Cúp bóng đá châu Phi 2012

Cúp bóng đá châu Phi 2012 là Giải vô địch bóng đá châu Phi lần thứ 28, được tổ chức từ 21 tháng 1 đến 12 tháng 2 năm 2012 tại Gabon và Guinea Xích Đạo ^[1]. Số đội tham dự giải là 54. Vòng chung kết gồm 16 đội: hai đội đồng chủ nhà và 14 đội bóng vượt qua vòng loại. Đây là lần thứ 2 có hai quốc gia đồng đăng cai giải đấu này, lần trước là vào năm 2000 ở Ghana và Nigeria. Zambia lần đầu tiên giành chức vô địch châu lục sau khi vượt qua Bờ Biển Ngà trong trận chung kết ở loạt sút luân lưu với tỉ số 8–7 sau 120 phút thi đấu với không bàn thắng.

Cúp bóng đá châu Phi 2012

2012 Africa Cup of Nations Coupe d'Afrique des nations de football 2012 (tiếng Pháp) Copa Africana de Naciones 2012 (tiếng Tây Ban Nha) AFCON 2012 CAN 2012
Logo Cúp bóng đá châu Phi 2012
Chi tiết giải đấu
Nước chủ nhà	Gabon Guinea Xích Đạo
Thời gian	21 tháng 1 – 12 tháng 2
Số đội	16 (từ 1 liên đoàn)
Địa điểm thi đấu	4 (tại 4 thành phố chủ nhà)
Vị trí chung cuộc
Vô địch	Zambia (lần thứ 1)
Á quân	Bờ Biển Ngà
Hạng ba	Mali
Hạng tư	Ghana
Thống kê giải đấu
Số trận đấu	32
Số bàn thắng	76 (2,38 bàn/trận)
Số khán giả	456.332 (14.260 khán giả/trận)
Vua phá lưới	Manucho Didier Drogba Pierre-Emerick Aubameyang Cheick Diabaté Houssine Kharja Christopher Katongo Emmanuel Mayuka (3 bàn)
Cầu thủ xuất sắc nhất	Christopher Katongo
← 2010 2013 → Cập nhật thống kê tính đến 12 tháng 2 năm 2012.

Việc lựa chọn chủ nhà

Việc lựa chọn chủ nhà được quyết định từ trước giải đấu 2010. Xem chi tiết tại: Cúp bóng đá châu Phi 2010.

Vòng loại

Bài chi tiết: Cúp bóng đá châu Phi 2012 (vòng loại)

Vòng loại gồm 10 bảng 4 đội và một bảng 5 đội. Các đội đầu bảng và đội nhì bảng 5 đội vào vòng chung kết. Hai suất còn lại là hai đội nhì có thành tích tốt nhất.

Các đội vượt qua vòng loại

Các quốc gia tham dự vòng chung kết

Quốc gia	Tư cách tham dự	Số lần dự VCK	Thành tích tốt nhất	Thứ hạng FIFA
Gabon	00Đồng chủ nhà	5	Tứ kết (1996)	77 (17)
Guinea Xích Đạo	01Đồng chủ nhà	1	Lần đầu tiên	151 (42)
Mali	10Nhất bảng A	7	Hạng nhì (1972)	67 (15)
Guinée	10Nhất bảng B	10	Hạng nhì (1976)	79 (18)
Zambia	10Nhất bảng C	15	Hạng nhì (1974, 1994)	79 (19)
Maroc	10Nhất bảng D	14	Vô địch (1976)	60 (11)
Sénégal	10Nhất bảng E	12	Hạng nhì (2002)	44 (6)
Burkina Faso	10Nhất bảng F	8	Hạng tư (1998)	62 (13)
Niger	10Nhất bảng G	1	Lần đầu tiên	98 (24)
Bờ Biển Ngà	10Nhất bảng H	19	Vô địch (1992)	16 (1)
Ghana	10Nhất bảng I	18	Vô địch (1963, 1965, 1978, 1982)	29 (2)
Angola	10Nhất bảng J	6	Tứ kết (2008, 2010)	84 (20)
Botswana	10Nhất bảng K	1	Lần đầu tiên	96 (23)
Tunisia	10Nhì bảng K	15	Vô địch (2004)	60 (11)
Libya	10Nhì bảng thành tích cao	3	Hạng nhì (1982)	63 (14)
Sudan	10Nhì bảng thành tích cao	8	Vô địch (1970)	112 (27)

