Saransk

Saransk (ven.: Сара́нск, erz.: Саран ош vai Саранской, mokš.: Саранош, Саранск ошсь vai Саранскяйсь) om Venäman lidn valdkundan päivlaskmas. Se om Mordovijan Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn, Saranskan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Saransk
Саранск (ven.)
Саран ош (erz.)
Саранош (mokš.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	312,252 ristitud
Pind	81,5 km²
Pämez'	Igor' Asabin (tal'vku 2021—)
Telefonkod	+7−8342-xxx-xxx
Avtokod	13, 113
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Saranskan lidnümbrikon sijaduz tazovaldkundas (2020)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1641 kuti puine lidnuz kaičemha Venäman röunad. Se sai oficiališt lidnan statusad vl 1780.

Saransk šingotase nenil sarakoil: mašinansauvomine (ladimed, avtopalad), elektrotehnine (pidatusen ladimed, optine kuid, kabeläd, radiolokacijan stancijad), elektrusen tehmine (kaks' LEK:ad), sauvondmaterialiden pästand (raudbetontegesed, krepindan savič, lämuzizoläcii), sömtegimišt (leibän tegim, maidkombinat, lihakombinat, makarontegesiden kombinat, oluden i spirtan tegimed, konservtegim, konditerine fabrik), mugažo omblendan edheotandad, biohimijan kompanii i meblin kaks' edheotandad ratas lidnas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase tazovaldkundan päivnouzmas, Insar-jogen molembil randoil (ven.: Инса́р, erz.: И́несаро лей / Инзара 168 km pitte, Volgan oigedpol'ne bassein). Se seižub Volgaveren ülüdel, 120..250 metrad korktusil, 160 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Insaran pened ližajoged lidnas oma Sarank (ven.: Саранка), Tavl (Тавла), Penzätk (Пензятка).

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +5,0 C°, kezakun-elokun +18,1..+19,9 C°, tal'vkun-uhokun −7,0..−9,2 C°. Ekstremumad oma −44,0 C° (viluku) i +39,4 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om −2,4 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +11,2 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus (elokun minimum om +3,5 C°). Paneb sadegid 465 mm vodes, enamba kezakus-redukus (53..60 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (18..24 mm kus).

Tobmuz

Saranskan rajonad:
     Leninan rajon      Oktäbr'skii rajon      Proletarskii rajon

Saransk jagase koumeks administrativižeks rajonaks: Leninan, Proletarskii, Oktäbr'skii. Rajonad oma eriližeta municipaližeta statusata, no ičeze administracii om kaikuččes. Kaik 16 eländpunktad mülüdas lidnümbrikho Saranskan ližaks, niiden kesken koume küläd, kümne žilod i koume lidnanvuittušt žilod: Luhovk (ven.: Луховка, 8320 rist. vl 2020), Jalg (Ялга, 7828 rist.), Nikolajevk (Николаевка, 4862 rist.). Kaik ned alištudas lidnan Oktäbr'skii-rajonale.

Edeline lidnümbrikon pämez' om Pötr Tultajev (kezaku 2012 — sügüz'ku 2021).

Eläjad

Vl 1913 kaik 16,8 tuh. ristituid oli elänu lidnas. Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 297 415 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 323 tuhad eläjid vl 1987. Saranskan lidnümbrikon ristitišt oli 331 654 eläjad vl 2015, 344 367 eläjad vl 2017 383,27 km² pindal.

Rahvahad (enamba mi 0,4 % vl 2010): venälaižed — 70,7 %, mordvinalaižed — 21,8 %, totarlaižed — 4,8 %, ukrainalaižed — 0,7 %, toižed rahvahad — 2,0 %.

Ortodoksižen hristanuskondan kafedraline päjumalanpert' ph. Feodor Ušakovan oiktastuseks i läz 20 toižid pühäpertid i jumalankodid oma kaičenus i saudud lidnas. Islaman Keskuzline pämečet', «Uskudar»-pämečet' i «Ihsan»-mečet' oma letud da avaitud. Katoližen jumalankodikundan tulend i judaizman pühäpert' oma väges.

Transport

Avtobusad, trolleibusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes.

Rahvahidenkeskeine (vspäi 2015) civiline Saransk-lendimport^[1][2] (SKX / СРН / UWPS, 103 tuh. passažiroid vl 2021) sijadase seičemes kilometras suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Moskvha da Sočihe, mugažo čarterreisid. Lendimport om elänu rekonstrukcijas läbi vodele 2018.

Galerei

• 
  Lidnümbrikon tobmuden sauvuz (2020)
• 
  «Lerua Merlen»-sauvondgipermarket (2018)
• 
  Kafedraline päjumalanpert' ph. Feodor Ušakovan oiktastuseks, vn 2009 nägu
• 
  Jumalanmaman Kazanin jumalaižen pühäpert', vn 2011 nägu
• 
  «Tehnopark Mordovija»-organizacijan administracii vl 2014
• 
  Mordovijan valdkundaline universitet, päsauvuz (2020)
• 
  Mordovijan nacionaline dramteatr (2007)
• 
  «Mordovija Arena»-futbolstadion (2018)
• 
  Saransk-lendimportan uz' terminal vl 2018
• 
  Saransk I-päraudtestancijan sauvuz vl 2017

Tetabad ristitud

• Žerar Depardjö (sünd. 1948) — Francijan akt'or.

Homaičendad

1. Saransk-lendimportan oficialitoi sait (aeroport-saransk.ru). (ven.)
2. Saransk-lendimportan oficialine sait (aviamordovia.ru). (ven.)

Irdkosketused

• Lidnümbrikon tobmuden oficialine sait (adm-saransk.ru). (ven.)

	Mordovijan Tazovaldkundan lidnad
	Ardatov | Insar | Kovilkino | Krasnoslobodsk | Ruzajevk | Saransk | Temnikov

	Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad
	Abakan | Alauz'lidn | Anadir' | Arhangel'sk | Astrahan' | Barnaul | Belgorod | Birobidžan | Blagoveščensk | Bränsk | Čeboksarad | Čeläbinsk | Čerkessk | Čit | Elist | Gatčin | Gorno-Altaisk | Groznii | Habarovsk | Hanti-Mansiisk | Irkutsk | Iževsk | Ivanovo | Jakutsk | Jaroslavl' | Jekaterinburg | Joškar-Ol | Kaliningrad | Kalug | Kazan' | Kemerovo | Kirov | Kizil | Kostrom | Krasnodar | Krasnogorsk | Krasnojarsk | Kurgan | Kursk | Lipeck | Magadan | Magas | Mahačkal | Maikop | Moskv | Murmansk | Nal'čik | Nar'jan Mar | Novosibirsk | Omsk | Orel | Orenburg | Penz | Perm' | Petropavlovsk Kamčatkal | Petroskoi | Piter | Pskov | Rostov Donal | Räzan' | Salehard | Samar | Saransk | Saratov | Siktivkar | Simferopol' (de fakto) | Sevastopol' (de fakto) | Smolensk | Stavropol' | Sur' Uz'lidn | Suvisahalinsk | Tambov | Tomsk | Tul | Tver' | Tümen' | Uf | Ulan Ude | Ul'janovsk | Vladikavkaz | Vladimir | Vladivostok | Volgograd | Vologd | Voronež