Απόδημος Ελληνισμός

Ως απόδημος Ελληνισμός ή ελληνική διασπορά χαρακτηρίζεται το σύνολο των εκπατρισμένων Ελλήνων, που μολονότι εγκαταστάθηκε, έστω και με σχετική μονιμότητα, σε χώρες ή περιοχές εκτός του εθνικού χώρου, εξακολουθεί να συντηρεί, σε επίπεδο συλλογικό ή και ατομικό, τις υλικές, πολιτιστικές και συναισθηματικές του σχέσεις με τη χώρα της άμεσης ή της παλαιότερης καταγωγής του.^[1] Ο όρος αυτός δίδεται σε αντιδιαστολή με τον ξενιτεμένο Ελληνισμό που περιλαμβάνει και Έλληνες που βρίσκονται μεν στο εξωτερικό αλλά δεν διαμένουν μόνιμα εκτός Ελλάδας π.χ. οι Έλληνες ναυτικοί, διπλωμάτες, εμπορικοί αντιπρόσωποι κ.λπ.. Με την αυτή σημασία του όρου αποδίδεται και για κάθε απόδημο Έλληνα ο όρος «Έλληνας του εξωτερικού». Για τους μόνιμους κατοίκους του εξωτερικού που έχουν ελληνική καταγωγή αποδίδεται και ο όρος ομογένεια.

Γενικά

Η Ελληνική διασπορά.

Η μακραίωνη ιστορία της ελληνικής διασποράς ξεκινά περίπου κατά τη δεύτερη χιλιετία μ.Χ. και χωρίζεται συνήθως σε τρεις μεγάλες περιόδους, η καθεμία με διαφορετικά χαρακτηριστικά: τους τέσσερις αιώνες της τουρκοκρατίας, την περίοδο από τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την περίοδο μετά τη λήξη του πολέμου μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα. Διαχρονικά αίτια των μεταναστεύσεων θεωρούνται κυρίως οι πολιτικοστρατιωτικές ή οικονομικοκοινωνικές συνθήκες στον ελληνικό χώρο. Η ελληνική διασπορά χαρακτηρίζεται από τη σημαντική συμβολή της στην οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική εξέλιξη του συνολικού ελληνικού κόσμου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, ενώ ποσοτικά αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο του πληθυσμού της Ελλάδας.

Οργάνωση

Το 1995 για πρώτη φορά οι όπου Γης Απόδημοι Έλληνες -ή όπως συνηθίζεται να τους λέμε «Έλληνες ομογενείς»-, ένωσαν τις δυνάμεις τους δημιουργώντας την «Ελλάδα του κόσμου». Με Προεδρικό Διάταγμα ιδρύθηκε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ), με αρχικό σκοπό την αντιμετώπιση των θεμάτων της Ελληνικής διασποράς και την καλύτερη επικοινωνία τους με την πατρίδα και με απώτερο στόχο και σκοπό, να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη δύναμη ο Ελληνισμός. Ήδη, όμως, από το 2010 η λειτουργία του ΣΑΕ έχει διακοπεί, με την πιθανή επανενεργοποίησή του να επανέρχεται, κατά περιόδους, στο προσκήνιο.^[2]

Ο Απόδημος Ελληνισμός σήμερα

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού η σύγχρονη κατανομή των αποδήμων Ελλήνων ανά Ηπείρους κατανέμεται ως ακολούθως:

Ήπειρος	Ποσοστό
Αμερική	61%
Ασία	1%
Αφρική	2%
Ευρώπη	23%
Ωκεανία	13%

Ο Απόδημος Ελληνισμός διακρίνεται επίσης σε κατά Χώρα κοινότητες, οι πολυπληθέστερες των οποίων κατά Ήπειρο και Χώρα είναι:

Αμερική (Ήπειρος)

