Seattle

Sietl — AQShning shimoliy gʻarbiy qismidagi shahar. Vashington shtatida. Aholisi 563,4 ming kishi (2000). Tinch okeannining PyujetSaund qoʻltigʻidagi port. Transport yoʻllarining yirik tuguni. Aeroporti xalqaro ahamiyatga ega. AQSH shimoli gʻarbining yirik sanoat, savdo-moliya, ilmiy va madaniy markazi. AQShning aviatsiya va raketakosmik sanoatining yirik markazlaridan (yoʻlovchi tashuvchi avialaynerlar, harbiytransport samolyotlari, ballistik raketalar ishlab chiqaruvchi „Boing“ firmasining boshqarmasi, ilmiy tadqiqot laboratoriyalari va zavodlari).

Seattle
Sietl, AQShning rasmiy gerbi Gerb
Sietlning King okrugida va Vashington shtatida joylashuvi
47°34′0″N 122°19′0″W
Hukumat
• mer	Greg Nickels
Zichligi	2665 kishi/km2
[[File:|290px|Seattle xaritada]]

Kemasozlik, radioelektronika, priborsozlik va avtomobilsozlik sanoatlari rivojlangan. Neft sanoati uchun jihozlar, yoʻl qurilish mashinalari, temir yoʻl vagonlari ishlab chiqariladi. Qora metallurgiya, neftni qayta ishlash, yogʻochsozlik, qogʻoz, oziq-ovqat, poligrafiya sanoati korxonalari, 2 ta universitet bor. Baliq ovlanadi. Shaharga 1851-yilda asos solingan. 1973-yilda Toshkent va Sietl shaharlarining birodarlashuvi toʻgʻrisida qaror qabul qilingan.

Sietl va Toshkent

1973-yilda, yaʼni sovuq urush ruhi kezib yurgan, Oʻzbekiston tashqi siyosat olib borishda qariyb mustaqil boʻlmagan yillarda bunday muhim voqeaga qoʻl urilishi, tabiiyki, tarixiy hodisadir.

Sietl AQShning Vashington okrugida joylashgan boʻlib, ikki asrdan ziyod tarixga ega. Oʻz navbatida, 2200 yillik tarixga ega Toshkent Sietlga aka boʻlishi shundan.^[1]

Tarixchilar Toshkent va Sietl oʻrtasidagi aloqalar tarixini 1971-yil bilan bogʻlashadi. Oʻshanda Alyaska aviakompaniyasi rahbariyati taklifiga binoan, Toshkent shahar ijroqoʻmi raisi (hokimi) Vohid Qozimov oʻzining Irkutsk va Sochi shaharlaridagi hamkasblari bilan Sietlga tashrif buyuradi. Sietlning oʻsha vaqtdagi meri va Qozimov juda qalin boʻlib ketishadi hamda ikki shahar oʻrtasidagi birodorlik aloqalarini oʻrnatish tashabbusi tugʻiladi.

Bu gʻoyani amalga oshirishda AQSh prezidenti Richard Niksonning 1972-yili Moskvaga qilgan tashrifi muhim rol oʻynadi. Garchi Niksonning mazkur rasmiy tashrifdan maqsadi Shimoliy Vetnamga bosim oʻtkazish boʻlsa-da, ushbu uchrashuv doirasida yadroviy qurolni qisqartirishga ham kelishiladi.

Sietl jamoatchiligi bu voqeadan ruhlanib, SSSR bilan madaniy aloqalarni ham oʻrnatish zarurligini qayd etishadi. Sietl meri Ves Ulman Niksonga Toshkent bilan „aka-uka“ tutinish haqidagi taklifini kiritadi. 1973-yilda Sietl sobiq ittifoq hududidagi shaharlar bilan qardoshlik aloqalarini oʻrnatgan birinchi shahar boʻladi.

1974-yilda Sietlda „Toshkent“ parki barpo etiladi, keyinchalik mashhur haykaltarosh Sharipo Yakovning „Baxt qushi Semurgʻ“ kompozitsiyasi ushbu parkning koʻrkiga aylanadi. Toshkent — Sietl munosabatlari SSSR va AQShning oʻzaro aloqalari yomonlashgan davrlarda, xususan, Afgʻoniston inqirozi yillarida faoliyat olib bordi.

Ayni paytda Toshkentda ham „Tinchlik bogʻi“ va „Sietl“ kafesi ochiladi. Eʼtiborli jihati, „Tinchlik bogʻi“ni barpo etishda yuzlab sietllik koʻngillilar qatnashadi. Hamkorlikda turli madaniy tadbirlar, bayramlar, anjumanlar oʻtkazish yoʻlga qoʻyildi. Ularda, ayniqsa, dunyoda tinchlikni oʻrnatish gʻoyasi ustuvor edi. Xususan, 1983-yilda sietlliklar yadro urushining oldini olish istagi bitilgan xatga 42 mingta imzo yigʻishib, Toshkentga etkazishadi. Ayni chogʻda Toshkentda ham xuddi shu niyat bilan 120 ming imzo yigʻiladi.

Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach ham Toshkent — Sietl hamkorligi juda faol boʻlmasa-da, davom etmoqda. Sietlda oʻzbek diasporasi tomonidan turli milliy bayramlarni oʻtkazish anʼanaga aylangan. 2008-yilda oʻzaro hamkorlikning 35 yilligi keng nishonlandi.

Albatta, „opa-singil“ tutinishning 40 yilligini bayram shukuhi bilan nishonlash ayni muddaodir. Zero, Toshkent — Sietl hamkorligi shunchaki ijtimoiy-madaniy voqelik emas, balki tarixiy hamda madaniy yodgorlik hamdir.

Aka-uka shaharlar

• Bergen (norvegcha: Bergen), Norvegiya
• Beer-Sheva (ivritcha: באר שבע), Isroil
• Gdinya (polyakcha: Gdynia), Polsha
• Goluey (inglizcha: Galway, irl. Gaillimh), Irlandiya
• Gaosyun (xit. ), Tayvan
• Kobe (yaponcha: 神戸市), Yaponiya
• Kraystchyorch (inglizcha: Christchurch), Yangi Zelandiya
• Limbe (fransuzcha: Limbe), Kamerun
• Masatlan (ispancha: Mazatlán), Meksika
• Mombasa (inglizcha: Mombasa), Keniya
• Nant (fransuzcha: Nantes), Fransiya
• Pech (veng.: Pécs), Vengriya
• Peruja (italyancha: Perugia), Italiya
• Prea Sianuk (kxmer. , fransuzcha: Sihanoukville), Kamboja
• Reykyavik (isl. ), Islandiya
• Sebu (inglizcha: Cebu, tag. Lungsod ng Cebu, seb. Dakbayan sa Sugbo), Filippin
• Surabaya (inglizcha: Surabaya, indonezcha: Kota Surabaya), Indoneziya
• Toshkent, Oʻzbekiston
• Tejon (koreyscha: 대전 광역시, 大田廣域市), Janubiy Koreya
• Xayfon (vyetnamcha: Hải Phòng, 海防), Vyetnam
• Chunsin (xit. ), Xitoy

Manbalar

1. „Тошкент ва Сиэтл шаҳарлари ўртасида опа-сингиллик ришталари ўрнатилганига 40 йил тўлди“. 12-iyul 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-iyul 2013-yil.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.