΠΑΟ - Λιμόζ 2-0 (68-67, 70-55).
• Άλμπα - Μπαρτσελόνα 0-2 (77-95, 62-72).
• Τιμσίστεμ - Κάχα 2-0 (73-70, 79-75).
• ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν - Εστουδιάντες 2-1 (97-74, 77-79, 75-71).
• Εφές - Μακάμπι 2-1 (76-67, 65-78, 84-69).

Β' γύρος Play-Off

• Ολίμπια Μιλάνο - Ολίμπια Λουμπλιάνας 1-2 (94-90, 69-73, 61-77).
• Παναθηναϊκός - Ολυμπιακός 0-2 (49-69, 57-65).
• Φορτιτούτο Μπολόνια - Μπαρτσελόνα 1-2 (70-65, 73-75, 62-87).
• Εφές Πίλσεν - ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν 1-2 (87-71, 70-80, 57-62).

Final Four 1997

Ολυμπιακός Πειραιώς (με 74-65) και Μπαρτσελόνα (77-70) υπερίσχυσαν στους δυο ημιτελικούς του 10ου συνεχόμενου (και 12ου στα χρονικά, αν συνυπολογιστούν και οι δύο διοργανώσεις που έλαβαν χώρα στα μέσα της δεκαετίας του 1960) φάιναλ φορ της Ευρωλίγκα, αφήνοντας αντίπαλους στο μικρό Τελικό τους Ολίμπια Λουμπλιάνας και ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν, αντίστοιχα.

Οι Σλοβένοι πήραν τελικά την τρίτη θέση, επικρατώντας με 86-79 των Γάλλων και είχε φτάσει η ώρα για το μεγάλο Τελικό. Το βράδυ της 24 Απριλίου του 1997, ο Ολυμπιακός (αν και χωρίς πια τον Γιάννη Ιωαννίδη στον πάγκο του, καθώς απολύθηκε από τον Σωκράτη Κόκκαλη το καλοκαίρι του 1996 και αντικαταστάθηκε από τον Ντούσαν Ίβκοβιτς) θριάμβευσε με 15 πόντους διαφορά, 73-58, επί των Καταλανών και σήκωσε το πρώτο Κύπελλο της ιστορίας του.

Ημιτελικοί

• Ολυμπιακός 74-65 Ολίμπια Λουμπλιάνας

• Μπαρτσελόνα 77-70 ΑΣΒΕΛ Βιλερμπάν

Τελικός

• Ολυμπιακός 73-58 Μπαρτσελόνα

Πρωταθλητής Ευρώπης 1997
Ολυμπιακός 1ος τίτλος

Σαράντα χρόνια διαδρομής

Στα 40 πρώτα χρόνια του θεσμού, 17 συνολικά ομάδες από 11 διαφορετικές χώρες (με τις ανακατατάξεις του 1989-1993) σήκωσαν το βαρύτιμο έπαθλο.

Επτά ακόμη ομάδες (πέντε χωρών) έπαιξαν σε τελικούς χωρίς να κερδίσουν ποτέ μέχρι το 1997 το τρόπαιο του πρωταθλητή Ευρώπης. Πιο χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα της Μπαρτσελόνα που ηττήθηκε και τις πέντε φορές που έπαιξε στο μεγάλο Τελικό (το 1984 στη Γενεύη και τις μετέπειτα τέσσερις σε φάιναλ φορ).

Η μάχη των χωρών

Στα κύπελλα ανά χώρα, κυριαρχεί η Ιταλία με 11 κατακτήσεις (τρεις από το Μιλάνο, πέντε από το μικρό αλλά εκπληκτικό Βαρέζε, δυο από την Καντού και μια από τη Μπανκορόμα).

Ακολουθεί η Ισπανία (8 τίτλοι), με τη «βασίλισσα» Ρεάλ Μαδρίτης (επτά φορές) και τη Ζουβεντούτ Μπανταλόνα ακόμη μία.

Τρίτη στην κατάταξη είναι η Κροατία με πέντε χρυσές βραδιές, τρεις συνεχείς από την Γιουγκοπλάστικα (ΠΟΠ '84) του Σπλιτ και δυο από την Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ.

Η Ρωσία έπεται με 4 τίτλους (όλους από τη μεγάλη ΤΣΣΚΑ Μόσχας), ενώ σαν ΕΣΣΔ θα ήταν ψηλότερα με την προσθήκη των τριών πρώτων επιτυχιών από την ΑΣΚ Ρίγα της Λετονίας και τη μια της Γεωργίας χάρις στην Ντιναμό Τιφλίδας.

