Palataler lateraler Approximant

De palatali laterali Approximant isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. Im Alemannische git es de Luut nit; die Sprooche mit däm Luut, wo em Alemannische geografisch am nööggschte sin, sin s Rätoromanisch ùn s Italienisch. S Zeiche im IPA defür isch [ʎ].

Palatale laterale Approximant
IPA-Nummere	157
IPA-Zeiche	ʎ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	L
Kirshenbaum	l^
Hörbiispiilⓘ/?

Artikulation

• Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
• Es isch en Lateral; mit de Mitte vo de Zùng wird e Verschlùss bildet, aber aa de Syte blybt e Öffnig, wo d Lùft cha ussegoo.
• De Artikulationsort isch palatal; d Zùng duet sich em harte Gaume aanööchere.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA	Bedütig	Bemerkig
Rätoromanisch	Surselvisch	sulegl	[suleʎ]	‚Sùn‘
	Putèr	glüna	[ˈʎynɐ]	‚Moo‘
	Vallader	föglia	[ˈføʎɐ]	‚Blatt‘
Frankoprovenzalisch	Greyerzerisch	la filye	[la ˈfiʎə]	‚s Maidli‘	im ältere Patois, hüt mit /j/ zämmegfalle
Aymara		llaki	[ʎaki]	‚truurig‘
Katalanisch[1]		ull	[ˈuʎ]	‚Aug‘	bi mangi Sprecher mit /j/ verschmùlze.
Färöisch		fylgja	[fɪʎd͡ʒa]	‚folge‘
Galizisch		ollo	[ˈoʎo]	‚Aug‘
Neugriechisch		ήλιος	[ˈiʎos]	‚Sùn‘	Postalveolar.[2]
Ungarisch	nördlichi Dialäkt[3]	lyuk	[ˈʎuk]	‚Loch‘	im Standardungarische mit /j/ verschmùlze.
Italienisch[4]		figlio	[ˈfiʎːo]	‚Sohn‘
Norwegisch	nördlichi un zentrali Dialäkt[5]	alle	[ɑʎːe]	‚alli‘
Portugiesisch[6]		olho	[ˈoʎu]	‚Aug‘
Okzitanisch		miralhar	[miraˈʎa]	‚reflektiere‘
	Gaskonisch	hilh	[hiʎ]	‚Sohn‘
Quechua[7]		qallu	[qaʎu]	‚Zùng‘
Schottisch-Gälisch[8]		till	[tʲʰiːʎ]	‚Rùggkehr‘
Spanisch[9]		millón	[miˈʎo̞n]	‚Million‘	in de meischte Dialäkt mit /ʝ/ verschmùlze; däm sait mer yeísmo.
Slowakisch		ľúbiť	[ˈʎuːbɪc]	‚gärn ha‘	in südliche Dialäkt mit /l/ verschmùlze.

Fuessnote

1. Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53–56
2. Arvaniti (2007:20)
3. BENKŐ Loránd; IMRE Samu (ed.): The Hungarian Language. Janua Linguarum, Series Practica, No. 134. The Hague: Mouton de Gruyter (1972).
4. Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association 34 (1): 117–121
5. Skjekkeland, Martin (1997), Dei norske dialektane: Tradisjonelle særdrag i jamføring med skriftmåla, Høyskoleforlaget (Norwegian Academic Press)
6. Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94.
7. Ladefoged, Peter (2005), Vowels and Consonants (Second ed.), Blackwell. pp. 149.
8. Oftedal, M. (1956) The Gaelic of Leurbost. Olso. Norsk Tidskrift for Sprogvidenskap.
9. Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.