Β΄ εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν

Ο Δεύτερος εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν ήταν εμφύλια σύρραξη (1983-2005) μεταξύ της κυβέρνησης του Σουδάν και του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού του Σουδάν (SPLA). Ήταν σε μεγάλο βαθμό συνέχεια του πρώτου σουδανικού εμφυλίου πολέμου του 1955 έως το 1972. Παρά το γεγονός ότι ξεκίνησε από το νότιο Σουδάν, εξαπλώθηκε έως τα όρη Νούμπα και τον Γαλάζιο Νείλο. Διήρκεσε 22 χρόνια και είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταγεγραμμένους εμφυλίους πολέμους. Η κατάληξή του ήταν η ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν έξι χρόνια μετά το τέλος του πολέμου.

Δεύτερος εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν
Εμφύλιοι πόλεμοι στο Σουδάν
Χάρτης του Σουδάν κατά την περίοδο της σύγκρουσης.
Χρονολογία	Απρίλιος 1983 – Ιανουάριος 2005 (22 χρόνια)
Τόπος	Γαλάζιος Νείλος, όρη Νούμπα, Νότιο Σουδάν
Αίτια	Επεκτατισμός της κεντρικής κυβέρνησης και εθνοθρησκευτικές διαμάχες
Έκβαση	Αδιέξοδο[1] Συνολική Συμφωνία Ειρήνης Συμφωνία Ειρήνης του Ανατολικού Σουδάν Ανεξαρτησία της Δημοκρατίας του Νότιου Σουδάν Σύγκρουση Σουδάν–SPLM-N
Αντιμαχόμενοι
Σουδάν Τζαντζαουίντ SSDF SPLA-Ναζίρ Λευκός στρατός των Νούερ LRA Μη στρατιωτική βοήθεια: Ιράν ! 1983 Ιράν[2] SPLA SPLA-Torit Νοτιοσουδανοί επαναστάτες SPDF ALF SSLM Ανγιάνγα 2 Ανατολική Συμμαχία Στρατιωτική βοήθεια: Ουγκάντα ! Ουγκάντα (from 1995)[3] Αιθιοπία ! 1996 (1997)[4] Ερυθραία ! Ερυθραία (1996-1998)[4]
Απώλειες
1–2 εκατομμύρια νεκροί (κυρίως άμαχοι, εξαιτίας της πείνας και της ξηρασίας)

Περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα του πολέμου, της πείνας και των ασθενειών που εξαπλώθηκαν εξαιτίας της σύγκρουσης. Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι στο νότιο Σουδάν εκτοπίστηκαν τουλάχιστον μία φορά (και συνήθως κατ' επανάληψη) κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ο αριθμός των αμάχων νεκρών είναι ένας από τους υψηλότερους μαζί με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο^[5] και σημαδεύτηκε από μεγάλο αριθμό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται η δουλεία και οι μαζικές δολοφονίες. Η σύγκρουση έληξε επίσημα με την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας (CPA) τον Ιανουάριο του 2005.

Επισκόπηση

Ο Σουδανικός εμφύλιος χαρακτηρίζεται συχνά ως σύγκρουση της κεντρικής κυβέρνησης και των επεκτατικών και επικυριαρχικών της τάσεων κατά των διαφορετικών μη ανεπτυγμένων λαών της περιφέρειας του Σουδάν, οι οποίοι προέβαλαν ισχυρισμούς για περιθωριοποίηση. Βασίλεια και μεγάλες δυνάμεις που αναπτύχθηκαν κατά μήκος του ποταμού Νείλου συγκρούστηκαν με τους λαούς της ενδοχώρας του Σουδάν επί αιώνες. Τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα, οι κεντρικές κυβερνήσεις της χώρας προσπάθησαν να ρυθμίσουν και να εκμεταλλευτούν τις αναξιοποίητες νότιες και ηπειρωτικές περιοχές του Σουδάν^[6].

Ορισμένες πηγές περιγράφουν την σύγκρουση ως εθνοθρησκευτική, βάσει των επιδιώξεων της μουσουλμανικής κεντρικής κυβέρνησης να επιβάλλει τον νόμο της Σαρία στις νότιες μη μουσουλμανικές περιοχές. Οι συγκεκριμένες επιδιώξεις οδήγησαν αρχικά στη αύξηση της βίας και τελικά στον εμφύλιο πόλεμο^{[7][8][9][10]}. Με τη σειρά του ο Ντάγκλας Τζόνσον επεσήμανε τις εκμεταλλευτικές προθέσεις και δράσεις της κεντρικής κυβέρνησης ως βασική αιτία της σύγκρουσης^[11].

Ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος έγινε εν μέρει για τους φυσικούς πόρους με αποκορύφωμα την κρίση του Χέγκλιγκ (Heglig Crisis)^[12]. Ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο βρίσκονται σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου νότια και ως εκ τούτου σημαντικά ξένα συμφέροντα (τα έσοδα από το πετρέλαιο έχουν ιδιωτικοποιηθεί, όπως στη Νιγηρία). Το βόρειο Σουδάν επιθυμούσε τον έλεγχο των κοιτασμάτων, επειδή βρίσκονται στην άκρη της ερήμου Σαχάρας, σε περιοχές ακατάλληλες για γεωργική ανάπτυξη. Τα έσοδα από το πετρέλαιο αποτελούν περίπου το 70% των εσόδων των εξαγωγών του Σουδάν και συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας η οποία, σε αντίθεση με τον Νότο, δεν εξαρτάται από τη διεθνή βοήθεια. Λόγω των πολλών παραποτάμων που εκβάλλουν στον Νείλο και των ισχυρότερων βροχοπτώσεων οι βόρειες περιοχές έχουν ανώτερη πρόσβαση στο νερό και σε εύφορη γη.

Στον εμφύλιο πόλεμο περιλαμβάνονται και οι συγκρούσεις μεταξύ αντιμαχομένων φυλών στον Νότο. Οι περισσότερες από τις συγκρούσεις συνέβησαν μεταξύ των Νούερ και των Ντίνκα, αλλά και άλλων εθνοτικών ομάδων που ενεπλάκησαν στις συγκρούσεις. Οι φυλετικές συγκρούσεις συνεχίστηκαν, καθώς, ακόμη και το 2009 αναφέρθηκαν ισχυρές συγκρούσεις μεταξύ των Μούρλε και των Νούερ^[13].

Ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος τελείωσε το 1972, με τη συμφωνία της Αντίς Αμπέμπα. Βάσει της συμφωνίας παρασχέθηκε θρησκευτική και πολιτιστική αυτονομία στον Νότο^[14].

Δεύτερος εμφύλιος

Παραβίαση της συνθήκης της Αντίς Αμπέμπα

Η Συμφωνία της Αντίς Αμπέμπα ενσωματώθηκε στο Σύνταγμα του Σουδάν. Η παραβίαση της συμφωνίας οδήγησε στον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο^[15].

Οι πρώτες παραβιάσεις συνέβησαν όταν ο Πρόεδρος Γκαφάρ Νιμέιρι (Gaafar Nimeiry) προσπάθησε να πάρει τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών σε αλληλοεπικαλυπτόμενες περιοχές των συνόρων μεταξύ Βορρά-Νότου. Πετρέλαιο ανακαλύφθηκε στο Μπεντιού το 1978, στο νότιο Κουρντουφάν και τον Άνω Γαλάζιο Νείλο το 1979. Δημιουργήθηκαν οι πετρελαιοπηγές Ενότητα το 1980, η Άνταρ το 1981 και στο Χέγκλιγκ το 1982. Η πρόσβαση στις πετρελαιοπηγές σήμαινε δυνητικά σημαντικά οικονομικά οφέλη σε όποιον τις ήλεγχε^[15].

Οι Ισλαμιστές φονταμενταλιστές στον Βορρά ήταν δυσαρεστημένοι με τη συμφωνία της Αντίς Αμπέμπα, η οποία έδωσε σχετική αυτονομία στην μη ισλαμική πλειοψηφία της αυτόνομης περιφέρειας του Νότιου Σουδάν. Δεδομένου ότι η θέση τους ενισχύθηκε στην εξουσία, το 1983 ο πρόεδρος Νιμέιρι δήλωσε ότι το Σουδάν ήταν ενιαίο ισλαμικό κράτος, τερματίζοντας μονομερώς την αυτονομία της Περιφέρειας του Νοτίου Σουδάν^[16].

Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός του Σουδάν (SPLA)

Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός του Σουδάν (SPLA) ιδρύθηκε το 1983 από ομάδα ανταρτών και πολέμησε για την αποκατάσταση της αυτονομίας της περιφέρειας του Νότιου Σουδάν ενάντια στην κεντρική κυβέρνηση. Παρόλο που είχε τη βάση του στο Νότιο Σουδάν, αυτοπροσδιορίστηκε ως κίνημα για όλους τους καταπιεσμένους πολίτες του Σουδάν και καθοδηγείτο από τον Τζον Γκαράνγκ (John Garang). Αρχικά, ο SPLA ξεκίνησε την εκστρατεία του για ένα «Ενωμένο Σουδάν», επικρίνοντας την κεντρική κυβέρνηση για πολιτικές που οδηγούν σε εθνική «αποσύνθεση»^[15].