Địa điểm

Trận khai mạc, một trận bán kết và trận tranh giải ba thi đấu ở Guinea Xích Đạo, trong khi đó trận bán kết còn lại và trận chung kết tổ chức ở Gabon.^[2]

Bata, Guinea Xích Đạo	Malabo Bata Libreville Franceville	Libreville, Gabon
Sân vận động Bata		Sân vận động Angondjé
Sức chứa: 37.500		Sức chứa: 40.000
Malabo, Guinea Xích Đạo		Franceville, Gabon
Sân vận động Malabo		Sân vận động Franceville
Sức chứa: 15.250		Sức chứa: 35.000

Trọng tài

Dưới đây là danh sách các trọng tài điều khiển các trận đấu của Cúp bóng đá châu Phi.^[3]

Trọng tài chính	Trợ lý trọng tài
Mohamed Benouza Djamel Haimoudi Néant Alioum Noumandiez Doue Gehad Grisha Eric Otogo-Castane Bakary Gassama Hamada Nampiandraza Koman Coulibaly Ali Lemghaifry Rajindraparsad Seechurn Bouchaïb El Ahrach Badara Diatta Eddy Maillet Daniel Bennett Khalid Abdel Rahman Slim Jedidi Janny Sikazwe	Albdelhak Etchiali Jean-Claude Birumushahu Evarist Menkouande Yanoussa Moussa Richard Bouende-Malonga Songuifolo Yeo Angesom Ogbamariam Theophile Vinga Aboubacar Doumbouya Marwa Range Moffat Champiti Balla Diarra Balkrishna Bootun Redouane Achik David Shaanika Peter Edibe Felicien Kabanda Djibril Camara Jason Damoo Zakhele Siwela Bechir Hassani

Cầu thủ tham dự

Bài chi tiết: Danh sách cầu thủ tham dự cúp bóng đá châu Phi 2012

Lễ bốc thăm

Lễ bốc thăm cho vòng chung kết diễn ra ngày 29 tháng 10 năm 2011 tại Trung tâm hội nghị Sipopo ở Malabo, Guinea Xích Đạo.^[4] Lễ bốc thăm có sự tham dự của tổng thống hai nước đồng chủ nhà, Ali Bongo của Gabon và Teodoro Obiang Nguema của Guinea Xích Đạo.^[5] 16 đội tham dự được chia thành bốn bảng. Hai đội đứng đầu bảng lọt vào tứ kết.

Đồng chủ nhà được mặc định xếp vào nhóm 1. 14 đội bóng còn lại xếp hạng dựa trên thành tích của 3 giải gần đây nhất là 2006, 2008 và 2010 ^[6], với cách tính điểm như sau:

Vòng đấu	Điểm
Vô địch	7
Hạng nhì	5
Bán kết	3
Tứ kết	2
Vòng bảng	1

Giải đấu càng gần thì có trọng số càng cao.

• 2010: điểm nhân 3
• 2008: điểm nhân 2
• 2006: điểm nhân 1

Dựa vào đó các đội được chia vào 4 nhóm, mỗi bảng gồm 4 đội ở 4 nhóm.

Nhóm 1	Nhóm 2	Nhóm 3	Nhóm 4
Guinea Xích Đạo (bảng A)  Gabon (bảng C)  Ghana (22 điểm)  Bờ Biển Ngà (17 điểm)	Angola (11 điểm)  Tunisia (9 điểm)  Zambia (9 điểm)  Guinée (6 điểm)	Mali (5 điểm)  Sénégal (5 điểm)  Maroc (3 điểm)  Burkina Faso (3 điểm)	Sudan (2 điểm)  Libya (1 điểm)  Botswana (0 điểm)  Niger (0 điểm)

Kết quả giải đấu

Thời gian tính theo giờ địa phương (UTC+1)

