Stimmloser retroflexer Frikativ

De stimmlosi retroflexi Frikativ isch e Konsonant vo de mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA defür isch [ʂ].

Stimmlose retroflexe Frikativ
IPA-Nummere	136
IPA-Zeiche	ʂ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	s`
Kirshenbaum	s.
Hörbiispiilⓘ/?

Artikulation

• Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
• De Artikulationsort isch retroflex; d Zùng wird hinter de Zahndamm zrùggboge ùn bildet dört e Engi.
• D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Abchasisch		амш	[amʂ]	‚Daag‘
Adygeisch		пшъашъэ	[pʂ̻aːʂ̻a]	‚Maidli‘
Färöisch		fýrs	[fʊʂ]	‚achtzig‘
Hindi		ऋषि	[rɪʂi]	‚Weiser‘
Chantisch	di meischte nördliche Dialäkt	шаш	[ʂɑʂ]	‚Chnie‘	Entspricht in de südliche ùn öschtliche Dialäkt eme [ʈʂ].
Malayalam		കഷ്ടി	[kəʂʈi]	‚rar‘
Mandarin		石/shí	[ʂ̻ɻ̩˧˥]	‚Stei‘
Mapudungun[1]		trukur	[ʈ͡ʂʊ̝ˈkʊʂ]	'Näbel'	Möglicherwys en Allophon vo /ʐ/ am Silbenänd.[2]
Marathi		ऋषि	[ruʂi]	‚Weiser‘
Norwegisch		Norsk	[nɔʂk]	‚Norwegisch‘	Ussprooch vùm Konsonantehuufe /ɾs/ in viilene Dialäkt.
Paschtunisch	südlichi Dialäkt	ښودل	[ʂ̺odəl]	‚zeige‘
Rumänisch	moldawischi Dialäkt[3]	șură	[ʂurə]	‚Stall‘
	siibebürgischi Dialäkt[4]
Russisch[5]		шут	[ʂut̪]	‚Narr‘
Serbokroatisch		шума / šuma	[ʂûmä]	‚Wald‘	cha je nooch Dialäkt au [ʃ] sy.
Slowakisch[6]		šatka	[ˈʂatka]	‚Nasetuech‘
Sorbisch	Niidersorbisch[7][8]	glažk	[ˈɡläʂk]	‚Glass‘
	Mangi obersorbischi Dialäkt[9][10]				Im Dialäkt vo de Dörfer im Norde vo Hoyerswerda; entspricht in de andre Dialäkt eme [ʃ].[7]
Schwedisch		fors	[fɔʂ]	‚Wasserfäll‘	Ussprooch vùm Konsonantehuufe /rs/ in viilene Dialäkt.
Tamil		கஷ்டம்	[kəʂʈəm]	‚schwierig‘
Telugu		కష్టం	[kʌʂʈəm]	‚schwierig‘
Torwali[11]			[ʂeʂ]	‚dünns Seil‘
Ubychisch		[ʂ̺a]		‚Chopf‘
Vietnamesisch	südlichi Dialäkt[12]	sữa	[ʂɨə˧ˀ˥]	‚Milch‘
Yi		ꏂ/shy	[ʂ̺ɿ̄˧]	‚Gold‘

Fuessnote

1. Sadowsky et al. (2013:90)
2. Sadowsky et al. (2013:90)
3. Pop (1938:31)
4. Pop (1938:31)
5. Hanulíková & Hamann (2010)
6. Hanulíková & Hamann (2010:374)
7. Šewc-Schuster (1984:40–41)
8. Zygis (2003:180–181, 190–191)
9. Šewc-Schuster (1984:41)
10. Zygis (2003:180)
11. Lunsford (2001:16–20)
12. Thompson (1959:458–461)

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.