Ελλάδα (με ΠΑΟ και ΟΣΦΠ) και Ισραήλ (με τη Μακάμπι) έχουν από δυο τρόπαια, ενώ η Γαλλία (με τη Λιμόζ) και η Σερβία (με την Παρτιζάν Βελιγραδίου) γεύτηκαν μια φορά τη χαρά του πρωταθλητή. Η ενιαία Γιουγκοσλαβία θα είχε συνολικά 7 τίτλους, αν στις προαναφερόμενες επιτυχίες (Κροατίας και Σερβίας) συνυπολογιστεί και ο ένας τίτλος της Μπόσνα του Σεράγεβο της σημερινής Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Όσον αφορά στους χαμένους των Τελικών, εκτός της Ισπανίας, δυο φορές λυπήθηκε η Βουλγαρία (με την Ακαντέμικα Σόφιας), τρεις η Τσεχία (δυο με τη Σπάρτακ Μπρνο και μια με τη Σλάβια Πράγας) και μια η Λιθουανία με τη Ζαλγκίρις του Κάουνας. Αρκετούς "κατσουφιασμένους" τελικούς έζησε το Ισραήλ όλους με τη Μακάμπι, που παρά τα δυο της έπαθλα, έχασε 5 ακόμα ευκαιρίες (όσες και η Μπαρτσελόνα).

Αν μιλήσουμε για προπονητές, εξαιρετικές είναι οι επιδόσεις του Σέρβου Ομπράντοβιτς, ενώ στον αντίποδα, άτυχοι στάθηκαν τόσο ο Γιάννης Ιωαννίδης, όσο και ο Ισπανός Ρενέσες.

Σπουδαίες μορφές

"Δυναστείες" στη διοργάνωση έστησαν αρχικά η Ρίγα (που έπαιξε και στους τέσσερις πρώτους τελικούς), η ΤΣΣΚΑ Μόσχας του Αλεξάντερ Γκομέλσκι, του Σεργκέι Μπέλοφ και του Αντρέγεφ με επτά τελικούς από το 1961 έως το 1973, η Ρεάλ του Πέδρο Φεράντιθ και των τόσων σπουδαίων άσσων με 14 παρουσίες από το 1962 έως το 1994, η Βαρέζε (των δεκάδων επωνύμων) του "προφεσόρε" Άζα Νίκολιτς και των Μπομπ Μορς, Χοσέ Μανουέλ Ναβάρο Ράγα, Ντίνο Μενεγκίν κ.α. με την εκπληκτική της δεκαετία (1970-79), το Μιλάνο (επίσης των "χίλιων ονομάτων" ... χορηγών), με πέντε παρουσίες από το 1966 έως το 1988 και ήρωες τον Μπομπ Μάκαντου, το Μάικ Νταντόνι, το Ρομπέρτο Πρέμιερ και εσχάτως το Σπλιτ με τη Γιουγκοπλάστικα, η οποία πρωτοφάνηκε στα 1972 με αστέρι τον Πέταρ Σκάνσι. Άργησε, αλλά επανήλθε δριμύτερη, στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Με οδηγό τον Μπόζινταρ Μαλίκοβιτς και έχοντας ανατέλλοντες αστέρες τους Ντίνο Ράτζα, Τόνι Κούκοτς, Ζόραν Σάβιτς κ.α. ισοφάρισε το ρεκόρ της Ρίγα (τρία στα τρία συνεχόμενα).

Από τους πλέον διακριθέντες της σύγχρονης περιόδου στη διοργάνωση ήταν και ο Κροάτης Ντράζεν Πέτροβιτς, οι Έλληνες Παναγιώτης Γιαννάκης, Νίκος Γκάλης και Παναγιώτης Φασούλας, ο Ισραηλινός Ντορόν Τζαμσί, οι Γάλλοι Ρισάρ Ντακουρί, Βαλερί Ντεμορί και Στεφάν Οστρόφσκι, οι Ιταλοί Βάλτερ Μανίφικο, Αντονέλο Ρίβα και Άριο Κόστα, οι Σέρβοι Βλάντε Ντίβατς, Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς και ο Μαυροβούνιος Ζάρκο Πάσπαλι, οι Ισπανοί Χουάν Αντόνιο Σαν Επιφάνιο και Ζόρδι Βιγιακάμπα, οι Λιθουανοί Ρίμας Κουρτινάϊτις, Άρβιντας Σαμπόνις, Σαρούνας Μαρτσουλιόνις, ο Ουκρανός Αλεξάντερ Βολκόφ, οι Αμερικανοί Κεν Μπάρλοου, Λι Τζόνσον, Κέβιν Μαγκί, Όντιν Τζέϊμς Νόρις, ο Πορτορικανός Χοσέ Ορτίς, ο Καναδός Γκρεγκ Γουίλτζερ, ο βραζιλιάνος Οσκάρ Σμιντ και άλλοι.

Πηγές

• «100 χρόνια μπάσκετ», συλλογική έκδοση από το περιοδικό «Τρίποντο», 1991.
• Ψηφιακό αρχείο εφημερίδας Αθλητική Ηχώ.
• Αφιέρωμα Γιώργου Γώγα, εφημερίδα «Sportime», 17 Αυγούστου 1997.