Thể thức xếp hạng

Nếu hai hay nhiều đội cùng điểm với nhau khi kết thúc vòng đấu bảng, các tiêu chí để xếp hạng theo thứ tự như sau:

1. Thành tích đối đầu trực tiếp giữa các đội
2. Hiệu số bàn thắng thua khi đối đầu trực tiếp
3. Bàn thắng ghi được khi đối đầu trực tiếp
4. Hiệu số bàn thắng thua trong bảng đấu
5. Bàn thắng ghi được trong bảng đấu
6. Ban tổ chức bốc thăm

Bảng A

Bài chi tiết: Cúp bóng đá châu Phi 2012 (Bảng A)

Đội	Pld	W	D	L	GF	GA	GD	Pts
Zambia	3	2	1	0	5	3	+2	7
Guinea Xích Đạo	3	2	0	1	3	2	+1	6
Libya	3	1	1	1	4	4	0	4
Sénégal	3	0	0	3	3	6	−3	0

21 tháng 1 năm 2012
Guinea Xích Đạo	1–0	Libya	Sân vận động Bata, Bata
Sénégal	1–2	Zambia	Sân vận động Bata, Bata
25 tháng 1 năm 2012
Libya	2–2	Zambia	Sân vận động Bata, Bata
Guinea Xích Đạo	2–1	Sénégal	Sân vận động Bata, Bata
29 tháng 1 năm 2012
Guinea Xích Đạo	0–1	Zambia	Sân vận động Malabo, Malabo
Libya	2–1	Sénégal	Sân vận động Bata, Bata

Bảng B

Bài chi tiết: Cúp bóng đá châu Phi 2012 (Bảng B)

Đội	Pld	W	D	L	GF	GA	GD	Pts
Bờ Biển Ngà	3	3	0	0	5	0	+5	9
Sudan	3	1	1	1	4	4	0	4
Angola	3	1	1	1	4	5	−1	4
Burkina Faso	3	0	0	3	2	6	−4	0

22 tháng 1 năm 2012
Bờ Biển Ngà	1–0	Sudan	Sân vận động Malabo, Malabo
Burkina Faso	1–2	Angola	Sân vận động Malabo, Malabo
26 tháng 1 năm 2012
Sudan	2–2	Angola	Sân vận động Malabo, Malabo
Bờ Biển Ngà	2–0	Burkina Faso	Sân vận động Malabo, Malabo
30 tháng 1 năm 2012
Sudan	2–1	Burkina Faso	Sân vận động Bata, Bata
Bờ Biển Ngà	2–0	Angola	Sân vận động Malabo, Malabo

Bảng C

Bài chi tiết: Cúp bóng đá châu Phi 2012 (Bảng C)

Đội	Pld	W	D	L	GF	GA	GD	Pts
Gabon	3	3	0	0	6	2	+4	9
Tunisia	3	2	0	1	4	3	+1	6
Maroc	3	1	0	2	4	5	−1	3
Niger	3	0	0	3	1	5	−4	0

23 tháng 1 năm 2012
Gabon	2–0	Niger	Sân vận động Angondjé, Libreville
Maroc	1–2	Tunisia	Sân vận động Angondjé, Libreville
27 tháng 1 năm 2012
Niger	1–2	Tunisia	Sân vận động Angondjé, Libreville
Gabon	3–2	Maroc	Sân vận động Angondjé, Libreville
31 tháng 1 năm 2012
Gabon	1–0	Tunisia	Sân vận động Franceville, Franceville
Niger	0–1	Maroc	Sân vận động Angondjé, Libreville

Bảng D

Bài chi tiết: Cúp bóng đá châu Phi 2012 (Bảng D)

Đội	Pld	W	D	L	GF	GA	GD	Pts
Ghana	3	2	1	0	4	1	+3	7
Mali	3	2	0	1	3	3	0	6
Guinée	3	1	1	1	7	3	+4	4
Botswana	3	0	0	3	2	9	−7	0