Τον Σεπτέμβριο του 1984 ο πρόεδρος Νιμέιρι ανακοίνωσε το τέλος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και τη διάλυση των δικαστήριων έκτακτης ανάγκης, αλλά σύντομα δημοσίευσε μια νέα νομοθετική πράξη, για τη διατήρηση πολλών από τις πρακτικές που ακολουθούσαν τα δικαστήρια έκτακτης ανάγκης. Παρά τις δημόσιες διαβεβαιώσεις του Νιμέιρι ότι θα τηρούνταν τα δικαιώματα των μη μουσουλμάνων, οι μη μουσουλμανικές κοινότητες παρέμειναν βαθιά καχύποπτες.

Η περίοδος 1985–1991

Στις 6 Απριλίου, ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού υπό την ηγεσία του στρατηγού Αμπντούλ Ραχμάν Σουάρ αντ-Νταχάμπ προέβησαν σε πραξικόπημα, εκδιώκοντας τον Νιμέιρι^[17]. Μεταξύ των πρώτων πράξεων της νέας κυβέρνησης ήταν να αναστείλει το σύνταγμα του 1983, να ακυρώσει το διάταγμα περί ισλαμικού κράτους και να διαλύσει την Σοσιαλιστική Ένωση του Σουδάν του Νιμέιρι. Ωστόσο, οι «νόμοι του Σεπτεμβρίου» για τη θέσπιση του ισλαμικού νόμου της Σαρία δεν ανεστάλησαν.

Τοποθετήθηκε 15μελές μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο υπό την προεδρία του Σουάρ αντ-Νταχάμπ το 1983. Σε συνεργασία με μια άτυπη διάσκεψη των πολιτικών κομμάτων, όπως και των συνδικαλιστικών και επαγγελματικών οργανώσεων, γνωστή ως «Συνάθροιση», το στρατιωτικό συμβούλιο διόρισε προσωρινό πολιτικό υπουργικό συμβούλιο, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Δρ. Αλ-Γιαζούλι Νταφ'αλλάχ. Οι εκλογές έγιναν τον Απρίλιο του 1986 και το μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο παρέδωσε την εξουσία σε πολιτική κυβέρνηση. Η κυβέρνηση συνασπισμού με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Σαντίκ αλ-Μαχντί (Sadiq al-Mahdi) του εθνικού κόμματος Ούμα, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP), το Εθνικό Ισλαμικό Μέτωπο (NIF) του Χασάν αλ-Τουράμπι (Hassan al-Turabi) και αρκετά νότια κόμματα. Η συμμαχία διαλύθηκε και μεταρρυθμίστηκε αρκετές φορές μέσα στα επόμενα χρόνια με τον πρωθυπουργό Σαντίκ αλ-Μαχντί και το κόμμα Ούμα πάντα σε κεντρικό ρόλο^[18].

Τον Μάιο του 1986, η κυβέρνηση συνασπισμού του Σαντίκ αλ-Μαχντί ξεκίνησε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τον Απελευθερωτικό Στρατό του Σουδάν Λαού (SPLA) με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Τζον Γκάρανγκ. Το ιδιο έτος ο SPLA και Σουδανικά πολιτικά κομμάτων συναντήθηκαν στην Αιθιοπία και συμφώνησαν με τη διακήρυξη «του Φράγματος Κόκα», η οποία ζητούσε την κατάργηση του ισλαμικού νόμου της Σαρία και τη σύγκληση ενός συνταγματικού συνεδρίου. Το 1988, ο SPLA και το DUP συμφώνησαν σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο που προέβλεπε την κατάργηση των στρατιωτικών συμφώνων με την Αίγυπτο και τη Λιβύη, το πάγωμα του νόμου της Σαρία, τον τερματισμό της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και την κατάπαυση του πυρός. Παρόλα αυτά, κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος εντάθηκε και η εθνική οικονομία συνέχισε να επιδεινώνεται. Όταν αυξήθηκαν οι τιμές των βασικών αγαθών το 1988, ακολούθησαν ταραχές που ακύρωσαν τις αυξήσεις. Δεδομένου ότι ο πρωθυπουργός Σαντίκ αλ-Μαχντί αρνήθηκε να εγκρίνει το σχέδιο ειρήνης που επιτεύχθηκε από το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) και τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (SPLA), τον Νοέμβριο του 1988 το DUP εγκατέλειψε την κυβέρνηση συνασπισμού. Η νέα κυβέρνηση σχηματίστηκε από το κόμμα Ούμα και το φονταμενταλιστικό Εθνικό Ισλαμικό Μέτωπο (NIF). Τον Φεβρουάριο του 1989, ο στρατός έστειλε στον Σαντίκ αλ-Μαχντί τελεσίγραφο: ή θα κινείτο προς την κατεύθυνση της ειρήνης ή θα καθαιρείτο. Ο ίδιος επέλεξε τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης με το DUP και ενέκρινε την ειρηνευτικό σχέδιο SPLA/DUP. Κατόπιν προγραμματίστηκε συνταγματική διάσκεψη για τον Σεπτέμβριο του 1989.

