Stimmhafter alveolo-palataler Frikativ

De stimmhafti alveolo-palatali Frikativ isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA defür isch [ʑ].

Stimmhafte alveolo-palataler Frikativ
IPA-Nummere	183
IPA-Zeiche	ʑ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	z\
Kirshenbaum
Hörbiispiilⓘ/?

Artikulation

• Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
• De Artikulationsort isch alveolopalatal; des heisst, dass zum eine d Zùng hinter em Zahndamm e Engi bildet, wie bi eme postalveolare Luut. Glychzytig isch de Luut palatalisiert. Des heisst, dass de hinteri Deil vo de Zùng em harte Gaume aagnöcheret wird.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA	Bedütig	Bemerchig
Abchasisch		ажьа	[aˈʑa]	‚Has‘
Adygeisch		жьау	[ʑaːw]	‚Schatte‘
Katalanisch	Öschtliche ùn Mallorcanische Dialäkt[1]	ajut	[əˈʑut]	‚Hilf‘
Chinesisch	Wu-Dialäkt vo Jiangshan	十	[ʑyœʔ]	‚zää‘
	Min Nan	今仔日/kin-á-ji̍t	[kɪn˧a˥ʑɪt˥]	‚hüt‘
Japanisch		火事/kaji	[kaʑi]	‚Füür‘	in freier Variation mit [dʑ] zwüsche Vokal.
Kabardinisch		жьэ	[ʑa]	‚Muul‘
Luxemburgisch[2]		héijen	[ˈhəi̯ʑɵ̞n]	‚hooch‘	en Allophon vo /ʁ/ vor vordere Vokal, für mangi Sprecher au glych wie /ʒ/.[3]
Polnisch[4]		źrebię	[ˈʑrɛbjɛw̃]	‚Fohle‘
Portugiesisch[5][6][7]		magia	[maˈʑi.ɐ]	‚Magi‘	wird au als [ʒ] bschriibe.[8][9]
Rumänisch	Siibebürgische Dialäkt[10]	geană	[ʑanə]	‚Augebraue‘	wird im Standardrumänische als [dʒ} ussgsproche.
Serbokroatisch	Kroatisch[11]	пуж ће / puž će	[pûːʑ t͡ɕe̞]	‚de Schnägg wird‘	en Allophon vo /ʒ/ vor [tɕ] ùn [dʑ].[11]
Sorbisch	Niidersorbisch[12]	źasety	[ʑäs̪ɛt̪ɨ]	‚zäänt‘
Yi		ꑳ/yi	[ʑi˧]	‚Tubak‘

Fuessnote

1. Recasens & Espinosa (2007:145, 167)
2. Gilles & Trouvain (2013:67–68)
3. Gilles & Trouvain (2013:67–68)
4. Jassem (2003:103)
5. Mateus & d'Andrade (2000)
6. Silva (2003:32)
7. Guimarães (2004)
8. Cruz-Ferreira (1995:91)
9. Medina (2010)
10. Pop (1938:30)
11. Landau et al. (1999:68)
12. Zygis (2003:180–181)

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.