24 tháng 1 năm 2012
Ghana	1–0	Botswana	Sân vận động Franceville, Franceville
Mali	1–0	Guinée	Sân vận động Franceville, Franceville
28 tháng 1 năm 2012
Botswana	1–6	Guinée	Sân vận động Franceville, Franceville
Ghana	2–0	Mali	Sân vận động Franceville, Franceville
1 tháng 2 năm 2012
Botswana	1–2	Mali	Sân vận động Angondjé, Libreville
Ghana	1–1	Guinée	Sân vận động Franceville, Franceville

Vòng đấu loại trực tiếp

Bài chi tiết: Cúp bóng đá châu Phi 2012 (vòng đấu loại trực tiếp)

	Tứ kết				Bán kết				Chung kết
	4 tháng 2 – Bata
	Zambia	3
					8 tháng 2 – Bata
	Sudan	0
					Zambia	1
	5 tháng 2 – Franceville
					Ghana	0
	Ghana (h.p.)	2
									12 tháng 2 – Libreville
	Tunisia	1
									Zambia (ph.đ.)	0 (8)
	5 tháng 2 – Libreville
									Bờ Biển Ngà	0 (7)
	Gabon	1 (4)
					8 tháng 2 – Libreville
	Mali (ph.đ.)	1 (5)
					Mali	0
	4 tháng 2 – Malabo
					Bờ Biển Ngà	1			Tranh hạng ba
	Bờ Biển Ngà	3
									11 tháng 2 – Malabo
	Guinea Xích Đạo	0
									Ghana	0
									Mali	2

Tứ kết

Zambia	3–0	Sudan
Sunzu  15' C. Katongo  66' Chamanga  86'	Chi tiết

4 tháng 2 năm 2012

17:00

Sân vận động Bata, Bata

Khán giả: 200^[7]

Trọng tài: Bakary Gassama (Gambia)

---

Bờ Biển Ngà	3–0	Guinea Xích Đạo
Drogba  35', 69' Y. Touré  81'	Chi tiết

4 tháng 2 năm 2012

20:00

Sân vận động Malabo, Malabo

Khán giả: 12.500^[7]

Trọng tài: Eddy Maillet (Seychelles)

---

Gabon	1–1 (s.h.p.)	Mali
Mouloungui  54'	Chi tiết	Diabaté  85'
Loạt sút luân lưu
Poko Mbanangoyé Mouloungui Aubameyang Manga	4–5	Diabaté Yatabaré Kanté B. Traoré Se. Keita

5 tháng 2 năm 2012

17:00

Sân vận động Angondjé, Libreville

Khán giả: 30.000^[7]

Trọng tài: Djamel Haimoudi (Algérie)

---

Ghana	2–1 (s.h.p.)	Tunisia
John Mensah  9' A. Ayew  100'	Chi tiết	Khelifa  41'

5 tháng 2 năm 2012

20:00

Sân vận động Franceville, Franceville

Khán giả: 8.000^[7]

Trọng tài: Néant Alioum (Cameroon)

Bán kết

Zambia	1–0	Ghana
Mayuka  78'	Chi tiết

8 tháng 2 năm 2012

17:00

Sân vận động Bata, Bata

Khán giả: 12.000^[7]

Trọng tài: Mohamed Benouza (Algéria)

---

Mali	0–1	Bờ Biển Ngà
	Chi tiết	Gervinho  45'

8 tháng 2 năm 2012

20:00

Sân vận động Angondjé, Libreville

Khán giả: 32.000^[7]

Trọng tài: Daniel Bennett (Nam Phi)

Tranh hạng ba

Ghana	0–2	Mali
	Chi tiết	Diabaté  23', 80'

11 tháng 2 năm 2012

20:00

Sân vận động Malabo, Malabo

Khán giả: 15.000^[7]

Trọng tài: Gehad Grisha (Ai Cập)

Chung kết

Bài chi tiết: Chung kết cúp bóng đá châu Phi 2012

Zambia	0–0 (s.h.p.)	Bờ Biển Ngà
	Chi tiết

12 tháng 2 năm 2012

20:30

Sân vận động Angondjé, Libreville

Trọng tài: Badara Diatta (Sénégal)

