Meliss

Meliss (q.yun. Μέλισσος, e.ə. 470, Samos, Şimali Egey adaları – e.ə. 430) — qədim yunan filosofu, Elea məktəbinin təmsilçisi olmuşdur.

Meliss
Μέλισσος
Doğum tarixi	e.ə. 470
Doğum yeri	Samos, Şimali Egey adaları, Yunanıstan
Vəfat tarixi	e.ə. 430
Dövr	Antik
İstiqaməti	Eleya məktəbi, Sokrataqədərki fəlsəfə
Əsas maraqları	fəlsəfə

Antik fəlsəfə

Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü (e. ə. VII yüzilliyə qədər) Orfizm  • Homer  • Hesiod  • Ferekid  • Yeddi yunan müdriki  • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi (e. ə. VII–IV yüzilliklər) Milet məktəbi Fales  • Anaksimandr  • Anaksimen Elea məktəbi Ksenofan  • Parmenid  • Eleyalı Zenon  • Melissus Müstəqil filosoflar Heraklit  • Anaksaqor  • Empedokl Pifaqorçular Pifaqor  • Filolaus  • Hippas  • Arxitas  • Alkmeon Qədim yunan atomçuları Levkipp  • Demokrit Sofistlər "Böyük" sofistlər → Protaqor  • Prodikus  • Qorqias  • Hippias "Kiçik" sofistlər → Trasimaxus  • Likofron  • Kritius  • Alkidamas Klassik yunan fəlsəfəsi 1. Sokrat və sokratçılar: Kiniklər → Antisfen  • Diogen  • Bion Boristenes  • Kerkidas  • Kratet və Hipparxia Kirenaçılar → Aristipp  • Hegesias  • Annikeris  • Teodorus  • Evhemerus Meqaraçılar → Evklides  • Stilpon  • Evbulides  • Diodorus Kronus Eretriyaçılar → Elidalı Fedon  • Eretriyalı Menedem 2. Platon və erkən platonçular: Spevsippus  • Ksenokrates  • Polemon  • Krates  • Heraklides  • Eudoksus  • Arkesilaus 3. Aristotel və erkən peripatetiklər: Teofrastus  • Evdemus  • Straton  • Dikearxus  • Aristarxus  • Demetri  • Aristoksenus

Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi (e. ə. IV–I yüzilliklər) Skeptisizm Pirron  • Enesidemus  • Aqrippa Epikürçülük Epikür  • Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades  • Kliptomaxus  • Filon Larissalı 'Stoaçılıq' Erkən dövr → Kitiyalı Zenon  • Xrisippus  • Kleantes Orta dövr → Panetius  • Posidonius

Qədim Roma dövrünün fəlsəfəsi I–V yüzilliklər Skeptisizm Sekst Empirik Stoaçılıq Seneka  • Epiktet  • Mark Avreli  • Siseron Peripatetizm Afrodisialı Aleksandr Orta platonizm Alkinous  • Apuleyus  • Qalen  • Plutarx  • Maksim  • Filon  • Selsus  • Teon Neoplatonizm Roma məktəbi → Ammonius Sakkas  • Plotin  • Porfirius  • Amelius Apameya məktəbi → Yamblix  • Sopater Perqama məktəbi → Sallustius  • Yulian Avqust Afina məktəbi → Afinalı Plutarx  • Proklus  • Marinus  • Simplikius  • Damaskius İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles  • Hipatiya  • İoann Filoponus Antik dini təlimlər Qnostisizm  • Hermetizm  • Mitraizm Neopifaqorçuluq → Apollonius  • Nikomaxus  • Numenius  • Moderatus Erkən Xristian fəlsəfəsi Klement  • Origen  • Avqustin Avrelius  • Boesius  • Saxta Dionisius Areopagit

Həyatı və təlimi

Samos şəhərində doğulmuşdur. Siyasi və hərbi xadim idi. Samos savaşında Sofoklusun komandanlığı altında olan afinalıların donanmasını dağıda bilmişdir. Ancaq sonra dəniz döyüşündə Periklesə yenilmişdir. Bu qələbədən sonra Perikles Samosu ala bilmişdir.

O da başqa eleaçılar kimi varlığı bir tamlıq kimi təsəvvür edərək hərəkətin varlığını və boşluqların mövcud olmasını inkar edirdi. Melissusa görə varlıq elə kainatdır və o zaman içində sonsuzdur^[1]. Deməli, sonsuzluq təkcə zamana deyil, həm də fəzaya aid edilir. Ehtimal olunur ki, Melissus ilk dəfə kainatın sonsuzluğu fikrini ortaya atmışdır. Həmçinin o qeyd etmişdir ki, tanrılar haqqında fikir yürütmək mümkün deyildir, çünki onlar dərk edilməzdir^[2].

Mənbə

• Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 41-42. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

• Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 41-42. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
• Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915.
• Физика // Аристотель. Сочинения в четырех томах / Том 3. Перевод В. П. Карпова: М. Мысль, 1981.

Həmçinin bax

• Elea məktəbi

İstinadlar

1. Физика // Аристотель. Сочинения в четырех томах / Том 3. Arxivləşdirilib 2022-07-09 at the Wayback Machine Перевод В. П. Карпова: М. Мысль, 1981, c. 62.
2. Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, p. 386.