Ωστόσο, στις 30 Ιουνίου 1989, αξιωματικοί του στρατού υπό τον τότε συνταγματάρχη Ομάρ Χασάν αλ-Μπασίρ^[19] (Omar Hassan al-Bashir}, με την υποκίνηση και υποστήριξη του Εθνικού Ισλαμικού Μετώπου (NIF), αντικατέστησαν την κυβέρνηση Σαντίκ αλ-Μαχντί με το Επαναστατικό Συμβούλιο Εθνικής Σωτηρίας (RCC), στρατιωτική δικτατορία 15 αξιωματικών του στρατού επικουρούμενη από πολιτικό υπουργικό συμβούλιο. Ο στρατηγός πλέον αλ-Μπασίρ έγινε πρόεδρος, αρχηγός κράτους, πρωθυπουργός και επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων.

Η στρατιωτική κυβέρνηση απαγόρευσε τα συνδικάτα, τα πολιτικά κόμματα και άλλα «μη θρησκευτικά» ιδρύματα. Περίπου 78.000 μέλη του στρατού, της αστυνομίας και της πολιτικής διοίκησης είχαν εκκαθαρίστηκαν προκειμένου να αναμορφωθεί η κυβέρνηση.

Τον Μάρτιο του 1991, ένας νέος ποινικός κώδικας, ο Ποινικός νόμος του 1991, προέβλεπε σκληρές τιμωρίες σε εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των ακρωτηριασμών και του λιθοβολισμού. Παρά το γεγονός ότι οι νότιες πολιτείες επίσημα εξαιρούνταν από αυτές τις ισλαμικές απαγορεύσεις και κυρώσεις, ο νόμος του 1991 προέβλεπε πιθανή μελλοντική εφαρμογή του ισλαμικού νόμου της Σαρίας στον Νότο. Το 1993 η κυβέρνηση απέσπασε τους περισσότερους μη μουσουλμάνους δικαστές από τον Νότο προς τον Βορρά, αντικαθιστώντας τους με μουσουλμάνους δικαστές στον Νότο^[20]. Η διαμόρφωση ειδικής αστυνομικής δύναμης για την δημόσια τάξη, προκειμένου να επιβληθεί ο νόμος της Σαρία, είχε ως αποτέλεσμα την σύλληψη και επιβολή κυρώσεων της Σαρία σε Νότιους και άλλους μη μουσουλμάνους που ζούσαν στον Βορρά.

Πόλεμος: 1991–2001

Τα σύνορα του Νότιου Σουδάν τον Ιούνιο του 2001.

Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός του Σουδάν (SPLA) είχε τον έλεγχο μεγάλων περιοχών της Εκουατόρια, Μπαχρ αλ-Γκαζάλ και των επαρχιών του Άνω Νείλου. Δραστηριοποιείτο επίσης στα νότια τμήματα του Νταρφούρ, του Κορντοφάν και των επαρχιών του Γαλάζιου Νείλου. Η κυβέρνηση ήλεγχε μια σειρά από τις μεγάλες νότιες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Τζούμπα, του Βάου και του Μαλακάλ. Η ανεπίσημη εκεχειρία του Μαΐου μεταξύ του SPLA και της κυβέρνησης έληξε τον Οκτώβριο του 1989.

Τον Ιούλιο του 1992, μετά από κυβερνητική επίθεση στο νότιο Σουδάν καταλήφθηκε η έδρα του SPLA στο Τόριτ^[21].

