Major League Soccer (MLS) – AQSh futbol Federatsiyasi tomonidan tashkillashtiriladigan professional futbol ligasi, bu AQSh futbolining eng yuqori divizioni hisoblanadi[2]. 2023-yilgi mavsumdan boshlab ligada jami 29 jamoa – 26 ta AQSh va 3 ta Kanada klublari ishtirok etmoqda[3][4]. MLSning bosh qarorgohi Manhattan shahrida joylashgan.
| Konfederatsiya | CONCACAF |
|---|---|
| Futbol tuzilmasidagi oʻrni | 1 |
| Tashkil etilgan | 17-dekabr, 1993-yil[1] |
| Jamoalar soni | 29 |
| Ichki kuboklar |
U. S. Open Cup Canadian Championship |
| Xalqaro musobaqalar |
CONCACAF Champions Cup Campeones Cup Leagues Cup |
| Toʻpurarlar | Chris Wondolowski (171) |
| Veb-sayt | mlssoccer.com |
MLSning 1968-yildan 1984-yilgacha mavjud boʻlgan North American Soccer Leaguening(NASL) davomi hisoblanadi[5]. MLS 1993-yilda AQSh 1994 yilgi FIFA Jahon chempionatida mezbonlik qilish imkoniyatini qoʻlga kiritganidan soʻng ushbu loyihaning muvaffaqiyatli bir qismi sifatida tashkil etilgan[6].
Liganing dastlabki mavsumi 1996-yilda oʻn jamoa bilan oʻtkazilgan[7]. MLS oʻzining dastlabki bir necha mavsumida koʻplab moliyaviy qiyinchiliklarga duch keldi, hattoki millionlab dollor mablagʻ yoʻqotildi[8]. Shundan soʻng koʻplab jahon standartidagi stafionlarning qurulishi, ligaga Devid Beckham kabi yulduzli futbolchilarning jalb etilishi Desiginated Player Rule qoidasining joriy qilinishi koʻplab homiylarni jalb qildi va nufuzli televizion kompaniyalar bilan shartnomalar imzolandi[9].
2022-yilda muhlislarning bir oʻyinga oʻrtacha tashrifi boʻyicha MLS 21,000dan ziyod natijani qayd etdi va bu bilan AQSh va Kanada professional sport ligalari orasida toʻrtinchi deb topildi. Bu koʻrsatkich borasida National Football League (NFL), Major League Basketball (MBL) va Canadian Football League (CFL) MLSdan oldingi oʻrinlarni egallashdi[10][11]. MLS 2018-yilda muxlislar tashrifi boʻyicha dunyoda sakkizinchi oʻrinni zabt etdi[12].
MLSdagi muntazam mavsum fevral oxiri yoki mart oyining boshlarida boshlanadi va oktyabrning oʻrtalariga qadar davom etadi, har bir jamoa 34tadan oʻyin oʻtkazishadi; [13] [14] eng yaxshi koʻrsatkichga ega jamoa Supporters' Shield kubogi bilan taqdirlanadi. Muntazam mavsum yakunlangach oʻn sakkiz jamoa oktyabr va noyabr oylarida MLS Cup Playoffsda bahslashishadi, yakunda gʻolib jamoa MLS Cupni qoʻlga kiritadi. [15]
LA Galaxy MLS Cupning besh karra sohibi boʻlib bu borada yetakchilik qilmoqda. Supporters' Shields gʻoliblig borasida ular D. C. United bilan teng koʻrsatkichga ega, yaʼni har birida toʻrttadan. Amaldagi chempion esa Columbus Crew klubi boʻlib oʻtgan mavsum finalida ular Los Angeles FCni 2-1 hisobida magʻlub etishgan.
Major League Soccerda 29 ta jamoa Sharqiy va Gʻarbiy konferensiyalarga boʻlingan holda bahslashishadi. MLS 2005-yildan buyon muntazam ravishda kengayib bormoqda, turnirga soʻnggi boʻlib 2023-yilgi mavsumda Sent-Louis city SC qoʻshildi[16]. San Diego FC esa ligaga 2025-yilda qoʻshilishi rejalashtirilgan[17].
MLSda mahalliy ligalar orasida eng uzoq masofa bosib oʻtadigan jamoalar oʻrtasidagi qarama-qarshiliklarga ham ega. Vacouver Whitecaps FC va Inter Miami Inter Miami CF jamolari uy maydonlari orasidagi masofa 2,801 mil (4.508 km)[18]. 2018-yilgi muntazam mavsumdavomida eng qisqa masofani bosib oʻtgan jamoa Toronto FC boʻlib, uning bosob oʻtgan yoʻli 25,891 mil (41,668 km) ga teng boʻlgan, eng uzoq masofani esa Vancouver bosib oʻtgan, yaʼni 51,178 mil (82,363 km)[19].