Κυρίαρχο Κράτος	Πληθυσμός	Απόδημοι Έλληνες	Κύρια Αστικά Κέντρα και περιοχές που ζουν οι Έλληνες του Εξωτερικού
Αργεντινή	20.000 (υπολ.)[3]	Έλληνες της Αργεντινής	Μπουένος Άιρες (πρωτεύουσα)
Βραζιλία	25.000 (υπολ.)[3]	Έλληνες της Βραζιλίας	Ρίο ντε Τζανέιρο Μπραζίλια (πρωτεύουσα)
ΗΠΑ	3.000.000 (απογρ. 2010)[4]	Ελληνοαμερικανοί (οι ΗΠΑ είναι η πιο σημαντική χώρα παγκοσμίως που έχουν Έλληνες μετανάστες)	Νέα Υόρκη (και στην Πόλη και στην υπόλοιπη Πολιτεία) Λος Άντζελες (και λοιπή Καλιφόρνια) Ουάσιγκτον, Περιφέρεια της Κολούμπια (πρωτεύουσα) Σικάγο Νέα Ορλεάνη Φλόριντα Τέξας Βιρτζίνια
Καναδάς	252.960 (απογρ. 2011)[5]	Έλληνες του Καναδά	Τορόντο Βανκούβερ Οττάβα (πρωτεύουσα)

Ασία

Κυρίαρχο Κράτος	Πληθυσμός	Απόδημοι Έλληνες ή μειονότητα	Κύρια Αστικά Κέντρα και περιοχές που ζουν οι Έλληνες του Εξωτερικού
Αρμενία	1.176 [3]	Έλληνες της Αρμενίας	Γερεβάν (πρωτεύουσα)
Γεωργία	15.166 (απογρ. 2002)[6]	Έλληνες της Γεωργίας	Τιφλίδα (πρωτεύουσα) Χωριά της Τσάλκας (κυρίως Ρωσοπόντιοι) Αμπχαζία Ατζαρία (λιγοστοί)
Καζακστάν	12.703 (απογρ. 1999)[7]	Έλληνες του Καζακστάν	Αστανά (πρωτεύουσα)
Ουζμπεκιστάν	9.500 (est.)[8]	Έλληνες του Ουζμπεκιστάν	Τασκένδη (πρωτεύουσα)
Τουρκία	4.500 (υπολ. 2014)[9]	Έλληνες της Τουρκίας Έλληνες Μικρασιάτες (οι περισσότεροι ζουν πλέον στην Ελλάδα) Έλληνες του Πόντου (οι περισσότεροι ζουν πλέον στην Ελλάδα. Πόντιοι θεωρούνται και οι λιγοστοί Κρυπτοχριστιανοί) Έλληνες της Καππαδοκίας (οι περισσότεροι ζουν πλέον στην Ελλάδα) Καραμανλήδες (λιγοστοί) Έλληνες της Ανατολικής Θράκης (οι περισσότεροι ζουν πλέον στην Ελλάδα) Έλληνες στην Ίμβρο και στην Τένεδο (Αναγνωρισμένη μειονότητα στην Τουρκία) Έλληνες της Κωνσταντινούπολης (Αναγνωρισμένη μειονότητα στην Τουρκία) Έλληνες της Αντιόχειας (οι περισσότεροι ζουν πλέον στην Ελλάδα)	Κωνσταντινούπολη (μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας) Αδριανούπολη (λιγοστοί) Σμύρνη Πόντος (κυρίως Τραπεζούντα και Σαμψούντα) Φανάρι Πριγκιπόννησα Ίμβρος Τένεδος Μερσίνη (λιγοστοί) Καισάρεια (λιγοστοί) Έδεσσα Μεσοποταμίας (λιγοστοί) Ερζερούμ (λιγοστοί)

Αφρική

Κυρίαρχο Κράτος	Πληθυσμός	Απόδημοι Έλληνες	Κύρια Αστικά Κέντρα και περιοχές που ζουν οι Έλληνες του Εξωτερικού
Αίγυπτος	3.800 (υπολ.)[10]	Έλληνες της Αιγύπτου	Κάιρο (πρωτεύουσα) Αλεξάνδρεια Χερσόνησος του Σινά (λιγοστοί)
Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό	5.000 [3]	Έλληνες στο Κονγκό	Κινσάσα (πρωτεύουσα) Επαρχία και Σαβάνες (λιγοστοί)
Νότια Αφρική	120.000 [3]	Έλληνες της Νότιας Αφρικής	Γιοχάνεσμπουργκ (η μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Αφρικής) Πρετόρια Κέιπ Τάουν