Χρησιμοποιήθηκαν τόσο οι κυβερνητικές τακτικές ένοπλες δυνάμεις όσο και η διαβόητη παραστρατιωτική οργάνωση Λαϊκές Δυνάμεις Άμυνας, (PDF), για την επιδρομή στα χωριά του Νότου και τα όρη Νούμπα^[22]. Οι εθνικές κυβερνήσεις του Σουδάν έχουν μακρά ιστορία στην χρήση διαμεσολαβητικού πολέμου στο νότιο Σουδάν για την διατήρηση των τακτικών δυνάμεών τους. Οι παραστρατιωτικές ομάδες χρησιμοποιούνταν σε τοπικό επίπεδο και με συγκεκαλυμμένη τη σχέση τους με την εθνική κυβέρνηση. Πολλές τέτοιες ομάδες ευθυγραμμισμένες με το Χαρτούμ δημιουργήθηκαν και στη συνέχεια εξοπλίστηκαν από το Εθνικό Ισλαμικό Μέτωπο (NIF) σε μια εσκεμμένη τακτική του «διαίρει και βασίλευε»^[23].

Τον Αύγουστο του 1991 εσωτερική διαμάχη ανάμεσα στους αντάρτες οδήγησε τους αντιπάλους της ηγεσίας του συνταγματάρχη Γκαράνγκ στο Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό του Σουδάν SPLA να σχηματίσουν την αποκαλούμενη φατρία Ναζίρ του επαναστατικού στρατού. Η προσπάθεια για την ανατροπή του Γκαράνγκ καθοδηγήθηκε από τους Ρίεκ Ματσάρ (Riek Machar) και Λαμ Άκολ (Lam Akol). Τον Νοέμβριο του 1991, η φράξια του Αλελευθερωτικού Στρατού SPLA-Nasir πραγματοποίησε την σφαγή του Μπορ, στην πόλη Μπορ δολοφονώντας περίπου 2.000 αμάχους^[24]. Τον Σεπτέμβριο του 1992, ο Γουίλιαμ Νίον Μπάνι (William Nyuon Bany) σχημάτισε δεύτερη φατρία και τον Φεβρουάριο του 1993 ο Κερουμπίνο Κουάνιν Μπολ (Kerubino Kwanyin Bol) την τρίτη φραξιονιστική παράταξη ανταρτών. Στις 5 Απριλίου 1993 οι τρεις ομάδες ανταρτών ανακοίνωσαν συνασπισμό των ομάδων τους, τον Ενωμένο SPLA σε συνέντευξη Τύπου στο Ναϊρόμπι της Κένυας^[25].

Στην περίοδο 1990-91, η σουδανική κυβέρνηση υποστήριξε τον Σαντάμ Χουσεΐν στον πόλεμο του Κόλπου^[26] . Η συγκεκριμένη υποστήριξη άλλαξε την αμερικανική στάση απέναντι στη χώρα. Η διοίκηση του Μπιλ Κλίντον απαγόρευσε τις αμερικανικές επενδύσεις στη χώρα διαθέτοντας παράλληλα χρήματα και υποστήριξη στις γειτονικές χώρες για την απώθηση των επιδρομών του Σουδάν. Επίσης, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν προσπάθειες για την απομόνωση του Σουδάν, το οποίο κατηγόρησαν ως κράτος τρομοκράτη.

Το 1993, οι ηγέτες της Ερυθραίας, της Αιθιοπίας, της Ουγκάντα και της Κένυας συμμετείχαν σε ειρηνευτική πρωτοβουλία για το Σουδάν, υπό την αιγίδα της Διακυβερνητικής Αρχής για την Ανάπτυξη (IGAD), με αμφισβητούμενα αποτελέσματα. Η πρωτοβουλία της IGAD είχε ως αποτέλεσμα την Διακήρυξη Αρχών (DOP)^[27] το 1994, για τον προσδιορισμό των βασικών απαραίτητων στοιχείων για μια δίκαιη και συνολική διευθέτηση της ειρήνης, δηλαδή, τη σχέση μεταξύ θρησκείας και κράτους, την κατανομή της εξουσίας, την κατανομή του πλούτου και το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης για τον Νότο. Η σουδανική κυβέρνηση δεν υπέγραψε την DOP μέχρι το 1997, οπότε υπέστη σημαντικές ήττες από το SPLA στο πεδίο της μάχης.