| Konferensiya | Tuman | Joylash joyi | Stadion | Sigʻimi | Qoʻshilgan yili |
|---|---|---|---|---|---|
| Sharqiy | Atlanta United FC | Atlanta, Gerorgia | Mercedes-Benz stadioni1 | 45,002 | 2017 |
| Charlotte FC | Charlotte, Shimoliy Karolina | Bank of America Stadium1 | 38,0002 | 2022 | |
| Chicago Fire FC | Chikago, Illinoys | Soldier Field1 | 24,9952 | 1998 | |
| FC Cincinnati | Cincinnati, Ogayo | TQL Stadium | 26,000 | 2019 | |
| Columbus Crew | Columbus, Ogayo | Lower.com Field | 20,371 | 1996 | |
| D. C. United | Vashington, D. C. | Audi Field | 20,000 | 1996 | |
| Inter Miami CF | Fort Lauderdale, Florida | Chase Stadium | 21,550 | 2020 | |
| CF Montréal | Monreal, Kvebek | Saputo Stadium | 19,619 | 2012 | |
| Nashville SC | Nashville, Tennessee | Geodis Park | 30,000 | 2020 | |
| New England Revolution | Foxborough, Massachusets | Gillette Stadium1 | 20,0002 | 1996 | |
| New York city FC | Nyu-York shahri, Nyu-York | yankee Stadium1 | 30,32122 | 2015 | |
| New York Red Bulls | Harrison, Nyu-Jersey | Red Bull Arena | 25,000 | 1996 | |
| Orlando City SC | Orlando, Florida | Inter&Co Stadium | 25,500 | 2015 | |
| Philadelphia Union | Chester, Pensylvania | Subaru Park | 18,500 | 2010 | |
| Toronto FC | Toronto, Ontariyo | BMO Field | 28,351 | 2007 | |
| Gʻarbiy | Austin FC | Ostin, Texas | Q2 Stadium | 20,738 | 2021 |
| Colorado Rapids | Commerce City, Colorado | Dick’s Sporting Goods Park | 18,061 | 1996 | |
| FC Dallas | Frisco, Texas | Toyota Stadium | 19,096 | 1996 | |
| Houston Dynamo FC | Hyuston, Texas | Shell Energy Stadium | 22,039 | 2006 | |
| Sporting Kansas City | Kansas city, Kansas | Childrenʼs Mercy Park | 18,467 | 1996 | |
| LA Galaxy | Karson, Kaliforniya | Dignity Health Sport Park | 27,000 | 1996 | |
| Los Angeles FC | Los-Anjeles, Kaliforniya | BMO Stadium | 22,000 | 2018 | |
| Minnesota United FC | Saint Poul, Minnesota | Allianz Field | 19,400 | 2017 | |
| Portland Timbers | Portland, Oregon | Providence Park | 25,218 | 2011 | |
| Real Salt Lake | Sandy, Utah | America First Field | 20,213 | 2005 | |
| San Jose Earthquakes | San Jose, California | PayPal Park | 18,000 | 1996 | |
| Seattle Sounders FC | Seattle, Vashington | Lumen Field1 | 37,7222 | 2009 | |
| Sent-Luis city SC | Saint Louis, Missouri | CityPark | 22,423 | 2023 | |
| Vancouver Whitecaps | Vancouver, Britaniya Kolumbiyasi | BC Place1 | 22,1202 | 2011 |
Major League Soccer – bu AQSh va Kanadada tashkil etilgan erkaklar uchun eng yirik professional futbol ligasi. MLS 1968-yildan 1984-yilgacha mavjud boʻlgan North American Soccer League (NASL)ning davomi[20]. AQShda NASL tashkil etilgunga qadar FIFA tomonidan qoʻllangan sanksiyalar sabab AQShda rasmiy yuqori divizion yoʻq edi. Ushbu liga 70-yillarning oʻrtalariga qadar koʻplab qiyinchiliklarga duch keldi, keyinchalik New York Cosmos klubi Pelé va Franz Beckenbauer kabi superyulduzlarni ligaga jalb qila boshladi[21]. Ularning ortidan Johan Cruyff, Gerd Müller, Eusébio, Bobby Moore va George Best kabi boshqa taniqli yulduzlar ham MLS klublari bilan shartnoma imzolay boshladi. Buning ortidan muhlislar tashrifi sezilarli darajada oshib, hattoki baʼzi oʻyinlarga 70,000 dan oshiq muxlislar ham tashrif buyuradi. Biroq 80-yillarning boshidagi iqtisodiy inqiroz futbolga ham oʻz taʼsirini oʻtkazmay qolmadi va natijada 1984-yilgi mavsum NASL nolidagi oxirgi turnir boʻldi[22][23].