Ευρώπη

Κυρίαρχο Κράτος	Πληθυσμός	Απόδημοι Έλληνες ή μειονότητα	Κύρια Αστικά Κέντρα και περιοχές που ζουν οι Έλληνες του Εξωτερικού
Αλβανία	250.000 (απογρ. 2002)[11]	Έλληνες της Αλβανίας	Τίρανα (πρωτεύουσα) Αυλώνας Δυρράχιο μειονότητα στην Βόρεια Ήπειρο (κυρίως σε Δρόπολη, Πωγώνι, Άγιοι Σαράντα, Δέλβινο, Αργυρόκαστρο, Χειμάρρα, Μοσχόπολη, Κορυτσά και πολυάριθμα χωριά)
Αυστρία	5.000 (υπολ.)[12]	Έλληνες της Αυστρίας	Βιέννη (πρωτεύουσα) Σάλτσμπουργκ
Βέλγιο	35.000 (υπολ.)[13]	Έλληνες του Βελγίου Έλληνες Ευρωβουλευτές	Βρυξέλλες (πρωτέυουσα και έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αμβέρσα Λιέγη Μπριζ
Βόρεια Μακεδονία	(απογρ.)	Έλληνες της Βόρειας Μακεδονίας Σκόπια (πρωτεύουσα) Μπίτολα (κυρίως βλαχόφωνοι Έλληνες) Γευγελή Οχρίδα Στρώμνιτσα Απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, διασκορπισμένοι σε χωριά (απομεινάρι της άλλοτε Γιουγκοσλαβίας)
Βουλγαρία	3.408 (απογρ. 2001)[14]	Έλληνες της Βουλγαρίας	Σόφια (πρωτεύουσα) Φιλιππούπολη (παλαιότερα υπήρχε σημαντική μειονότητα Ελλήνων στην άλλοτε Ανατολική Ρωμυλία) Ακτές Εύξεινου Πόντου (Σωζόπολη, Βάρνα, Μπουργκάς κ.α. - παλαιότερα υπήρχε σημαντική μειονότητα Ελλήνων) Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ (Μπλαγκόεβγκραντ και Σαντάνσκι - παλαιότερα υπήρχε σημαντική μειονότητα Ελλήνων σε Πετρίτσι και Μελένικο, στην άλλοτε Μακεδονία του Πίριν) Χιονοδρομικά Θέρετρα (Μπάνσκο, Μποροβέτς και Παμπόροβο) Πλέβεν (λιγοστοί) Απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, διασκορπισμένοι σε χωριά (απομεινάρι από το άλλοτε Σοσιαλιστικό καθεστώς)
Γαλλία	35.000 (υπολ.)[15]	Έλληνες της Γαλλίας	Παρίσι (πρωτεύουσα) Λυών Γκερνόμπλ Μασσαλία
Γερμανία	370.000 (υπολ. 2006)[16]	Έλληνες της Γερμανίας (η Γερμανία είναι η πιο σημαντική χώρα της Ευρώπης που έχει Έλληνες μετανάστες)	Βερολίνο (πρωτεύουσα) Ντίσελντορφ Βόννη Χαϊδελβέργη Μόναχο Δρέσδη Φραγκφούρτη Στουτγκάρδη Κοιλάδα του Ρουρ Ντοϊτσμούργκ
Ελβετία	11.000 (υπολ.)[17]	Έλληνες της Ελβετίας	Γερμανόφωνη Ελβετία (Βασιλεία, Ζυρίχη και Βέρνη) Γαλλόφωνη Ελβετία (Γενεύη και Λωζάνη)
Ηνωμένο Βασίλειο	212.000 (υπολ.)[3]	Έλληνες του Ηνωμένου Βασιλείου Ελληνοβρετανοί	Λονδίνο (πρωτεύουσα) Οξφόρδη Γλασκώβη Εδιμβούργο Λίβερπουλ Μαντσέστερ Γιορκ
Ιταλία	30.000 (υπολ.)[18]	Έλληνες της Ιταλίας Γκρίκο (Ελληνόφωνη μειονότητα στη νότια Ιταλία (την άλλοτε Μεγάλη Ελλάδα) και τη Σικελία)	Ρώμη (πρωτεύουσα) Τορίνο Φλωρεντία Βενετία Νάπολη Μιλάνο
Λουξεμβούργο	2.000 (υπολ.)[19]	Έλληνες του Λουξεμβούργου	Λουξεμβούργο (πρωτεύουσα) Ες-Συρ-Αλζέτ Σένγκεν
Μολδαβία	3.000 (υπολ.)[20]	Έλληνες της Μολδαβίας	Κισινάου (πρωτεύουσα)
Ολλανδία	12.500 (υπολ.)[21]	Έλληνες της Ολλανδίας	Άμστερνταμ (πρωτεύουσα) Ρότερνταμ Χάγη Ουτρέχτη Αιντχόφεν
Ουγγαρία	2.509 (απογρ. 2001)[22]	Έλληνες της Ουγγαρίας	Βουδαπέστη (πρωτεύουσα) Μπελογιάννης (όλοι απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, απομεινάρι από το άλλοτε Σοσιαλιστικό καθεστώς)
Ουκρανία	91.500 (απογρ. 2001)[23]	Έλληνες της Ουκρανίας Ουρούμ (Τουρκόφωνη μειονότητα Ελληνική καταγωγής στη νότια και ανατολική Ουκρανία)	Κίεβο (πρωτεύουσα) Χάρκοβο Λβιβ Οδησσός Χερσώνα Μαριούπολη (λιγοστοί) Κριμαία (λιγοστοί) Σαρτανάς (κυρίως Ουρούμ) Απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, διασκορπισμένοι σε χωριά (απομεινάρι της άλλοτε Σοβιετικής Ένωσης)
Ρουμανία	6.513 (απογρ. 2002)[24]	Έλληνες της Ρουμανίας	Βουκουρέστι (πρωτεύουσα) Κωνστάντζα (λιγοστοί) Απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, διασκορπισμένοι σε χωριά (απομεινάρι από το άλλοτε Σοσιαλιστικό καθεστώς)
Ρωσία	97.827 (απογρ. 2002)[25]	Έλληνες της Ρωσίας	Μόσχα Αγία Πετρούπολη Άλλες μεγάλεις πόλεις (κυρίως Ρωσοπόντιοι) Απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, διασκορπισμένοι σε χωριά (απομεινάρι της άλλοτε Σοβιετικής Ένωσης)
Σερβία	15.000 (υπολ.) [26]	Έλληνες της Σερβίας	Βελιγράδι (πρωτεύουσα) Νόβι Σαντ Νις Απόγονοι Ελλήνων πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου πολέμου, διασκορπισμένοι σε χωριά (απομεινάρι της άλλοτε Γιουγκοσλαβίας)
Σουηδία	12.000 – 15.000 (υπολ.)[27]	Έλληνες της Σουηδίας	Στοκχόλμη (πρωτεύουσα) Γκέτεμποργκ Μάλμε Ουψάλα Βαστερός
Τσεχία	3.231 (απογρ. 2001)[28]	Έλληνες της Τσεχίας	Πράγα (πρωτεύουσα) Μπρνο (λιγοστοί)