Το 1995, η αντιπολίτευση των βορείων περιοχών ενώθηκε με τμήματα των νότιων για να δημιουργήσει συνασπισμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης, υπό την Εθνική Δημοκρατική Συμμαχία (NDA). Η εξέλιξη αυτή άνοιξε βορειοανατολικό μέτωπο στον εμφύλιο πόλεμο, γεγονός που κατέστησε τη σύρραξη σύγκρουση κέντρου-περιφέρειας και όχι απλά σύγκρουση Βορρά-Νότου. Τα συμβαλλόμενα μέρη SPLA, DUP και Ούμα ήταν οι βασικές ομάδες που συγκρότησαν τη συμμαχία, μαζί με διάφορα μικρότερα κόμματα και βόρειες εθνοτικές ομάδες^[16].

Το 1995, η Ερυθραία, η Αιθιοπία και η Ουγκάντα ενέτειναν την στρατιωτική βοήθεια στο SPLA αποστέλλοντας στρατεύματα στο Σουδάν. Η στρατιωτική ανάμειξη της Ερυθραίας και της Αιθιοπίας αποδυναμώθηκε, όταν οι δύο χώρες συμμετείχαν στην μεταξύ τους μεθοριακή σύγκρουση το 1998. Η υποστήριξη της Ουγκάντα αποδυναμώθηκε, όταν μετατόπισε την προσοχή της στην σύγκρουσή της με την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό^[28].

Μέχρι το 1997, επτά ομάδες στο κυβερνητικό στρατόπεδο, με επικεφαλής τον πρώην υπολοχαγό Ρίεκ Ματσάρ, υπέγραψαν την Ειρηνευτική συμφωνία του Χαρτούμ με το NIF, σχηματίζοντας έτσι τις Ένοπλες Δυνάμεις του Νοτίου Σουδάν (SSDF)^[23]. Επίσης, το 1997 η κυβέρνηση υπέγραψε τις συμφωνίες των ορέων Νούμπα και Φασόντα με ομάδες ανταρτών. Σε αυτές περιλαμβάνονται και οι συμφωνίες του Χαρτούμ, που έληξαν τη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης και σημαντικών φατριών ανταρτών. Πολλοί από αυτούς τους ηγέτες στη συνέχεια μετακόμισαν στο Χαρτούμ, όπου ανέλαβαν διαφόρους ρόλους στην κεντρική κυβέρνηση ή συνεργάστηκαν με την κυβέρνηση σε στρατιωτικές δράσεις εναντίον του SPLA.

Τον Ιούλιο του 2000 στην Κοινή Πρωτοβουλία για το Σουδάν της Λιβύης και της Αιγύπτου τέθηκε εκ νέου το ζήτημα της δημιουργίας προσωρινής κυβέρνησης, του καταμερισμού της εξουσίας, της συνταγματικής μεταρρύθμισης και της διενέργειας εκλογών. Οι νότιες περιφέρειες αντιτάχθηκαν στην κοινή πρωτοβουλία, γιατί δεν αντιμετώπιζε ζητήματα της σχέσης μεταξύ θρησκείας και κράτους και παρέλειψε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης. Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η πρωτοβουλία αυτή θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικοδόμηση της ειρήνης, καθώς στόχευε κυρίως στην προστασία των συμφερόντων της Αιγύπτου, υπέρ της ενότητας του Σουδάν^[29].

Ειρηνευτική συμφωνία

Οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ των ανταρτών των νότων περιοχών και της κυβέρνησης παρουσίασαν σημαντική πρόοδο το 2003. Στις αρχές του 2004, αν και συνεχίζονταν οι αψιμαχίες σε τμήματα του νότιου Σουδάν, υπεγράφη Συνολική Ειρηνευτική Συμφωνία στις 9 Ιανουαρίου 2005 στο Ναϊρόμπι.

Οι όροι της συνθήκης ειρήνης είχαν ως εξής^[30]:

• Ο Νότος απέκτησε αυτονομία για έξι χρόνια, με προβλεπόμενο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του (Δημοψήφισμα Ανεξαρτησίας του Νότιου Σουδάν (2011)).
• Και οι δύο πλευρές της σύγκρουσης ανέλαβαν την υποχρέωση να ενώσουν τις ένοπλες δυνάμεις τους σε ισχυρή δύναμη μετά από έξι χρόνια, αν το δημοψήφισμα απέρριπτε την απόσχιση του Νοτίου Σουδάν.
• Τα έσοδα από το πετρέλαιο μοιράστηκαν εξίσου μεταξύ της κυβέρνησης και του SPLA κατά την περίοδο της αυτονομίας των έξι ετών.
• Οι θέσεις εργασίας χωρίστηκαν σύμφωνα με διάφορες αναλογίες (κεντρική διοίκηση: 70-30, Αμπιέι/ Γαλάζιος Νείλος/Όρη Νούμπα: 55-45, υπέρ της κυβέρνησης).
• Ο ισλαμικός νόμος της Σαρία εφαρμόστηκε στις βόρειες περιοχές, ενώ η χρήση του νόμου στον Νότο στο νότο θα αποφασιζόταν από εκλεγμένη συνέλευση.