2023-yilgi mavsumda jami 32 ta turli klublar ligada ishtirok etmoqda, ularning 15 tasi kamida bir MLS Cupni, 16 tasi kamida bir marotaba Supporters' Shieldni qoʻlga kiritgan[24]. Faqatgina sakkiz mavsumda ikkala kubokni ham bir xil jamoa qoʻlga kiritgan[25].
| Jamoa | MLS Cup |
Gʻolib boʻlgan yillar | Supporters' Shields | Gʻolib boʻlgan yillar | Jami kuboklar | Jami ishtirok etgan mavsumlari |
|---|---|---|---|---|---|---|
| LA Galaxy | 5 | 2002, 2005, 2011, 2012, 2014 | 4 | 1998, 2002, 2010, 2011 | 9 | 28 |
| D. C. United | 4 | 1996, 1997, 1999, 2004 | 4 | 1997, 1999, 2006, 2007 | 8 | 28 |
| Columbus Crew | 3 | 2008, 2020, 2023 | 3 | 2004, 2008, 2009 | 6 | 28 |
| San Jose Earthquakes | 2 | 2001, 2003 | 2 | 2005, 2012 | 4 | 26 |
| Sporting Kansas City | 2 | 2000, 2013 | 1 | 2000 | 3 | 28 |
| Seattle Sounders FC | 2 | 2016, 2019 | 1 | 2014 | 3 | 15 |
| Houston Dynamo FC | 2 | 2006, 2007 | 0 | - | 2 | 18 |
| Los Angeles FC | 1 | 2022 | 2 | 2019, 2022 | 3 | 6 |
| Chicago Fire FC | 1 | 1998 | 1 | 2003 | 2 | 26 |
| Toronto FC | 1 | 2017 | 1 | 2017 | 2 | 17 |
| Real Salt Lake | 1 | 2009 | 0 | - | 1 | 19 |
| Colorado Rapids | 1 | 2010 | 0 | - | 1 | 28 |
| Portland Timbers | 1 | 2015 | 0 | - | 1 | 13 |
| Atlanta United FC | 1 | 2018 | 0 | - | 1 | 7 |
| Nyu York City FC | 1 | 2021 | 0 | - | 1 | 9 |
| New York Red Bulls | 0 | - | 3 | 2013, 2015, 2018 | 3 | 28 |
| Tampa Bay Mutiny | 0 | - | 1 | 1996 | 1 | 6 |
| Miami Fusion | 0 | - | 1 | 2001 | 1 | 4 |
| FC Dallas | 0 | - | 1 | 2016 | 1 | 28 |
| Philadelphia Union | 0 | - | 1 | 2020 | 1 | 14 |
| New England Revolution | 0 | - | 1 | 2021 | 1 | 28 |
| FC Cincinnati | 0 | - | 1 | 2023 | 1 | 5 |
Transferlar
2016-yilda MLS oʻyinchilarining oʻrtacha ish haqi 373,094 dollarni tashkil qilgan[26], bu Angliya ikkinchi divizioni EFL Chempionship (2015-yilda 420,000 dollar), [27] Eredivisie (445 000 dollar) yoki Meksikaning yuqori divizioni Liga MX (418 000 dollar)dagi oʻrtachalik ish haqilardan ham kamroq edi[28][29]. Ligadagi eng kam maosh oladigan futbolchilarning maoshi 2017-yilda 65,000 dollargacha oshirilgan[30][31].
MLSdagi futbolchilarning ish haqi 1996-yilda kiritilgan oʻzgarishlarga koʻra cheklangan. Bundan maqsad jamoa aʼzolarining maoshlariga sarflanadigan ortiqcha harajatlarni oldini olish boʻlgan[32]. Ushbu cheklovlar 2017-yilda bir jamoa uchun 3,845 million dolllar qilib belgilangan[30][31]. Har bir jamoa oʻzning asosiy jamoasi roʻyxatiga 30 nafargacha oʻyinchini kiritishiga ruxsat etiladi[33].
MLSda ikkita transfer oynasi mavjud. Birinchisi asosiy transfer oynasi boʻlib fevral oyining oʻrtalaridan may oʻrtalariga qadar uch oy davom etadi, ikkinchisi esa iyul oyining boshidan avgustning boshlarigacha bir oy davom etadi[34]. MLS klubi biror futbolchisini chet el klubiga sotganida, klub va liga tushgan pulni futbolchining darajasiga qarab boʻlishib oladi, klub tushumning 33% dan 75% gachasini oʻzida saqlab qolishi mumkin[35]. 2015-yildagi maʼlumotlarga MLS oʻyinchilarining 49% foizi AQSh va Kanadan tashqarida tugʻilgan va 58 mamlakatdan futbolchilar toʻp surmoqda[36][37].
Stadionlar
1999-yilgi mavsumdan buyon 12ta stadion qaytadan rekonstruksiya qilingan va alohida futbol oʻyini uchun moslangan. Bundan maqsad koʻproq futbol muxlislarini jalb qilish va ularga qulayliklar yaratish edi[38].
Bu ishni birinchi boʻlib Columbus Crew jamoasi egasi Lamar Hunt 1999-yilda Columbus Crew Stadiumni rekonstruksiya qilish orqali futbolga ixtisoslashtirilgan stadionlar qurishni boshlab berdi[39][40].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