Ωκεανία

Κυρίαρχο Κράτος	Πληθυσμός	Απόδημοι Έλληνες	Κύρια Αστικά Κέντρα και περιοχές που ζουν οι Έλληνες του Εξωτερικού
Αυστραλία	375.703 (απογρ. 2001)[29]	Έλληνες της Αυστραλίας	Μελβούρνη Αδελαίδα Σίδνεϊ (η μεγαλύτερη πόλη της Αυστραλίας) Περθ Τασμανία Κουίνσλαντ
Νέα Ζηλανδία	(υπολ.)[3]	Έλληνες της Νέας Ζηλανδίας	Ουέλλιγκτον (πρωτεύουσα)

Αμερική

Βραζιλία

Κύριο λήμμα: Έλληνες της Βραζιλίας

Μεξικό

Η Αγία Σοφία του Μεξικού

Με το Μεξικό έχουν συναφθεί διάφορες εμπορικές και πολιτιστικές συμφωνίες. Η νεοελληνική γλώσσα διδάσκεται, από το 1977, στο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού (Universidad Autónoma de México), το μεγαλύτερο της χώρας, καθώς και στο Πανεπιστήμιο του Ακατλάν.

Παρ' ότι δεν υπήρχε ποτέ κύμα μετανάστευσης από την Ελλάδα, η χώρα έχει έναν σημαντικό αριθμό Ελλήνων. Η ομογένεια στο Μεξικό αποτελείται από 1.500 άτομα στην Πόλη του Μεξικού (Κοινότητα και εκκλησία είναι η Αγία Σοφία του Μεξικού (Santa Sofia de México), 2.000 άτομα στο Κουλιακάν της Πολιτείας Σιναλόα, 230 άτομα στη Γουαδαλαχάρα (εγγεγραμμένα στην εκεί κοινότητα), καθώς και 30 περίπου οικογένειες στις πόλεις Βερακρούς και Κοατσακοάλκος στον Κόλπο του Μεξικού.^[30].