Σημείο διαφωνίας στις διαπραγματεύσεις ήταν η κατάσταση των τριών κεντρικών και ανατολικών επαρχιών .

Παιδιά στρατιώτες

Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές στρατολόγησαν παιδιά στρατιώτες στις τάξεις τους. Βάσει της συμφωνίας του 2005, προβλεπόταν όλα τα παιδιά στρατιώτες να αποστρατευθούν και επιστρέψουν στο σπίτι τους. Το SPLA υποστήριξε ότι αποστράτευσε 16.000 παιδιά στρατιώτες του μεταξύ 2001 και 2004. Ωστόσο, διεθνείς παρατηρητές (ΟΗΕ και Παγκόσμια Έκθεση του 2004) ανακάλυψαν ότι τα παιδιά συχνά προσλαμβάνονταν εκ νέου από τον SPLA. Το 2004 υπήρχαν μεταξύ 2.500-5.000 παιδιά που υπηρετούσαν στο SPLA. Οι αντάρτες υποσχέθηκαν να αποστρατευθούν όλα τα παιδιά μέχρι το τέλος του 2010^[31]. Ο συγκεκριμένος στόχος επιτεύχθηκε.

Η Λευκός στρατός των Νούερ, στην ευρύτερη περιοχή του Άνω Νείλου, αποτελείτο σε μεγάλο βαθμό από αυτοοργανωμένα παιδιά στρατιώτες, που λειτουργούσαν συχνά αυτόνομα από τις μεγάλες παρατάξεις^[32].