		Luân lưu 11m
	C. Katongo Mayuka Chansa F. Katongo Mweene Sinkala Chisamba Kalaba Sunzu	8–7	Tioté Bony Bamba Gradel Drogba Tiéné Ya Konan K. Touré Gervinho

Vô địch Cúp bóng đá châu Phi 2012 Zambia Lần thứ nhất

Giải thưởng

• Cầu thủ xuất sắc nhất: Christopher Katongo
• Vua phá lưới: Emmanuel Mayuka
• Cầu thủ tiêu biểu nhất: Jean-Jacques Gosso
• Đội đoạt giải phong cách:  Bờ Biển Ngà^[8]

Đội hình tiêu biểu

Thủ môn Kennedy Mweene Hậu vệ Jean-Jacques Gosso Stophira Sunzu John Mensah Adama Tamboura Tiền vệ Emmanuel Mayuka Yaya Touré Gervinho Seydou Keita Tiền đạo Christopher Katongo Didier Drogba

Đội hình dự bị Boubacar Barry Rui Youssef Msakni Manucho Eric Mouloungui Pierre-Emerick Aubameyang Sadio Diallo Cheick Diabaté Houssine Kharja Mudather El Tahir Rainford Kalaba Kwadwo Asamoah[9]

Danh sách cầu thủ ghi bàn

3 bàn

Manucho Didier Drogba Pierre-Emerick Aubameyang

Cheick Diabaté Houssine Kharja

Christopher Katongo Emmanuel Mayuka

2 bàn

André Ayew John Mensah Abdoul Camara

Sadio Diallo Ihaab Boussefi Ahmed Saad Osman

Mohamed Ahmed Bashir Mudather El Tahir Youssef Msakni

1 bàn

Mateus Mogakolodi Ngele Dipsy Selolwane Issiaka Ouédraogo Alain Traoré Wilfried Bony Emmanuel Eboué Gervinho Salomon Kalou Yaya Touré Javier Balboa Kily Randy

Daniel Cousin Bruno Zita Mbanangoyé Eric Mouloungui Stéphane N'Guéma Emmanuel Agyemang-Badu Asamoah Gyan Mamadou Bah Naby Soumah Ibrahima Traoré Garra Dembélé Seydou Keita Bakaye Traoré

Younès Belhanda William N'Gounou Deme N'Diaye Dame N'Doye Moussa Sow Issam Jemâa Saber Khelifa Khaled Korbi James Chamanga Rainford Kalaba Stophira Sunzu

phản lưới nhà

Bakary Koné (trong trận gặp  Bờ Biển Ngà)

Linh vật

Linh vật của giải đấu có tên Gaguie. Đây là một con gorilla mặc quần áo màu xanh lá cây, trắng và xanh nước biển, là màu cờ của hai nước đồng chủ nhà. Linh vật được công bố ngày 16 tháng 9 năm 2011 tại thủ đô Libreville của Gabon.

Số liệu thống kê thành tích thi đấu

Vt	Đội tuyển	St	T	H	B	Bt	Bb	Hs	Đ
1	Zambia	6	4	2	0	9	3	+6	14
2	Bờ Biển Ngà	6	5	1	0	9	0	+9	16
3	Mali	6	3	1	2	6	5	+1	10
4	Ghana	6	3	1	2	6	5	+1	10
Bị loại ở tứ kết
5	Gabon	4	3	1	0	7	3	+4	10
6	Tunisia	4	2	0	2	5	5	0	6
7	Guinea Xích Đạo	4	2	0	2	3	5	−2	6
8	Sudan	4	1	1	2	4	7	−3	4
Bị loại ở vòng bảng
9	Guinée	3	1	1	1	7	3	+4	4
10	Libya	3	1	1	1	4	4	0	4
11	Angola	3	1	1	1	4	5	−1	4
12	Maroc	3	1	0	2	4	5	−1	3
13	Sénégal	3	0	0	3	3	6	−3	0
14	Burkina Faso	3	0	0	3	2	6	−4	0
15	Niger	3	0	0	3	1	5	−4	0
16	Botswana	3	0	0	3	2	9	−7	0