Αφρική

Ερυθραία

Οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στην Ερυθραία στα μέσα του 19ου αι. περνώντας από το Σουδάν και την Αίγυπτο. Στην πόλη Κερέν, ο Βλάσης Φραγκούλης ίδρυσε μια μικρή παροικία. Η μικρή εκκλησία και το δημοτικό σχολείο, που χτίστηκαν τότε, διατηρούνται ως σήμερα. Κατά την ιταλική απογραφή του 1894, στην Ερυθραία κατοικούσαν 178 Έλληνες. Η ελληνική κοινότητα οργανώθηκε επίσημα το 1903 και λίγο αργότερα απέκτησε και σχολείο. Ο Πραξιτέλης Κυριακάκης από το χωριό Μελιτίνη της Σπάρτης ήταν από τους πιο φημισμένους Έλληνες, που έζησαν και εργάστηκαν στην Ερυθραία.

Η ελληνική παροικία της Ερυθραίας, με ιστορία ενός περίπου αιώνα, γνώρισε την ακμή της στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, όταν έφτασε να αριθμεί 400 περίπου άτομα. Η ελληνική παρουσία της Ερυθραίας, άντεξε τόσο την εχθρότητα των Ιταλών, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 και του πολέμου, όσο και κατά την περίοδο που ακολούθησε, όταν η χώρα βρέθηκε αρχικά υπό βρετανική κατοχή (1941-1952), ύστερα υπό καθεστώς τοπικής αυτοδιοίκησης σε ομοσπονδιακή σύνδεση με την Αιθιοπία και τελικά υπό αιθιοπική εξάρτηση. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, όταν ανατράπηκε ο Αιθίοπας αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ Α΄ (1974) και ακολούθησαν μεγάλες οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές ταραχές, η ελληνική κοινότητα, αλλά και άλλες κοινότητες ξένων μεταναστών, δέχτηκε καίρια πλήγματα και σχεδόν διαλύθηκε. Το 1996, λόγω των γενικότερων δυσμενών συνθηκών, η ελληνική κοινότητα δεν αριθμούσε παρά 30 περίπου άτομα.

Στην πρωτεύουσα Ασμάρα βρίσκεται η Ελληνική Κοινότητα της Ασμάρα και πόλο συσπείρωσης τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στην Ασμάρα παλιότερα λειτουργούσε και η Παπαφιλίππειος Δημοτική Σχολή.

Στην πόλη Κάραν (Keren), όπου τώρα πια διαμένουν ελάχιστοι Έλληνες, βρίσκεται και λειτουργεί ο ιερός ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Η ελληνική παροικία του Κάραν από τις αρχές του 20ού αι. διατηρούσε και δημοτικό σχολείο. Οι ελληνορθόδοξοι ιεροί ναοί της Ερυθραίας εκκλησιαστικά ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Αξώμης.

Ισχυρή ελληνική παροικία υπήρχε μέχρι πρόσφατα και στην πόλη Μασάουα (Μασσάυα) στην Ερυθρά Θάλασσα, ανατολικά της Ασμάρας. Η ελληνική παροικία της πόλης είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. και παρά τα δεινά που υπέστη κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής, άντεξε και γνώρισε μεγάλη άνθηση. Διατηρούσε, μάλιστα, τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού και ήδη από το 1925, ελληνικό δημοτικό σχολείο. Οι πάροικοι κατάγονταν κυρίως από τα Δωδεκάνησα και την Κεφαλλονιά.

Ευρώπη

Βουλγαρία

Κύριο λήμμα: Έλληνες στη Βουλγαρία

Σήμερα οι Έλληνες της Βουλγαρίας με βάση την απογραφή του 2011 αριθμούσαν περίπου 1.360 άτομα, αν και διάφοροι οργανισμοί εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός μπορεί να κυμαίνεται κοντά στους 2,5 χιλιάδες. Το 2011 μάλιστα, απογράφηκαν 2.560 Έλληνες Σαρακατσάνοι και 3.700 Έλληνες Βλάχοι.