Παραπομπές σημειώσεις

1. Kadhim, Abbas K. Governance in the Middle East and North Africa: A Handbook. London: Routledge, 2013, σ. 422
2. Revolutionary Sudan: Hasan Al-Turabi and the Islamist State, 1989–2000 στα Google Books
3. "Military Support for Sudanese Opposition Forces." Sudan. Ανάκτηση 6 Ιανουαρίου 2016.
4. «Bureau of African Affairs, Background Note: Sudan». Bureau of Public Affairs: Electronic Information and Publications. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2012.
5. Sudan: Nearly 2 million dead as a result of the world's longest running civil war, U.S. Committee for Refugees, 2001. Archived 10 December 2004 on the Internet Archive. Ανάκτηση 10 Απριλίου 2007.
6. Seymour, Lee J. M. (2003), «Review of Douglas Johnson, The Root Causes of Sudan’s Civil Wars», African Studies Quarterly 7 (1), http://web.africa.ufl.edu/asq/v7/v7i2a29.htm, ανακτήθηκε στις 10 April 2007
7. «Sudan». Country Studies. Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2016. The factors that provoked the military coup, primarily the closely intertwined issues of Islamic law and of the civil war in the south, remained unresolved in 1991. The September 1983 implementation of the sharia throughout the country had been controversial and provoked widespread resistance in the predominantly non-Muslim south ... Opposition to the sharia, especially to the application of hudud (sing., hadd), or Islamic penalties, such as the public amputation of hands for theft, was not confined to the south and had been a principal factor leading to the popular uprising of April 1985 that overthrew the government of Jaafar an Nimeiri
8. «PBS Frontline: "Civil war was sparked in 1983 when the military regime tried to impose sharia law as part of its overall policy to "Islamicize" all of Sudan."». Pbs.org. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2012.
9. «Sudan at War With Itself» (PDF). The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2016. The war flared again in 1983 after then-President Jaafar Nimeri abrogated the peace accord and announced he would turn Sudan into a Muslim Arab state, where Islamic law, or sharia, would prevail, including in the southern provinces. Sharia can include amputation of limbs for theft, public flogging and stoning. The war, fought between the government and several rebel groups, continued for two decades.
10. Tibi, Bassam (2008). Political Islam, World Politics and Europe. Routledge. σ. 33. "The shari'a was imposed on non-Muslim Sudanese peoples in September 1983, and since that time Muslims in the north have been fighting a jihad against the non-Muslims in the south."
11. Karl R. DeRouen and Uk Heo. Civil wars of the world: major conflicts since World War II. 1. ABC-CLIO. σελ. 743.
12. The Heglig Oil Conflict: An Exercise of Sovereignty or an Act of Aggression? by Nicasius Achu Check and Thabani Mdlongwa, σσ 3. Ανάκτηση 29 Μαΐου, 2014.
13. Dak, James Gatdet (11 Μαρτίου 2009). «Heavy fighting reported between Lou-Nuer and Murle communities». Sudan Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2016.
14. Karl R. DeRouen and Uk Heo. Civil wars of the world: major conflicts since World War II. 1. ABC-CLIO. σελ. 744.
15. Brian Raftopoulos and Karin Alexander (2006). Peace in the balance: the crisis in the Sudan. African Minds. σελίδες 12–13.
16. Karl R. DeRouen and Uk Heo. Civil wars of the world: major conflicts since World War II. 1. ABC-CLIO. σελ. 745.
17. «Sudan buries ex-president who imposed Islamic rule». Daily News Egypt. 31 Μαΐου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2010.
18. «Sudan (12/01)». US Department of State. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016.
19. «FACTBOX – Sudan's President Omar Hassan al-Bashir». Reuters. 25 July 2008. http://www.reuters.com/article/topNews/idUKL1435274220080714. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2016.
20. U.S. DEPARTMENT OF STATE Αρχειοθετήθηκε 2011-10-06 στο Wayback Machine. "SUDAN HUMAN RIGHTS PRACTICES", 1994, Section 1b, paragraph 4. Ανάκτηση 25 Σεπτεμβρίου 2016
21. Karl R. DeRouen and Uk Heo. Civil wars of the world: major conflicts since World War II. 1. ABC-CLIO. σελ. 748.
22. Sabit A. Alley, War and Genocide in the Sudan, iAbolish. Paper originally delivered at "The 19th Annual Holocaust and Genocide Program: Learning Through Experience" hosted by the Institute for Holocaust and Genocide Studies of Raritan Valley College in New Jersey on 17 March 2001. Αρχειοθετήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2005 στο Internet Archive. Ανάκτηση 25 Σεπτεμβρίου 2016.
23. Claire Mc Evoy and Emile LeBrun, Uncertain Future: Armed Violence in Southern Sudan, HSBA Working Paper No. 20, April 2010, σ. 13
24. Lam, Gatkuoth (1 Σεπτεμβρίου 2007). «What is this so-called Dinka Bor Massacre». Sudan Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2016.
25. Banks, Arthur S.· Muller, Thomas C.· Day, Alan J. (2016). Political Handbook of the World 1998. Dordrecht: Springer. σελ. 875. ISBN 978-1-349-14951-3.
26. https://fas.org/news/iraq/1998/08/980824-in.htm Αρχειοθετήθηκε 2016-09-17 στο Wayback Machine. Sudanese-Iraq Relations
27. «Text: 1993 Declaration of Principles». Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements (BBC). 29 November 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/middle_east/israel_and_the_palestinians/key_documents/1682727.stm.
28. Brian Raftopoulos and Karin Alexander (2006). Peace in the balance: the crisis in the Sudan. African Minds. σελ. 19.
29. Maddy-Weitzman, Bruce (2002). Middle East Contemporary Survey. 23. Tel Aviv: The Moshe Dayan Center. σελ. 80. ISBN 9789652240491.
30. Αρχειοθετήθηκε 2011-06-09 στο Wayback Machine. Αρχειοθετήθηκε 9 Ιουνίου 2011 στη Wayback Machine του Internet Archive
31. «SPLA to demobilize all child soldiers by end of the year». Sudan Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 February 2011. https://web.archive.org/web/20110215035106/http://www.sudantribune.com/SPLA-to-demobilize-all-child,36125.
32. Young, John (Ιουνίου 2007). «The White Army: An Introduction and Overview» (PDF). Small Arms Survey. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2011.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Background Q & A: The Darfur Crisis, Esther Pan, Council on Foreign Relations, cfr.org
• Price of Peace in Africa: Agreement in Sudan Between Government and Rebel
• Photojournalist's Account Αρχειοθετήθηκε 2021-01-21 στο Wayback Machine. – Displacement of Sudan's second civil war
• In pictures: Sudan trek – of returning refugees after the war, BBC, 14 June 2005
• With Peace, Sudan Faces Hard Choices, Washington Post, 28 July 2005
• The Nuba Mountains Homepage Αρχειοθετήθηκε 2020-09-23 στο Wayback Machine.
• Bishop calls for Churchwide day of prayer and fasting for an end to Sudan violence on 26 June 2011.