![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/%25E5%25B1%2595%25E8%25A6%25BD%25E6%2596%25BC%25E5%259C%258B%25E7%25AB%258B%25E8%2587%25BA%25E7%2581%25A3%25E5%25B8%25AB%25E7%25AF%2584%25E5%25A4%25A7%25E5%25AD%25B8%25E5%259C%2596%25E6%259B%25B8%25E9%25A4%25A8%25E4%25B9%258B%25E9%259A%258B%25E7%25B6%2593%25E7%25B1%258D%25E5%25BF%2597%25E8%2580%2583%25E8%25AD%2589%25E5%2588%258A%25E6%259C%25AC.jpg/640px-%25E5%25B1%2595%25E8%25A6%25BD%25E6%2596%25BC%25E5%259C%258B%25E7%25AB%258B%25E8%2587%25BA%25E7%2581%25A3%25E5%25B8%25AB%25E7%25AF%2584%25E5%25A4%25A7%25E5%25AD%25B8%25E5%259C%2596%25E6%259B%25B8%25E9%25A4%25A8%25E4%25B9%258B%25E9%259A%258B%25E7%25B6%2593%25E7%25B1%258D%25E5%25BF%2597%25E8%2580%2583%25E8%25AD%2589%25E5%2588%258A%25E6%259C%25AC.jpg&w=640&q=50)
Tùy thư
From Wikipedia, the free encyclopedia
Tùy thư (chữ Hán giản thể: 隋书; phồn thể: 隋書; bính âm: Suí shū) là một sách lịch sử theo thể kỷ truyện trong 24 sách lịch sử Trung Quốc (Nhị thập tứ sử) do nhóm sử quan Ngụy Trưng đời Đường biên soạn, thời Tùy Văn Đế, Vương Thiệu đã soạn thành sách Tùy thư gồm 80 quyển. Năm Vũ Đức thứ 4 đời Đường Cao Tổ (621), Lệnh Hồ Đức Phân lần đầu tiên đề xuất kiến nghị tu sửa lịch sử năm triều đại Lương, Trần, Tề, Chu, Tùy, mỗi năm triều đình nhà Đường đều lệnh cho sử thần biên soạn, tu sửa, nhiều năm liền mà vẫn chưa thành sách. Năm Trinh Quán thứ 3 đời Đường Thái Tông (629) lệnh cho Phòng Huyền Linh trông coi việc tu sửa lịch sử nhà Tùy, riêng phần kỷ truyện giao lại cho bọn Nhan Sư Cổ, Khổng Dĩnh Đạt, Hứa Kính Tông làm. Đến năm Trinh Quán thứ 10 (636) thì hoàn thành.
Nhị thập tứ sử | |||
---|---|---|---|
STT | Tên sách | Tác giả | Số quyển |
1 | Sử ký | Tư Mã Thiên | 130 |
2 | Hán thư | Ban Cố | 100 |
3 | Hậu Hán thư | Phạm Diệp | 120 |
4 | Tam quốc chí | Trần Thọ | 65 |
5 | Tấn thư | Phòng Huyền Linh (chủ biên) | 130 |
6 | Tống thư | Thẩm Ước | 100 |
7 | Nam Tề thư | Tiêu Tử Hiển | 59 |
8 | Lương thư | Diêu Tư Liêm | 56 |
9 | Trần thư | Diêu Tư Liêm | 36 |
10 | Ngụy thư | Ngụy Thâu | 114 |
11 | Bắc Tề thư | Lý Bách Dược | 50 |
12 | Chu thư | Lệnh Hồ Đức Phân (chủ biên) | 50 |
13 | Tùy thư | Ngụy Trưng (chủ biên) | 85 |
14 | Nam sử | Lý Diên Thọ | 80 |
15 | Bắc sử | Lý Diên Thọ | 100 |
16 | Cựu Đường thư | Lưu Hú (chủ biên) | 200 |
17 | Tân Đường thư | Âu Dương Tu, Tống Kỳ | 225 |
18 | Cựu Ngũ Đại sử | Tiết Cư Chính (chủ biên) | 150 |
19 | Tân Ngũ Đại sử | Âu Dương Tu (chủ biên) | 74 |
20 | Tống sử | Thoát Thoát (chủ biên) | 496 |
21 | Liêu sử | Thoát Thoát (chủ biên) | 116 |
22 | Kim sử | Thoát Thoát (chủ biên) | 135 |
23 | Nguyên sử | Tống Liêm (chủ biên) | 210 |
24 | Minh sử | Trương Đình Ngọc (chủ biên) | 332 |
- | Tân Nguyên sử | Kha Thiệu Mân (chủ biên) | 257 |
- | Thanh sử cảo | Triệu Nhĩ Tốn (chủ biên) | 529 |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/%E5%B1%95%E8%A6%BD%E6%96%BC%E5%9C%8B%E7%AB%8B%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%B8%AB%E7%AF%84%E5%A4%A7%E5%AD%B8%E5%9C%96%E6%9B%B8%E9%A4%A8%E4%B9%8B%E9%9A%8B%E7%B6%93%E7%B1%8D%E5%BF%97%E8%80%83%E8%AD%89%E5%88%8A%E6%9C%AC.jpg/640px-%E5%B1%95%E8%A6%BD%E6%96%BC%E5%9C%8B%E7%AB%8B%E8%87%BA%E7%81%A3%E5%B8%AB%E7%AF%84%E5%A4%A7%E5%AD%B8%E5%9C%96%E6%9B%B8%E9%A4%A8%E4%B9%8B%E9%9A%8B%E7%B6%93%E7%B1%8D%E5%BF%97%E8%80%83%E8%AD%89%E5%88%8A%E6%9C%AC.jpg)
Toàn bộ tác phẩm tổng cộng có 80 quyển, bao gồm Đế kỷ 5 quyển, Chí 30 quyển, Liệt truyện 50 quyển, không có Biểu, nhiều người cùng nhau biên soạn, chia làm hai giai đoạn thành sách, từ khi bắt đầu cho tới lúc tu sửa toàn bộ xong mất khoảng 35 năm mới hoàn thành. Sách ghi chép lịch sử hưng thịnh và suy vong của nhà Tùy bắt đầu từ khi Tùy Văn Đế kiến quốc năm Khai Hoàng nguyên niên (581) đến khi Tùy Cung Đế bị Lý Uyên phế truất vào năm Nghĩa Ninh thứ 2 (618).