Ηνωμένο Βασίλειο

Ο Καθεδρικός της Αγίας Σοφίας στο Λονδίνο

Κύριο λήμμα: Έλληνες στο Ηνωμένο Βασίλειο

Η παρουσία των πρώτων Ελλήνων μεταναστών στη Βρετανία ανάγεται στο 15ο αιώνα και περισσότερο στα τέλη του 16ου. Η νεότερη έντονη παρουσία Ελληνισμού έγεται στη γνώση της αγγλικής γλώσσας ως μοναδική ξένη γλώσσα και την "εκπαιδευτική βιομηχανία" της Βρετανίας.

Αυστρία

Η πρώτη Ελληνική εφημερίδα τυπώθηκε στη Βιέννη.

Κύριο λήμμα: Έλληνες της Αυστρίας

Στην Αυστρία κατοικούν περίπου 1800 Έλληνες υπήκοοι και 18.000 Αυστριακοί ελληνικής καταγωγής. Στην Αυστρία, ο Ελληνισμός τη μεγαλύτερη κοινωνική αναγνώριση την απέκτησε τον 19ο αιώνα. Ένα τελευταίο μεγάλο κύμα μεταναστών πήγε στην Αυστρία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 και 1960 όταν το Γκρατς με το Πανεπιστήμιο του Γκρατς ήταν δημοφιλής προορισμός φοιτητών.

Βέλγιο

Κύριο λήμμα: Έλληνες στο Βέλγιο

Οι Έλληνες στο Βέλγιο ανέρχονται σύμφωνα με το Αρχείο Ομογενειακών Οργανώσεων σε 25.000 άτομα ενώ το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών τους υπολογίζει σε 35.000

Γερμανία

Κύριο λήμμα: Έλληνες στη Γερμανία

Οι Έλληνες της Γερμανίας αποτελούν την τέταρτη μεγαλύτερη ομάδα μεταναστών της χώρας, μετά από Τούρκους, Ιταλούς και Πολωνούς. Στα τέλη του 2016 στη Γερμανία ζούσαν 432.760 πολίτες με ελληνική υπηκοότητα.

Λουξεμβούργο

Στο Λουξεμβούργο ζουν σήμερα πάνω από 1.500 Έλληνες, οι περισσότεροι από τους οποίους εργάζονται στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρκετοί Έλληνες υπήκοοι εργάζονται στον ιδιωτικό (κυρίως τραπεζικό) τομέα αλλά και ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Υπάρχουν, ακόμη, περίπου 20 Ελληνικής καταγωγής οικογένειες, τα μέλη των οποίων έχουν πολιτογραφηθεί ως υπήκοοι του Λουξεμβούργου. Υπάρχει και Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία, η οποία υπάγεται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Ιταλία

Κύριο λήμμα: Γκρίκο

Κύριο λήμμα: Ελληνική κοινότητα της Βενετίας

Ασία

Κύπρος

Κύριο λήμμα: Ελληνοκύπριοι

Τουρκία

Κύριο λήμμα: Μικρασιάτες

Κύριο λήμμα: Πόντιοι

Κύριο λήμμα: Καππαδόκες

Κύριο λήμμα: Καραμανλήδες

Κύριο λήμμα: Έλληνες της Ανατολικής Θράκης

Κύριο λήμμα: Έλληνες στην Ίμβρο και στην Τένεδο

Κύριο λήμμα: Νεοπολίτες

Κύριο λήμμα: Έλληνες της Αντιόχειας

Οι Έλληνες στην Τουρκία σήμερα χωρίς τους Έλληνες της Αντιόχειας και τους Κρυπτοχριστιανούς Έλληνες φτάνουν περίπου τους 5.000 ομογενείς με μεγάλες αυξητικές τάσεις. Οι μεν γηγενείς ασχολούνται με την ελληνική κοινότητα στην Κωνσταντινούπολη και το Πατριαρχείο, οι δε υπήκοοι Ελλάδας είναι ως επί το πλείστον γιατροί, καθηγητές πανεπιστημίων, πιλότοι, επιχειρηματίες και φοιτητές. Πριν από τη Συνθήκη της Λωζάνης και τη Μικρασιατική Καταστροφή ο πληθυσμός έφτανε τα 2 εκατομμύρια. Μετά το 1924 απέμεναν 300.000 στη Θράκη, μετά τα Σεπτεμβριανά 70.000 και μετά από το 1964 30.000. Η φθίνουσα πορεία του πληθυσμού συνεχίζεται. Ανεπίσημη δημογραφική έρευνα υπολόγισε τους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη περίπου σε 2.500 το 2006. Συγκεκριμένα:

• 19ος Αιώνας: Μεταναστεύσεις από τον ελλαδικό χώρο, κυρίως από τα νησιά του Αιγαίου, την Ήπειρο και τη Θράκη, προς τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη.
• 1908: Οι Νεότουρκοι επαναστατούν, και υπάρχουν: 1.000.500 Έλληνες στη Μικρά Ασία, 300.000 στον Πόντο, 400.000 στην Ανατολική Θράκη, 300.000 στην Κωνσταντινούπολη. Το σύνολο 2.000.000 εκατομμύρια Έλληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
• 1923: Ο απολογισμός της Μικρασιατικής Εκστρατείας και Καταστροφής: 500.000 νεκροί, 150.000 σε καταναγκαστικά έργα (γνωστά ως Αμελέ Ταμπουρού) και 1.200.000 παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Απομένουν μονάχα 130.000 ομογενείς σε Κων/πόλη, Ίμβρο και Τένεδο.
• 1956: Τα Σεπτεμβριανά έχουν καλλιεργήσει ένα αίσθημα φόβου και τρομοκρατίας, χωρίς όμως να έχουν καταφέρει να κλονίσουν σημαντικά την Ομογένεια.
• 1963: Τα πράγματα έχουν ηρεμήσει και οι Έλληνες ξαναβρίσκουν τους ρυθμούς τους. Βέβαια ο πληθυσμός έχει πέσει στους 90.000 ομογενείς, χωρίς όμως να έχουν κλονιστεί η Ελληνικές Κοινότητες στο κέντρο της Πόλης και της Ίμβρου.
• 1966: Οι Απελάσεις του 1964 συμπληρώνουν ότι δεν κατάφεραν τα Σεπτεμβριανά, και βάζουν την αρχή για τη φυγή των Ελλήνων. Ενδεικτικά έχουν απελαθεί 12.000 αλλά μαζί με τις οικογένειες του φεύγουν από την Πόλη περίπου 40.000 άτομα. Έτσι πέφτουν οι ομογενείς στα 40.000-50.000 άτομα στην Κων/πολη, 3.000 σε Ίμβρο και Τένεδο.
• 1974: Το Κυπριακό εντείνει τη φυγή των Ρωμιών. Πριν το 1974 υπάρχουν περίπου 18.000 άτομα αλλά μετά τον Αττίλα, μένουν μόλις 12.000.
• 1981: Ο πληθυσμός των ομογενών πέφτει σε μονοψήφιο. Μόνο 9.000 είναι οι Ρωμιοί στην Πόλη.
• 1995: Αυτή την περίοδο έχουν απομείνει μόνο 4.000 Έλληνες, με τάσεις μείωσης.
• 2003: Σύμφωνα με απογραφή οι Ρωμιοί φτάνουν τους 1800, ως επί το πλείστον γέροντες.
• 2010: Παρατηρείται μια αύξηση του ελληνικού στοιχείου, κυρίως από Έλληνες μετανάστες, λόγω της οικονομικής κρίσης. Οι Έλληνες φτάνουν τους 2.500.
• 2015. Η μετανάστευση προς την Πόλη συνεχίζεται. Σήμερα οι Έλληνες μετανάστες έχουν φτάσει περίπου τους 3.500, αυξάνοντάς τον πληθυσμό σε 5.000 περίπου. ^[31]

Ιράν

Κύριο λήμμα: Έλληνες της Περσίας

Δείτε επίσης

• Μετανάστευση
• Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού
• Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης

Παραπομπές

1. Χασιώτης, 15
2. Capital.gr. «Επαναλειτουργία του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού προτείνει ο Α. Τριανταφυλλίδης». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2019.
3. «Γενική Γραμματεία Αποδήμου Ελληνισμού: Γενικά Στοιχεία Διασποράς». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2007.
4. «Συνολική καταγωγή αναφερόμενη». Γραφείο απογραφών Ηνωμένων Πολιτειών. 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2014.
5. Στατιστικά Καναδά. «Εθνική Έρευνα Νοικοκυριών 2011: Πίνακες δεδομένων». Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2014.
6. Eurominority: Greeks in Georgia Αρχειοθετήθηκε 2009-01-16 στο Wayback Machine.
7. Japan External Trade Organization: Institute of Developing Economies: Ethnodemographic situation in Kazakhstan Αρχειοθετήθηκε 2003-04-16 στο Wayback Machine.
8. Central Asia – Caucasus analyst: Greeks in Uzbekistan Αρχειοθετήθηκε 2012-06-01 στο Wayback Machine.
9. According to the Human Rights Watch the Greek population in Turkey is estimated at 2,500 in 2006. "From “Denying Human Rights and Ethnic Identity” series of Human Rights Watch" Αρχειοθετήθηκε 2006-07-07 στο Wayback Machine. Human Rights Watch, 2 July 2006.
10. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Αίγυπτος: Ομογένεια^{[νεκρός σύνδεσμος]}
11. Jeffries, Ian. Eastern Europe at the Turn of the Twenty-first Century: A Guide to the Economies in Transition. Routledge, 2002.
12. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Αυστρία:Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2007-08-14 στο Wayback Machine.
13. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Βέλγιο: Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2006-07-16 στο Wayback Machine.
14. Republic of Bulgaria: National Statistical Institute: 2001 census
15. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Γαλλία: Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2006-07-14 στο Wayback Machine.
16. Germany: Ελληνικός πληθυσμός στη Γερμανία, από το Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας)
17. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Ελβετία: Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2007-08-13 στο Wayback Machine.
18. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Ιταλία: Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2007-09-28 στο Wayback Machine.
19. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Luxembourg: The Greek Community^{[νεκρός σύνδεσμος]}
20. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Μολδαβία Αρχειοθετήθηκε 2007-09-30 στο Wayback Machine.
21. According to the Netherlands Statistical Service, quoted by: Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Ολλανδία: Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2007-08-14 στο Wayback Machine.
22. Hungarian Central Statistical Office: 2001 census Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine.
23. State Statistics Committee of Ukraine: 2001 census Αρχειοθετήθηκε 2008-03-23 στο Wayback Machine.
24. ClubAfaceri: 2002 (Romanian) census
25. Norwegian Institute of International Affairs: Centre for Russian Studies: 2002 census Αρχειοθετήθηκε 2005-10-29 στο Wayback Machine.
26. Glas Javnosti Nama su samo Srbi braća
27. Ελληνική Δημοκρατία: Υπουργείο Εξωτερικών: Σουηδία: Ομογένεια Αρχειοθετήθηκε 2007-08-14 στο Wayback Machine.
28. Office of the Czech Republic Government: 2001 census Αρχειοθετήθηκε 2006-08-22 στο Wayback Machine.
29. Community Relations Commission: 2001 census Αρχειοθετήθηκε 2004-10-28 στο Wayback Machine.
30. «Διμερείς σχέσεις Ελλάδας- Μεξικού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2009.
31. «Η κρίση σπρώχνει τους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2016.

Βιβλιογραφία

• Χασιώτης, Ιωάννης Κ.· Κατσιαρδή-Hering, Όλγα· Αμπατζή, Ευρυδίκη Α. (2006). Οι Έλληνες στη Διασπορά: 15ος-21ος αι. Αθήνα: Βουλής των Ελλήνων.
• Μιχαλακάκη, Θεοδοσία (2007). «Η παρουσία των Ελλήνων στο εξωτερικό». Στο: Δαμανάκη, M. Παιδεία Ομογενών, Θεωρητικές και εμπειρικές προσεγγίσεις. Ρέθυμνο: Μ., Ε. ΔΙΑ.Μ.ΜΕ.
• Grenet, Mathieu (2016). La fabrique communautaire. Les Grecs à Venise, Livourne et Marseille, 1770-1840. Αθήνα-Ρώμη: École française d'Athènes et École française de Rome. ISBN 978-2-7283-1210-8.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δεύτερη πατρίδα - Η ζημιά του σπασμένου καθρέπτη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Δεύτερη πατρίδα - Μητριά πατρίδα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Απόδημος Ελληνισμός Γεωργίας (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Απόδημος Ελληνισμός Γεωργίας (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Απόδημος Ελληνισμός και ΜΜΕ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)